Πρόκειται για την πρώτη ολοκληρωμένη εργασία που γίνεται για το ιστορικό αυτό μοναστήρι.
Την ευθύνη της διοργάνωσης είχε ο σύλλογος «Οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης».
Στην εκδήλωση μίλησαν ο δημιουργός του βιβλίου Βασίλης Τσολάκης, αρχιτέκτονας- μηχανικός, η κ. Ματίνα Παπαναστασούλη, βυζαντινολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας και από τους «Φίλους της Βιβλιοθήκης» ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Μιχάλης Λαφαζάνης, που ασχολείται με την ιστορία του Τυρνάβου. Επίσης κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγινε προβολή της ταινίας-βίντεο με αφήγηση.
Στην αρχή χαιρετισμό απηύθυναν ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Αθανάσιος Παιδής και ο δήμαρχος Τυρνάβου κ. Παναγιώτης Σαρχώσης. Οι δύο άνδρες συγχάρηκαν τον κ. Βασίλειο Τσολάκη για το πολυσχιδές έργο του και για την προσφορά του στον πολιτισμό ευρύτερα στον θεσσαλικό χώρο.
Μιλώντας στη συνέχεια ο πρόεδρος του συλλόγου «Οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης» κ. Μιχάλης Λαφαζάνης σημείωσε ότι ο Προφήτης Ηλίας με το ομώνυμο μοναστήρι αποτελεί διαχρονικά σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του Τυρνάβου. Αποτελεί μέρος της θρησκευτικής και της κοινωνικής ζωής, τόπο αναψυχής μέσα σε όμορφο φυσικό περιβάλλον. Παλαιότερα την περιποίηση της μονής είχαν αναλάβει οι καροποιοί του Τυρνάβου, οι οποίοι είχαν προστάτη τους τον Προφήτη Ηλία.
Πρώτη στοιχειώδη απεικόνιση του μοναστηριού του Προφήτη Ηλία έχουμε στο βιβλίο του περιηγητή Ed. Brown στα 1674. Έκτοτε υπάρχουν αρκετές απεικονίσεις και φωτογραφίες του εξωτερικού της μονής και του περιβάλλοντος χώρου. Συστηματική απεικόνιση και φωτογράφιση του εσωτερικού του ναού δεν πρέπει να υπάρχει, πέρα ίσως από κάποιες φωτογραφίες ορισμένων εικόνων και του τέμπλου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΗ - ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ
Το κενό έρχεται να καλύψει το έργο του Β. Τσολάκη με τη φωτογράφιση της ιστορικής μονής και την αποτύπωση των φωτογραφιών σε βιβλίο και σε ψηφιακό υλικό (βίντεο).
Συνεχίζοντας ο κ. Λαφαζάνης είπε επίσης ότι: «Η σπουδαιότητα του βιβλίου που το κάνει ξεχωριστό είναι ότι με τη βοήθεια του φακού και της σύγχρονης τεχνολογίας ο καλλιτέχνης φωτογράφος αφαιρεί το γκρίζο και τη μουντζούρα του χρόνου και ζωντανεύει τις εικόνες. Αποκαθιστά τις μορφές, όσες δεν έχει ακόμα καταστρέψει ο χρόνος και το βέβηλο χέρι του ανθρώπου.
Οι τοιχογραφίες του ναού ακολουθούν το τυπικό της ορθόδοξης βυζαντινής παράδοσης, δηλαδή δεν έχουμε στοιχεία νεότερα. Εδώ έχουμε πλήθος παραστάσεων με τον Χριστό, την Παναγία, μορφές αγίων και μαρτύρων. Χάρη στη φωτογράφιση, που καθάρισε οπτικά και απομάκρυνε τη θολούρα, μπορούμε να διακρίνουμε τις σκηνές των τοιχογραφιών. Εντυπωσιάζουν εδώ η Γέννηση του Χριστού, ο λογχισμός του Αγίου Δημητρίου, σκηνές από μαρτύρια αγίων.
Ο Β.Τσολάκης στο βιβλίο του «Η μονή του Προφήτη Ηλία στον Τύρναβο, δεν φωτογράφισε απλώς και κατέγραψε ένα μνημείο. Δημιούργησε έργο. Και αφήνει παρακαταθήκη για τη διάσωση και ανάδειξη του πρώτου ιστορικού μνημείου του Τυρνάβου», κατέληξε ο κ. Λαφαζάνης.
Στην ομιλία της η κ. Ματίνα Παπαναστασούλη, βυζαντινολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας αρχικά έκανε εκτενή αναφορά στις τοιχογραφίες στο καθολικό του Προφήτη Ηλία από τον 17ο αιώνα. Πιθανότατα κτίστηκε μετά από αυτοκρατορική χορηγία. Σημείωσε ότι οι ιστορικές επιγραφές του ναού έχουν χαθεί όπως και το παλιό τέμπλο και οι εικόνες του.
Ο ναός αποτελεί συνδυασμό του τύπου τρίκλητης βασιλικής με τρίκοχο αγιορείτικο τύπο, με τρούλο. Διαθέτει επίσης πλούσιο σύνολο διακόσμησης. Οι επιγραφές που χάθηκαν είναι γνωστές από παλαιότερη εργασία του αρχαιολόγου Ν. Γιαννόπουλου του 1901. Οι τοιχογραφίες εκτελέστηκαν από τον σπουδαίο ζωγράφο Ν. Λινοτοπίτη ο οποίος έχει δραστηριοποιηθεί και σε άλλα μνημεία της Αγριάς και του Πηλίου (Άγιος Αθανάσιος Ζαγοράς).
Η κ. Παπαναστασούλη έκλεισε την ομιλία της με την προτροπή και την ευχή να κινητοποιηθούν όλες οι δυνάμεις του τόπου ώστε να αναδειχθούν τα τοπικά μνημεία του Τυρνάβου και να αξιοποιηθούν.
ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Έπειτα από όσα ανέφερε στην εμπεριστατωμένη και ενδιαφέρουσα ομιλία της η κ. Παπαναστασούλη, τον λόγο πήρε ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Βασίλειος Τσολάκης ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν είναι μόνο ένα ιστορικό μνημείο, από τα σημαντικότερα της πόλης του Τυρνάβου, είναι και ένα σημείο αναφοράς, συνδεδεμένο άρρηκτα με την προσωπική ιστορία του κάθε κάτοικου αυτής της πόλης.
Ο κ. Τσολάκης συμπλήρωσε επίσης ότι λίγοι ιστορικοί επιστήμονες ασχολήθηκαν με το θρησκευτικό αυτό μνημείο και άφησαν ορισμένες πληροφορίες σε κείμενα. Οι φωτογραφίες επίσης είναι λίγες και κυρίως εξωτερικές απόψεις, που τυχαία έμπαιναν σαν φόντο στις αναμνηστικές φωτογραφίες. Εσωτερικές απόψεις των σημαντικών τοιχογραφιών, εκτός από ορισμένους αρχαιολόγους, δεν έχουν αποτυπωθεί από άλλους σε φωτογραφίες.
Έτσι, οι εξαιρετικές τοιχογραφίες που απέμειναν, σκεπασμένες από την αιθάλη και μαυρισμένες από τον χρόνο, ήταν μια πρόκληση για μένα, να βγουν στο φως.
Τέλος αναφορά έκανε στα αρχαία κομμάτια από κίονες αρχαίων ναών και διάφορα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν στην κοίτη του Ξηριά που «φωνάζουν να τα απελευθερώσουμε και να τα φέρουμε στο φως».
ΤΥΡΝΑΒΟΣ Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
