ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
Παγκόσμια Ημέρα του Εθελοντή Αιμοδότη η σημερινή Κυριακή, 14η Ιουνίου, όπως καθορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον Ερυθρό Σταυρό και την Ερυθρά Ημισέληνο, την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εθελοντών Αιμοδοτών και τον Διεθνή Οργανισμό Μετάγγισης Αίματος. Αφορμή στάθηκαν τα γενέθλια του Αυστριακού ιατρού Καρλ Λαντστάινερ, που ανακάλυψε τις ομάδες αίματος το 1900 και αργότερα τα ρέζους, τιμήθηκε δε με το Nobel Ιατρικής το 1930 για τη σημαντική αυτή ανακάλυψη.
Σήμερα, λοιπόν, τιμάται ο ανώνυμος εθελοντής αιμοδότης και ο αλτρουισμός που επιδεικνύει προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό του, προσφέροντας δύο πολύτιμα αγαθά του χωρίς ανταμοιβή, 10 λεπτά χρόνο από τη ζωή του και λίγα κυβικά εκατοστά αίμα από αυτά που διαθέτει. Σήμερα, στέλνεται προς όλους ένα μήνυμα που δεν είναι μόνο να εξαλείψει την προκατάληψη, τον φόβο και την άγνοια γύρω από την αιμοδοσία, αλλά, κυρίως, να προσελκύσει νέους εθελοντές αιμοδότες, να ενθαρρύνει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να γίνουν κανονικοί αιμοδότες, δηλαδή τακτικοί εθελοντές αιμοδότες, να μεταγγίσει στη νέα γενιά αιμοδοτών την ιδέα της μη αμειβόμενης εθελοντικής αιμοδοσίας.
Κάθε χώρα για να καλύψει τις ανάγκες της σε αίμα χρειάζεται 60.000 φιάλες αίμα σε 1.000.000 κατοίκους, και άρα στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων απαιτούνται τουλάχιστον 600.000 μονάδες, από τις οποίες μόνο το 40% καλύπτεται από εθελοντές αιμοδότες.
Δράττοντας την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας αυτής Ημέρας, κουβεντιάσαμε με έναν άνθρωπο ο οποίος χρόνια τώρα παλεύει για να εμφυσήσει στη σκέψη των ανθρώπων και ιδιαίτερα των Αγιωτών, μεταξύ των οποίων ζει και κινείται, την αναγκαιότητα του να είμαστε όλοι, ή όσοι τέλος πάντων μπορούμε, συστηματικοί αιμοδότες. Αυτός δεν είναι άλλος από τον κ. Στέργιο Πατσιαβούδη, επί πολλά έτη πρόεδρο του εξόχως δραστήριου Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών Επαρχίας Αγιάς «Ο Άγιος Αντώνιος».
* Κύριε Πατσιαβούδη, εθελοντισμός. Μια έννοια που για την αιμοδοσία είναι το Α και το Ω;
- Ο εθελοντισμός κρύβει μεγαλείο ψυχής. Συνδυάζει άριστα το «θέλω» και το «μπορώ». Αυτό το δίδυμο είναι η πεμπτουσία της επιτυχίας, γιατί εμπεριέχει δύο δυνάμεις, την ψυχική και τη σωματική, που μπορούν συνεργαζόμενες να πετύχουν τα πάντα. Μια λαϊκή ρήση λέει «Ένας άνθρωπος είναι σαν κανένας, δύο άνθρωποι μπορούν να κάνουν κάτι, πολλοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν τα πάντα». Πόση σοφία και πόση αλήθεια κρύβει αυτή η πρόταση... Πράγματι, όταν οι άνθρωποι συνεργαστούν μπορούν να λύσουν χρόνια προβλήματα. Φαίνεται και είναι εύκολο. Θα έπρεπε στην εποχή μας να είναι το αυτονόητο, κι όμως είναι το ζητούμενο.
* Πώς ο άνθρωπος έφτασε στους όρους «αιμοδοσία» και «αιμοδότης»;
- Υπήρξαν εποχές, όχι πολύ μακρινές, που ο κόσμος έχανε τη ζωή του λόγω μεγάλης απώλειας αίματος από κάποια αιτία. Είτε από ατυχήματα κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων, είτε από κάποια επιπλοκή σε χειρουργικό τραπέζι, είτε από παθολογικά αίτια. Από τότε που η ιατρική κατάφερε την πρώτη μετάγγιση αίματος από άνθρωπο σε άνθρωπο, εμφανίστηκαν στο λεξιλόγιο και στη ζωή μας πια οι όροι αυτοί. Το θέμα ήταν, όμως, πώς θα βρίσκονταν οι αιμοδότες; Γιατί, παρά την πρόοδο της ανθρωπότητας, δεν κατορθώθηκε να προχωρήσουμε στην τεχνητή παρασκευή αίματος ώστε να εξασφαλιστεί η επάρκειά του. Έπρεπε, λοιπόν, να αρχίσει μια σκληρή προσπάθεια για την εξεύρεση δοτών. Άλλωστε, η ποσότητα αίματος που λαμβάνεται από κάθε αιμοδότη σε μια αιμοληψία είναι μόλις 300cc, ήτοι το 1/25 περίπου της συνολικής ποσότητας αίματος του ανθρώπινου οργανισμού, γεγονός που όχι μόνο δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις, αλλά αντίθετα ωφελεί.
* Ήταν εύκολη αυτή η προσπάθεια στη χώρα μας;
- Ούτε ήταν, αλλά ούτε και είναι. Αρχικά, φόβοι και προκαταλήψεις δεν επέτρεπαν στον άνθρωπο να απλώσει το χέρι του για να προσφέρει λίγο αίμα για τον πάσχοντα συνάνθρωπό του, με συνέπεια οι συγγενείς του ασθενούς να απευθύνονται σε άτομα που προσέφεραν αίμα έναντι αμοιβής. Τέτοια άτομα, όμως, ανήκαν στον περιθωριακό χώρο και το αίμα τους ήταν αμφίβολης ποιότητας και γι’ αυτό τον λόγο επικίνδυνο. Στη συνέχεια, η χώρα μας απευθύνθηκε σε άλλες χώρες προηγμένες, με λαό ενημερωμένο και συνειδητοποιημένο, που είχαν λύσει προ πολλού το πρόβλημα της επάρκειας αίματος και από τα αποθέματά τους έστελναν στη χώρα μας με το αζημίωτο φυσικά. Παράλληλα, άρχισε ένας αγώνας ενημέρωσης των πολιτών από τα κατά τόπους κέντρα αιμοδοσίας με στόχο να πειστεί ο πολίτης ότι η προσφορά αίματος είναι θεάρεστη πράξη, πράξη κορυφαίας μορφής αλληλεγγύης, υποθήκη για το μέλλον του δότη, διότι αν κάποια στιγμή βρεθεί και ο ίδιος σε δύσκολη θέση θα ζητήσει αίμα για τον εαυτό του ή για προσφιλές του πρόσωπο, πράξη ωφέλιμη για την υγεία του αιμοδότη, ειδικά αν έχει υψηλό αιματοκρίτη, πράξη ανώδυνη, ανέξοδη και σύντομη που δεν ξεπερνά τα δέκα λεπτά.
* Ο ρόλος των συλλόγων εθελοντών αιμοδοτών;
- Κατόπιν, λοιπόν, εμφανίζονται σύλλογοι εθελοντών αιμοδοτών με την πρωτοβουλία πολιτών που συνειδητοποίησαν το πρόβλημα. Έτσι, φτάσαμε στο σημείο να προσφέρεται αρκετό αίμα εθελοντικά. Οι κινητές μονάδες αιμοδοσίας πηγαίνουν από χωριό σε χωριό, έξω από την πόρτα του πολίτη για να συγκεντρώσουν αίμα. Αυτό υποβάλλεται σε εξονυχιστικούς ελέγχους πριν μεταγγιστεί, με αποτέλεσμα να μηδενιστούν οι πιθανότητες να χορηγηθεί μολυσμένο αίμα σε ασθενή.
* Η κατάσταση στη Λάρισα;
- Η Λάρισα είχε την τύχη στο ξεκίνημα αυτής της προσπάθειας να διαθέτει στο Γενικό Νοσοκομείο ένα Κέντρο Αιμοδοσίας στελεχωμένο με προσωπικό έμπειρο και άριστα καταρτισμένο υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου γιατρού Αντώνη Γανοχωρίτη. Σήμερα, το Κέντρο αυτό είναι από τα καλύτερα εξοπλισμένα στην Ελλάδα. Οι κινητές του μονάδες αιμοληψίας φτάνουν σε κάθε γωνιά του νομού για να συλλέξουν αίμα. Ίσως το μοναδικό στη χώρα που σε ποσοστό 70% το αίμα του είναι εθελοντικό. Το μεγάλο πλεονέκτημα, εκτός της ποιότητας του προσωπικού, είναι ότι βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο της πόλης και εύκολα ο εθελοντής αιμοδότης μπορεί να το επισκεφθεί για να προσφέρει αίμα. Τελευταία, έγινε και μια εξαιρετική ανακαίνιση, ώστε ο χώρος προσφοράς αίματος να έχει την άνεση και την αισθητική που αρμόζει σε χώρο υγείας. Πριν λίγο καιρό, διέθετε και μονάδα μοριακού ελέγχου του αίματος που κάλυπτε ολόκληρη τη Θεσσαλία και μέρος της Στερεάς Ελλάδας. Όμως, για διάφορους λόγους καταργήθηκε. Σήμερα, η προσπάθεια συνεχίζεται με τον ίδιο ζήλο και ρυθμό, με στόχο πάντα την πλήρη κάλυψη του νομού με εθελοντικό αίμα και κατ’ επέκταση της χώρας ολόκληρης.
* Ποιο το μήνυμά σας κ. πρόεδρε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Εθελοντή Αιμοδότη;
- Θα ήθελα κ. Γουργιώτη να απευθυνθώ σ’ αυτόν που μέχρι σήμερα δεν είχε την ευκαιρία να προσφέρει λίγο από το αίμα του για τον πάσχοντα συνάνθρωπο και να του πω αυτό: Σκέψου ότι αύριο μπορείς να χρειαστείς εσύ, ή το παιδί σου, ή ο γονιός σου, αίμα. Σκέψου ότι το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής αίματος είναι ο άνθρωπος, είσαι εσύ ο ίδιος. Σκέψου ακόμα ότι ο νομός Λάρισας έχει 400.000 κατοίκους περίπου. Οι ανάγκες σε αίμα αγγίζουν τις 16.000 μονάδες ετησίως. Είναι τόσο δύσκολο να γίνει ο νομός μας αυτάρκης; Η χώρα μας με 10 εκατομμύρια κατοίκους έχει ανάγκες που ανέρχονται σε 600.000 μονάδες ετησίως. Είναι τόσο δύσκολο να καλυφθούν; Αν ο κάθε πολίτης 18 ως 65 ετών, που μπορεί να αιμοδοτήσει, προσφέρει μια φορά τον χρόνο αίμα, υπερκαλύπτονται οι ανάγκες της χώρας. Γι’ αυτό, κάνε την πιο απλή και πιο όμορφη, πολύτιμη, πράξη της ζωής σου. Δώσε λίγο από το αίμα σου σ’ αυτούς που το έχουν ανάγκη. Μην ξεχνάς ποτέ πως αύριο μπορεί να είσαι εσύ στη θέση τους...
