* Στη Λάρισα έχει προσδιοριστεί τον Σεπτέμβριο η εκδίκαση της αγωγής των κατοίκων του. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος ματαίωσης καθώς απαιτείται η καταβολή δικοσήμου ύψους 245.000 ευρώ εκ μέρους των Δομενικιωτών.
Κορυφώθηκαν χθες στο Δίστομο οι εκδηλώσεις μνήμης με αφορμή τη συμπλήρωση 71 χρόνων από τη σφαγή που έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Η σφαγή του Διστόμου ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα μετά την επίσκεψη εκεί και τη συγγνώμη του Γερμανού προέδρου, τις εκπομπές της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης που το συνδύασαν με τα μέτρα σκληρής λιτότητας στη σημερινή Ελλάδα, τις παρεμβάσεις του διασωθέντα εκείνης της σφαγής Αργύρη Σφουντούρη, καθώς και τη συζήτηση για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων.
Αποζημιώσεις όμως ζητάει και ένα χωριό της περιοχής μας, το ιστορικό Δομένικο, που επίσης γνώρισε με τον χειρότερο τρόπο το μένος των κατακτητών εκείνης της περιόδου.
Όπως είναι γνωστό, το διήμερο 16 και 17 Φεβρουαρίου 1943, ολόκληρο το χωριό παραδόθηκε στις φλόγες ενώ εκτελέστηκαν 150 από τους κατοίκους του.
Το Δομένικο, όπως και η Τσαριτσάνη, είναι οι μοναδικές περιοχές του νομού που μετέχουν στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Κοινοτήτων. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης περίπτωσης έγκειται στο γεγονός ότι εδώ και 16 χρόνια, με πρωτοβουλία ενός πεισματάρη εκπαιδευτικού, του Στάθη Ψωμιάδη διεκδικεί αποζημιώσεις από την Ιταλία, γιατί ο ιταλικός στρατός κατοχής ευθύνεται για την τραγωδία του 1943.
Όπως επισημαίνει ο κ. Ψωμιάδης στην «Ε», έχει περάσει στην κοινή γνώμη ότι μόνο οι Γερμανοί κατακτητές ευθύνονται για τα φρικτά εγκλήματα της κατοχής, κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην επικαιρότητα, αφού και οι Ιταλοί … δεν πήγαν πίσω, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Δομένικο.
Είναι άλλωστε το ιταλικό Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου εκείνο στο οποίο ο κ. Ψωμιάδης υπέβαλε τη σχετική μήνυση, κάνοντας ευρύτατα γνωστό το ζήτημα στη γειτονική χώρα.
Τις επόμενες μέρες ο Στάθης Ψωμιάδης αναμένεται να τοποθετηθεί για το θέμα στην Επιτροπή της Βουλής για τις γερμανικές αποζημιώσεις που έχει συστήσει η πρόεδρος Ζωή Κωνσταντοπούλου, όπου πρόκειται να αναφερθεί ακριβώς στο γεγονός ότι η χώρα δεν πρέπει να διεκδικήσει αποζημιώσεις μόνο από τη Γερμανία, αλλά και από την Ιταλία.
Η ΑΓΩΓΗ
Εν τω μεταξύ, τον προσεχή Σεπτέμβριο θα εκδικαστεί στη Λάρισα η αντίστοιχη αγωγή κατοίκων του Δομένικου εναντίον του ιταλικού κράτους, με την οποία ζητούν την καταβολή αποζημίωσης ύψους 35 εκατομμυρίων ευρώ.
Το πρόβλημα που προέκυψε είναι ότι μετά από πρόσφατη αλλαγή του νόμου, οι κάτοικοι δεν θα έχουν το δικαίωμα αναγνωριστικής δίκης αν δεν προκαταβάλλουν το αντίστοιχο δικόσημο που αντιστοιχεί σε ένα πολύ μεγάλο ποσό (ισούται με το 7 τοις χιλίοις επί του παραπάνω ποσού, δηλαδή 245.000 ευρώ).
Σύμφωνα με τον κ. Ψωμιάδη, για να μην μείνει μετέωρη η όλη διαδικασία, θα πρέπει η πολιτεία είτε να εγκρίνει κάποιου είδους επιχορήγηση, είτε να προχωρήσει σε αλλαγή του νομικού πλαισίου.
ΟΙ ΣΦΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΝΟΜΟ
Το Δομένικο είναι η μοναδική περιοχή της Λάρισας που διεκδικεί αποζημιώσεις, αλλά δεν είναι η μοναδική που γνώρισε στο πετσί της τη φρίκη των εκτελέσεων, των απαγχονισμών, των σφαγών, των εμπρησμών…
Μπορεί να μην υπάρχει ακόμα στις μέρες μας μια συνολική καταγραφή των καταστροφών που έχει υποστεί ο τόπος την περίοδο της κατοχής, αλλά είναι μεγάλος ο αριθμός των διάσπαρτων αναφορών σε βιβλία, αρχεία και ασφαλώς στη συλλογική μνήμη.
Στην Τσαριτσάνη, όπως προείπαμε, την ίδια την πόλη της Λάρισας, στους Γόννους, τον Αμπελώνα, τη Χάλκη, τον Πλατύκαμπο, τη Δήμητρα, τη Σπηλιά…
Μια ιδιαίτερα επίπονη και σχολαστική δουλειά για την καταγραφή και τη συγκέντρωση αυτού του υλικού, όπως και συνολικά της αντίστασης του λαού στον κατακτητή, επιχειρεί η Ομάδα Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων.
Ο ιστορικός ερευνητής Δημήτρης Μπάρμπας τονίζει στην «Ε» ότι η συγκεκριμένη περίοδος αποτελεί κομβικό σημείο στην ιστορία της χώρας, καθώς δοκιμάστηκαν στην πράξη θεσμοί όπως η Λαϊκή Αυτοδιοίκηση, η Δικαιοσύνη, η Παιδεία και η συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων.
«Είναι καθήκον μας να συγκεντρώσουμε όσα στοιχεία της περιόδου είναι δυνατό», αναφέρει ο κ. Μπάρμπας, «αφού ο χρόνος περνάει και αν δεν γίνει τώρα, θα χαθούν».
Ο ίδιος πάντως δηλώνει ενθουσιασμένος από την ενεργό συμμετοχή και τον ενθουσιασμό των νέων ανθρώπων στις δράσεις και τις πρωτοβουλίες της Ομάδας, ίσως το πιο ενθαρρυντικό στοιχείο της προσπάθειάς της.
Μεν. Κατσαμπέλας
