Πιο κοντά στον στόχο του «20-20-20», των διεθνών συμβάσεων για το περιβάλλον, μπορεί να έρθει η Ελλάδα, όπως αποδεικνύουν τα αποτελέσματα, της από κοινού μελέτης του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, του ΚΑΠΕ και του ΤΕΙ Θεσσαλίας, κατά την οποία διερεύνησαν τις δυνατότητες παραγωγής βιομάζας, με πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον.
Τα επιτυχή πορίσματά της, που ουσιαστικά δίνουν το «πράσινο φως» ευρύτερης εφαρμογής της, παρουσιάστηκαν χθες στο πλαίσιο ημερίδας που έγινε στην αίθουσα συνεδρίων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, στη Λάρισα, με θέμα «Φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή βιομάζας».
Την παρουσίαση του έργου που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της μελέτης, και το οποίο χρηματοδότησε το Υπουργείο Παιδείας, στο πλαίσιο του προγράμματος «ΘΑΛΗΣ», έκανε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και υπεύθυνος του εν λόγω προγράμματος, κ. Θεοφάνης Γέμτος, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι: «Το πρόγραμμα μελετά ετήσιες ενεργειακές καλλιέργειες και την προσαρμογή τους στις συνθήκες της χώρας. Όπως είναι γνωστό η χώρα μας πρέπει να συμμορφωθεί με διεθνείς συμβάσεις που την υποχρεώνουν να επιτύχει μέχρι το 2020 το πρόγραμμα 20-20-20 δηλαδή:
α) 20% μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 σύμφωνα με την Οδηγία 2009/29/ΕΚ,
β) 20% διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ και
γ) 20% εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας.
Ένα τμήμα της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ θα προέλθει από βιομάζα. Ιδιαίτερα τα καύσιμα μεταφορών με την υπάρχουσα τεχνολογία, μπορούν να παραχθούν μόνο από βιομάζα.
Η βιομάζα σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας οδηγίας πρέπει να έχει ένα όριο εξοικονόμησης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που οδηγεί σε χρήση κυρίως υπολειμμάτων καλλιεργειών, ζωικών εκτροφών, βιομηχανίας και ανθρώπινης διαβίωσης.
Ένα μέρος θα προέρχεται από λιγνηνοκυτταρινούχα υλικά που παράγονται με πρακτικές που εξασφαλίζουν τα οριζόμενα από την οδηγία στοιχεία αειφορίας. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα χρησιμοποιηθεί όλο το παραγόμενο υλικό από τις καλλιέργειες που θα αφήσει τα χωράφια χωρίς κάλυψη, ενώ θα αφαιρέσει την οργανική ύλη που τροφοδοτεί την οργανική ουσία του εδάφους.
Η διατήρηση των γυμνών εδαφών ιδιαίτερα το χειμώνα με τις πολλές βροχές και η χαμηλή οργανική ουσία οδηγούν σε υποβάθμιση των εδαφών λόγω διάβρωσης, μείωσης της οργανικής ουσίας και της βιοποικιλότητας. Πρέπει προφανώς να ληφθούν μέτρα περιορισμού της υποβάθμισης των εδαφών.
Μια ανάλυση των προτεινόμενων λύσεων διεθνώς υποδεικνύει τα ακόλουθα μέτρα για περιορισμό των επιπτώσεων:
1. Εφαρμογή αμειψισπορών, δηλαδή εναλλαγή καλλιεργειών για χρονικά διαστήματα. Ο καλός σχεδιασμός των αμειψισπορών και η χρήση ψυχανθών συμβάλλουν στην επιτυχή έλεγχο παρασίτων και ζιζανίων, εμπλουτισμό του εδάφους σε άζωτο, καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών στοιχείων και του νερού.
2. Εφαρμογή καλλιεργειών φυτοκάλυψης δηλαδή καλλιεργειών που καλύπτουν το έδαφος μεταξύ των κύριων καλλιεργειών και είτε συγκομίζονται, είτε αφήνονται στο χωράφι ως χλωρή λίπανση.
3. Χρήση μεθόδων μειωμένης κατεργασίας ή ακαλλιέργειας που εκτός από την ταχύτερη εκτέλεση των εργασιών και τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου μειώνουν την αποδόμηση της οργανικής ουσίας
Μελετήσαμε τις πιο πάνω τρεις πρακτικές για μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον με ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
Η μελέτη γίνεται μέσω πειραματικών και πιλοτικών αγρών στη Θεσσαλία.
Ειδικότερα οι στόχοι του προγράμματος είναι: Να μελετηθούν οι υποψήφιες ενεργειακές καλλιέργειες στις συνθήκες της χώρας μας και να επιλεγούν οι καταλληλότερες για χρήση προκειμένου να καλυφτούν οι ανάγκες της χώρας.
Να μελετηθούν καλλιεργητικές τεχνικές που μπορούν να μειώσουν τις εισροές ενέργειας και χημικών (λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και άλλων παρασιτοκτόνων ως αποτέλεσμα της χρήσης αμειψισπορών).
Να μελετηθούν πρακτικές που προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση ενώ αυξάνουν τη γονιμότητά του μέσα από τη βελτίωση της δομής του εδάφους, αύξηση της οργανικής ουσίας και της βιοποικιλότητας.
Να μελετηθούν πρακτικές που συμβάλλουν στην καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, εξοικονομούν ενέργεια και εργασία.
Να διαδοθούν οι τεχνικές της ακαλλιέργειας με τη χρήση κατάλληλων σπαρτικών που μέχρι σήμερα δεν εισήχθησαν στη χώρα μας.
Να αξιολογηθούν οι μέθοδοι αυτές με κριτήρια όπως η οικονομικότητα των εκμεταλλεύσεων, η αποδοτικότητα των καλλιεργειών, η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση των εκπομπών CO2, η ανάλυση κύκλου ζωής και γενικότερα των επιπτώσεων στη συντήρηση και γονιμότητα του εδάφους.
Να διαδοθούν οι ιδέες των μεθόδων κατεργασίας για συντήρηση του εδάφους στη χώρα μας.
Να μελετηθούν οι τεχνικές που θα επιτρέψουν στη χώρα να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των διεθνών συνθηκών και υποχρεώσεων (ενέργεια, χημικά στη γεωργία, προστασία γονιμότητας εδάφους).
Σημειώνω ότι πολλές από τις καλλιέργειες για παραγωγή βιομάζας, είναι και καλλιέργειες με κτηνοτροφικά φυτά».
Ακολούθησαν παρουσιάσεις στοιχείων από πειράματα διάβρωσης (Π. Βύρλας, ΤΕΙ Θ), από πιλοτικούς αγρούς με ενεργειακές καλλιέργειες (Μ. Κόκκορα, ΤΕΙ Θ) και από πειράματα κατεργασιών του εδάφους για παραγωγή βιομάζας (Σ. Γιοβανίδης, ΠΘ).
Επίσης η κ. Ε. Αλεξοπούλου (ΚΑΠΕ) αναφέρθηκε στις δυνατότητες των ινωδών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ο κ. Χ. Καβαλάρης (ΠΘ)
έκανε μια οικονομική ανάλυση για την παραγωγή του γλυκού σόργου. Παρουσιάστηκε εισήγηση από τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Γεωργικού Εξοπλισμού στην Ελλάδα για τις σύγχρονες τάσεις στην εκμηχάνιση της γεωργίας στη χώρα μας και στο τέλος απονεμήθηκαν τιμητικές διακρίσεις σε μέλη του Τμήματος Μηχανικής Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας.
ΛΕΝΑ ΚΙΣΣΑΒΟΥ
