«52 συνολικά Τσαριτσανιώτες έσβησαν, μα οι ψυχές τους έμειναν ολόρθες, για να θυμίζουν στο Έθνος τον έρωτα για την ελευθερία και το χρέος για την πατρίδα, όταν την πατάει ξένο πόδι κατακτητή! …Για να μην ξανακουστούν κροταλίσματα πυροβόλων σε αυτή την πλατεία. Σε καμιά πλατεία!». Αυτά επισημάνθηκαν, ανάμεσα στα άλλα, στις καθιερωμένες εκδηλώσεις μνήμης, όπου ο Δήμος Ελασσόνας, η ιστορική και μαρτυρική κωμόπολη της Τσαριτσάνης και οι κάτοικοί της τίμησαν για μια ακόμη χρονιά τους 52 συνολικά αθώους πατριώτες, που εκτελέσθηκαν εν ψυχρώ στις 12 Μαρτίου 1943 (από τους Ιταλούς) και στις 20 Αυγούστου 1944 (από τους Γερμανούς).
Οι κυριακάτικες εκδηλώσεις μνήμης άρχισαν με τη Θεία Λειτουργία και το Μνημόσυνο που τελέσθηκαν στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αμέσως μετά, στις 11 το πρωί, αναπέμφθηκε από τους ιερείς π. Αλέξανδρο Νεζεργιώτη και π. Γεώργιο Σαπουνά επιμνημόσυνη δέηση στον χώρο της εκτέλεσης, μπροστά από το Μνημείο που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της κωμόπολης.
Ο Τσαριτσανιώτης κτηνίατρος Ιωάννης Τζιμούλιας έκανε την προσωπική του «κατάθεση ψυχής», που συγκίνησε, μιλώντας για τα αποτρόπαια εγκλήματα του 1943 και 1944, τότε που τα πυροβόλα σκόρπισαν τον θάνατο σε αθώους Τσαριτσανιώτες.
Χαρακτηριστικά, κάποια από τα όσα είπε ο ομιλητής:
«Πώς να μιλήσω; Πώς να μιλήσω για γεγονότα που δεν γίνονται πιστευτά σήμερα; Που μοιάζουν απίστευτα για τα παιδιά μας; Δεν μπορώ, όταν και ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιό του παραδέχεται ότι δεν βρίσκει λέξεις να μιλήσει όταν η αλήθεια δεν γίνεται πιστευτή. Κάνω σήμερα μια κατάθεση ψυχής για τους νεκρούς ήρωες αλλά πιο πολύ για τις γυναίκες. Τις μανάδες, τις χήρες, τα κοριτσόπουλα, τις νεκρές ζωντανές γυναίκες που έμειναν να παλεύουν σαν κολασμένες.
Η μνήμη, αυτή η μνήμη ζωντανεύει σε κάθε επέτειο. Όχι για να θεριεύσει το μίσος, ούτε για να ανοίξει πάλι πληγές αδελφοκτόνων περιόδων, αλλά να διδάξει, να διδάξει στα παιδιά μας, να διδάξει στα παιδιά όλου του κόσμου, γιατί το τέρας του ναζισμού βρυχάται ξανά. Να διδάξει, γιατί δεν πρέπει να ακουστούν ξανά σε αυτήν την πλατεία, σε καμιά πλατεία κροταλίσματα πυροβόλων.
Εμάς όμως η μνήμη μας δίδαξε από χαμηλά, από τους παππούδες μας, τους γειτόνους μας, τους συμμαθητές μας που δεν γνώρισαν το χάδι του παππού. Καθημερινά η μνήμη ήταν στη ζωή μας. Έθρεφε τα τρομαγμένα παιδικά μας όνειρα, μεγαλώσαμε με αυτή τη μνήμη.
Την ακούγαμε στις ιστορίες του παππού τις ατέλειωτες νύχτες του χειμώνα, που με τρεμάμενη φωνή μας μιλούσε για τους φίλους, τους γειτόνους, τα ξαδέλφια που έχασε. Ιστορίες που πάγωναν την καρδιά μας, βούρκωναν τα μάτια μας.
Τη βλέπαμε τη μνήμη καθημερινά στις μαυροφορούσες γυναίκες, που φιλούσαν και πότιζαν με τα δάκρυα τον μαρμάρινο σταυρό στο κενοτάφιο της Αγίας Παρασκευής και με τρεμάμενα χέρια άναβαν το καντηλάκι και ακουμπούσαν δύο τριαντάφυλλα από την τριανταφυλλιά που συντηρούσαν γι΄ αυτό τον σκοπό στον κήπο του σπιτιού τους.
Τη βλέπαμε στα βαριά βήματα των ηλικιωμένων, στο χαμένο βλέμμα στις αφηγήσεις τους, στο κρυφό σκούπισμα με την ανάστροφη της παλάμης των πνιγμένων δακρύων.
Μνήμη καθημερινή, που μόνο αυτή και όχι η μνήμη των επετείων ζητάει δικαίωση, που δεν έρχεται όμως ποτέ. Μνήμη που αφήνει να πλανάται ένα πελώριο γιατί.
Η Τζιούκα, ο πλάτανος ο Τρανός Αι Λιας, βιγλάτορες, αμίλητοι, παρακολουθούν χρόνια και χρόνια τώρα. Πόσες καταστροφές δεν είδαν. Αιώνιοι μάρτυρες!».
«…Την μπαρμπούλα, το μαύρο τσεμπέρι δεν το πείραξαν! Την αρπάζει με λαχτάρα, την ανοίγει διάπλατα και την απλώνει στο κεφάλι της. Τη σφίγγει δυνατά. Να φθάσει στην καρδιά της. Την μαύρη μπαρμπούλα. Τη δεύτερη αιώνια ελληνική σημαία. Έτσι το είχε η μοίρα της πατρίδας μας. Αυτή η μαύρη μπαρμπούλα να στεφανώνει το κεφάλι των Αγίων Ελληνίδων μανάδων. Να τη βλέπουν τα παλικάρια και να σφίγγουν με θυμό τα χείλη τους. Να αρπάζουν το καριοφίλι και να ξεχύνονται στα αθάνατα βουνά.
Τα θεμέλιά μου στα βουνά λέει ο ποιητής! Και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους. Και πάνω η μνήμη καίει, άφλεκτος βάτος! Μνήμη του λαού μου, σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω! Μνήμη του λαού μου σε λένε Ντιάβα, σε λένε Τζιούκα και σε λεν Μιλκέζι!
…Για να μην ξανακουστούν κροταλίσματα πυροβόλων σε αυτή την πλατεία. Σε καμιά πλατεία!».
Στη συνέχεια, έγινε η καθιερωμένη κατάθεση στεφάνων από τους φορείς, τους εκπροσώπους των κομμάτων, τους συλλόγους και τα Σχολεία και το προσκλητήριο των νεκρών, όπου, μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης, αναγνώστηκε από τον εκπαιδευτικό Ευάγγ. Σαπουνά, που είχε την επιμέλεια της εκδήλωσης, ο μακρύς κατάλογος των εκτελεσθέντων από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, συνοδευόμενος από τη λέξη «Αθάνατοι!».
Η εκδήλωση έκλεισε με τιμητική σιγή ενός λεπτού και απόδοση του Εθνικού Ύμνου από μαθητική χορωδία και τους παρισταμένους. Ακολούθησε δεξίωση για τις αρχές και τον κόσμο στην ισόγεια αίθουσα του Κοινοτικού Καταστήματος.
Στις εκδηλώσεις μνήμης στην Τσαριτσάνη παρευρέθηκαν ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βασ. Κόκκαλης, οι βουλευτές Κων. Μπαργιώτας και Γεώργ. Κατσιαντώνης, ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας Δημ. Παπαδημόπουλος, ως εκπρόσωπος του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας η αν. γενική διευθύντρια Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ζωή Φτίκα, ο αρχηγός της Τακτικής Αεροπορίας αντιπτέραρχος Γεώργ. Μπλιούμης, ο δήμαρχος Ελασσόνας Νικ. Ευαγγέλου, ο γενικός περιφερειακός αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλίας – υποστράτηγος Ι. Τόλιας, ο αστυνομικός διευθυντής Λάρισας ταξίαρχος Βασ. Καραπιπέρης, εκ μέρους της 1ης Στρατιάς ο συνταγματάρχης Λάμπρος Σταμάτης, ο περιφερειακός διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Θεσσαλίας αρχιπύραρχος Κων. Σκούπρας, ο υποδιοικητής διοίκησης Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ν. Λάρισας πύραρχος Ζήσης Μπρούζας, ο διοικητής του Α.Τ. Ελασσόνας Πέτρος Μουταφίδης, ο διοικητής της Πυροσβεστικής Ελασσόνας Ελευθ. Μουλτσιάς, ο υποδιοικητής της 361 ΠΑΠ ταγματάρχης Παύλος Μάντζιος, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ελασσόνας Αντ. Μπίσμπας, οι αντιδήμαρχοι Διον. Μπαλούκας, Αλεξάνδρα Τσιαντέ – Κοντοχρήστου, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΕΛ Ανέστ. Σερετίδης, ο πρ. δήμαρχος Ελασσόνας – δημοτ. σύμβουλος Γεώργ. Πασχόπουλος, δημοτικοί σύμβουλοι, ο πρόεδρος της Δημ. Κοινότητας Τσαριτσάνης Αχιλλ. Μητσιμπόνας, η πρόεδρος του διαμερίσματος Ελασσόνας Ασπασία Χατζηβασίλη – Βαλιώτη, παλαιοί και νέοι αυτοδιοικητικοί, ο πρ. κοινοτάρχης Τσαριτσάνης Νικ. Τσιμπόλης, προϊστάμενοι υπηρεσιών και σχολικών μονάδων, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, ο γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας, μέλη του Συλλόγου Γυναικών Τσαριτσάνης, του Εξωραϊστικού Συλλόγου, του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης, της Ένωσης Θυμάτων και Καμένων Κτιρίων Κατοχής 1940-44 της Μαρτυρικής Τσαριτσάνης, εκπαιδευτικοί, μαθητές, αντιστασιακοί, εκπρόσωποι κομμάτων, «απόδημοι» Τσαριτσανιώτες, συγγενείς των εκτελεσθέντων, μαθητές, και πολλοί κάτοικοι (όλων των ηλικιών) της ιστορικής και μαρτυρικής κωμόπολης.
ΕΛΑΣΣΟΝΑ(Γραφείο «Ε»)
Του Γιάννη Μουκίδη
