«52 συνολικά Τσαριτσανιώτες έσβησαν, μα οι ψυχές τους έμειναν ολόρθες, για να θυμίζουν στο Έθνος τον έρωτα για την ελευθερία και το χρέος για την πατρίδα, όταν την πατάει ξένο πόδι κατακτητή!». Αυτά αποτυπώθηκαν, ανάμεσα στα άλλα, στις καθιερωμένες εκδηλώσεις μνήμης, όπου ο Δήμος Ελασσόνας, η ιστορική και μαρτυρική κωμόπολη της Τσαριτσάνης και οι κάτοικοί της τίμησαν τους 52 αθώους πατριώτες, που εκτελέσθηκαν εν ψυχρώ στις 12 Μαρτίου 1943(από τους Ιταλούς) και στις 20 Αυγούστου 1944(από τους Γερμανούς).
Οι χθεσινές εκδηλώσεις μνήμης άρχισαν με τη Θεία Λειτουργία και το Μνημόσυνο που τελέσθηκαν στον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αμέσως μετά, στις 11 το πρωί, αναπέμφθηκε από τους ιερείς π. Αλέξανδρο Νεζεργιώτη και π. Γεώργιο Κοντονάσιο επιμνημόσυνη δέηση στον χώρο της εκτέλεσης, μπροστά από το Μνημείο που βρίσκεται στην πλατεία της κωμόπολης.
Η εκπαιδευτικός – μαθηματικός Χριστίνα Μπουμπουνάρα, με περιεκτική ομιλία έκανε αναφορά στο χρονικό εκείνων των ημερών του 1943 και 1944, «καταθέτοντας» βήμα – βήμα την περιγραφή των αποτρόπαιων εγκλημάτων, τότε που τα πυροβόλα σκόρπισαν τον θάνατο σε δεκάδες αθώους Τσαριτσανιώτες, στη μαρτυρικότερη κωμόπολη της Θεσσαλίας, επισημαίνοντας με νόημα:
«Η προσωποποίηση σε μικρογραφία του πόνου και της δοκιμασίας της βασανισμένης αυτής περιοχής. Μεταβλήθηκε κατ΄ επανάληψη σε ολοκαύτωμα. Γνώρισε ένα συνεχή και ανελέητο διωγμό. Καρφί στα μάτια των Ιταλών, στόχος της γερμανικής βαρβαρότητας. Ατίθαση και ανυπότακτη, υπερήφανη και αδάμαστη. Οι κατακτητές, σε καμιά περίπτωση, δεν μπορούσαν να καυχηθούν ότι την υποδούλωσαν πραγματικά. Οι Ιταλοί πριν και μετά την καταστροφή της, έλεγαν συχνά: «Η Τσαριτσάνη έχει δική της δημοκρατία».
Και η ομιλήτρια συνεχίζει την περιγραφή:
«…όλοι οι παρόντες άνδρες έπρεπε να εκτελεσθούν, η απόφαση ήταν παρμένη. Η Τσαριτσάνη έπρεπε να σβήσει!
Αμέσως τα γυναικόπαιδα βλέποντας για τελευταία φορά τους προδομένους μελλοθάνατους προχωρούν προς το δρόμο της Ελασσόνας. Όταν αλλόφρονα τα γυναικόπαιδα έφταναν στα τελευταία σπίτια, οι φλόγες έζωναν την κωμόπολη από τις τέσσερις πλευρές. Μα αυτό δεν ήταν τίποτε μπροστά στην αγωνία για τους άνδρες τους και τους δικούς τους, που είχαν μείνει πίσω και δεν ξέραν αν ζούσαν. Γύρω τους όλα ήταν ένα μακάβριο σκηνικό φρίκης. Μέσα στην αναλαμπή από την καιόμενη κωμόπολη, φωνές, θρήνοι και κατάρες, ανακατεμένα με το βροχόνερο, που έπεφτε μέσα στο σκοτάδι που άρχιζε, έκαναν εφιαλτική την ατμόσφαιρα. Στη μαρτυρική πλατεία απόμεναν οι φασίστες ξένοι και ντόπιοι, οι μελλοθάνατοι και τα πολυβόλα. Περνούν μερικά αγωνιώδη δευτερόλεπτα και ενώ το πλήθος είχε φθάσει κοντά στο Α΄ Δημοτικό Σχολείο ακούει το κροτάλισμα των πυροβόλων. Κάτω από τις συνεχείς ριπές σωριάζονται χάμω τα σώματα. Γύρω η πόλη λαμπαδιάζει στις φλόγες. Το πορευόμενο πλήθος κλαίει και θρηνεί. Γοερές κραυγές πόνου, φρίκης και οργής γεμίζουν τον παγερό αέρα. Αλλά οι δήμιοι δεν συγκινούνται. Αδιάφοροι οι φασίστες συνεχίζουν ανάλγητοι το μακάβριο έργο τους. Σκοτώνουν εν ψυχρώ και δολοφονούν άοπλους! Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα σαράντα πτώματα σκεπάζουν την πλατεία με το θρυλικό πλάτανο!
Αφηγείται μία αυτόπτης μάρτυς: Μόλις φύγανε τα αιμοσταγή τέρατα τρέξαμε στη νεκρική πλατεία, για να δούμε μπας και γλίτωσε κανένας. Μα, εκείνες, που δεν βλέπαν τους δικούς τους ψάχναν, ψάχναν, ω! τι φρίκη…
Προχώρησα σιγά, σιγά με το κεφάλι σκυμένο κι έφθασα στην πλατεία. Οι νεκροί έμειναν εκεί, αιώνιοι μάρτυρες της ιστορίας; Μάνες, σύζυγοι, αδελφές, θυγατέρες, άνοιγαν οι ίδιες τους τάφους, για να πάρουν τους δικούς τους! Έπειτα από λίγες μέρες όμως ξέθαψαν τα πτώματα και τα έθαψαν στο νεκροταφείο».
Και η εκπαιδευτικός Χριστίνα Μπουμπουνάρα ολοκληρώνει, μέσα σε χειροκροτήματα:
«52 συνολικά Τσαριτσανιώτες έσβησαν, μα οι ψυχές τους έμειναν ολόρθες, για να θυμίζουν στο Έθνος τον έρωτα για την ελευθερία και το χρέος για την πατρίδα, όταν την πατάει ξένο πόδι κατακτητή!».
Στη συνέχεια, έγινε η καθιερωμένη κατάθεση στεφάνων από τους φορείς, τους συλλόγους και τα Σχολεία και το προσκλητήριο των νεκρών, όπου, μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης, αναγνώστηκε από τον εκπαιδευτικό Βαγγέλη Σαπουνά(που είχε την επιμέλεια της εκδήλωσης) ο μακρύς κατάλογος των εκτελεσθέντων από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, συνοδευόμενος από τη λέξη «Αθάνατοι!».
Ακολούθησε απόδοση ποιημάτων από μαθητές και η εκδήλωση έκλεισε με τιμητική σιγή ενός λεπτού και απόδοση του Εθνικού Ύμνου από τους μαθητές και τους παρισταμένους. Ακολούθησε δεξίωση για τις αρχές και τον κόσμο στην ισόγεια αίθουσα του Κοινοτικού Καταστήματος.
Στις εκδηλώσεις μνήμης στην Τσαριτσάνη παρευρέθηκαν:
Ο βουλευτής Νίκος Παπαδόπουλος, εκ μέρους της Περιφέρειας Θεσσαλίας ο περιφερειακός σύμβουλος Θανάσης Παιδής, εκ μέρους της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας η γενική διευθύντρια Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων Ζωή Φτίκα, ο δήμαρχος Ελασσόνας Νίκος Ευαγγέλου, εκ μέρους της 1ης Στρατιάς ο ταξίαρχος Ι. Ιντζές, ο αστυνομικός διευθυντής Λάρισας Ιωάννης Σκριάπας, εκ μέρους της διοίκησης Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Θεσσαλίας ο διοικητής της Πυροσβεστικής Ελασσόνας Ελευθ. Μουλτσιάς, ο διοικητής της 361 ΠΑΠ – αντισυνταγματάρχης Χρυσοβαλάντης Αργυρίου, εκ μέρους της Αεροπορίας ο αξιωματικός Αντ. Παπαντώνης, ο διοικητής του Α.Τ. Ελασσόνας Αντ. Θώμος, αξιωματικοί του Στρατού και της Πυροσβεστικής, εκ μέρους της διοίκησης της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας Λάρισας ο Σπ. Νικολάου, οι αντιδήμαρχοι Αλεξάνδρα Τσιαντέ – Κοντοχρήστου και Αστ. Στούπας, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Ελασσόνας Ανέστ. Σερετίδης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Αναστ. Γκατζιούρας, Κ. Καραγιάννης, Ευφρ. Καρκαβανίδου – Σκρέτα, Γ. Παπαευθυμίου, Ν. Τσουκαρέλας, ο πρόεδρος της Δημ. Κοινότητας Τσαριτσάνης Αχιλλ. Μητσιμπόνας, κοινοτικοί σύμβουλοι, η πρόεδρος του διαμερίσματος Ελασσόνας Ασπασία Χατζηβασίλη – Βαλιώτη, οι υποψήφιοι δήμαρχοι Νίκος Γάτσας και Δημ. Καρανίκας, ο σύμβουλος του Επιμελητηρίου Λάρισας Γιάννης Τόλιος, ο πρ. κοινοτάρχης Τσαριτσάνης Νικ. Τσιμπόλης, προϊστάμενοι υπηρεσιών και σχολικών μονάδων, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Ελασσόνας Θεόδ. Τζιώλας, μέλη του Συλλόγου Γυναικών, του Εξωραϊστικού Συλλόγου, του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης, της Ένωσης Θυμάτων και Καμένων Κτιρίων Κατοχής 1940-44 της Μαρτυρικής Τσαριτσάνης, εκπαιδευτικοί, μαθητές, αντιστασιακοί, εκπρόσωποι κομμάτων, «απόδημοι» Τσαριτσανιώτες, συγγενείς των εκτελεσθέντων, μαθητές, και πολλοί κάτοικοι(όλων των ηλικιών) της ιστορικής και μαρτυρικής κωμόπολης.
ΕΛΑΣΣΟΝΑ(Γραφείο «Ε»)
Του Γιάννη Μουκίδη
