ΦΑΡΣΑΛΑ (Γραφείο "Ε")
Του Αχ. Μπακαλέξη
Η πλατεία με τους αρχαίους τάφους βρίσκεται επί της οδού Βουλγαροκτόνου στο δυτικό μέρος της πόλης και το έργο διαμόρφωσης και κατασκευής της υλοποιήθηκε το 2011 επί δημαρχίας Αρη Καραχάλιου. Ανεπίσημα φέρει το όνομα "Η πλατεία με τους αρχαίους τάφους" αφού εκεί τοποθετήθηκαν τάφοι της πρώιμης εποχής του Σιδήρου (11ος - μέσα 9ου αιώνα π.Χ.) που βρέθηκαν στην γύρω περιοχή, που ταυτίζεται με τα όρια του δυτικού νεκροταφείου της αρχαίας Φαρσάλου και έχουν μετακινηθεί από την αρχική τους θέση.
Συνολικά αποκαλύφθηκαν 36 τάφοι διαφόρων τύπων (κιβωτιόσχημοι, θολωτοί, ταφικοί περίβολοι καθώς και 5 τεφροδόχα αγγεία). Πρόκειται για έναν οργανωμένο χώρο ταφής των πρωτοϊστορικών χρόνων, ο οποίος φαίνεται ότι δεν χρησιμοποιήθηκε μεταγενέστερα. Σ΄ αυτόν κυριαρχούν οι συνήθειες για την εποχή κυβιωτιόσχημοι τάφοι, με τους νεκρούς τοποθετημένους σε ύπτια στάση ή με λυγισμένα τα πόδια και το κρανίο συνήθως προς τα ανατολικά. Οι θολωτοί έχουν κυκλική ή ελλειψοειδή κάτοψη, ενώ οι κυκλικοί περίβολοι τους μιμούνται απόλυτα στην κάτοψη και τις διαστάσεις τους. Τόσο στους θολωτούς όσο και στους ταφικούς περιβόλους εντοπίστηκαν πολλαπλοί ενταφιασμοί σε λάκους. Τέλος τα 5 τεφροδόχα αγγεία (αμφορείς) βρέθηκαν ανάμεσα σε κιβωτιόσχημους τάφους, το ένα κοντά στο άλλο, όρθια τοποθετημένα, επάνω στο φυσικό έδαφος. Τα τεφροδόχα αγγεία των Φαρσάλων έρχονται να προστεθούν στα ελάχιστα δείγματα που έχουμε μέχρι σήμερα από τη Θεσσαλία για την εποχή αυτή.
ΚΤΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΑΦΩΝ
τα αντικείμενα (κτερίσματα) που είχαν τοποθετηθεί ως συνοδευτικά των νεκρών στους τάφους, ήταν τα συνήθη για την εποχή πήλινα χρηστικά αγγεία, τροχήλατα και ορισμένα χειροποίητα (οινοχόες, σκύφοι, πρόχοι, κύπελλα), καθώς και σιδερένια και χάλκινα κοσμήματα και εξαρτήματα ενδυμασίας (πόρπες, σφηκωτήρες για τα μαλλιά, βραχιόλια, ψήφοι περιδέραιων, κρίκοι, χάλκινες περόνες). Επίσης εργαλεία καθημερινής χρήσης, που περιορίζονται σε λίγα σιδερένια μαχαιρίδια, πήλινα σφονδύλια και λίθινα ακόνια.
Οσον αφορά ειδικότερα στην κεραμική διαπιστώνεται η επιβίωση στοιχείων της μυκηναϊκής παράδοσης και η ομαλή και απρόσκοπτη συνέχεια από την εποχή του Χαλκού στην εποχή του Σιδήρου. Σταδιακά παγιώνονται τα χαρακτηριστικά της νέας εποχής, που οδηγούν στη δημιουργία του "πρωτογεωμετρικού ρυθμού" της Θεσσαλίας. Επιπλέον, η περιοχή των Φαρσάλων φαίνεται να έχει περισσότερο στενές επαφές με οικισμούς που αναπτύσσονται γύρω από τον Παγασητικό Κόλπο και τη νοτιότερη Ελλάδα, χωρίς να απουσιάζουν και οι επιρροές από τη Μακεδονία.
* Τα στοιχεία δόθηκαν από την αρχαιολόγο Βάσω Νούλα, ειδική συνεργάτιδα του δημάρχου Φαρσάλων, με βάση τα αρχεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας.
