Επιμέλεια
Κώστας Τσόλας
Το Τυρναβίτικο Καρναβάλι είναι ένα έθιμο με απροσπέλαστες ρίζες στον χρόνο. Έχει μια ιστορία τουλάχιστον 100 ετών.
Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση του εμφανίζονται το 1898, με την ίδρυση του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου «Ανάπλασις». Βέβαια, από τις αρχές του αιώνα έχει βρεθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία.
Στην μακρόχρονη πορεία του, το Τυρναβίτικο Καρναβάλι γνώρισε αλλεπάλληλες επιθέσεις από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, που θεωρούσαν ότι έβλαπτε τα χρηστά ήθη και έθιμα της εποχής. Όμως, οι απαγορεύσεις των εκδηλώσεων δεν πτοούσαν τους Τυρναβίτες, που το γιόρταζαν ακόμα και κρυφά, αφού για αυτούς αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής τους παράδοσης.
Μετά τον πόλεμο, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στο Τυρναβίτικο Καρναβάλι ενσωματώθηκε ένα νέο στοιχείο, τα πεζοπόρα τμήματα καρναβαλιστών. Έρχεται, όμως, η δικτατορία και το απαγορεύει για ακόμα μια φορά. Το Καρναβάλι του Τυρνάβου ξαναβρήκε τον δρόμο του από το 1980 και μετά.
Τα τελευταία χρόνια, το Τυρναβίτικο Καρναβάλι θεωρείται το μεγαλύτερο και καλύτερο Καρναβάλι της Κεντρικής Ελλάδας και αποτελεί εκδήλωση πανελλήνιας εμβέλειας. Με την έναρξη του Τριωδίου ξεκινούν οι καρναβαλικές εκδηλώσεις, που διαρκούν περίπου ένα μήνα.
Πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις, διοργανώνονται θεατρικές βραδιές και βέβαια όλα αυτά πλαισιώνονται από άφθονη μουσική και χορό. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται σήμερα με τη Μεγάλη Παρέλαση των αρμάτων, που, εμπνευσμένα από την παράδοση και την επικαιρότητα και κατασκευασμένα με φαντασία και μεράκι, προσδίδουν μια ξεχωριστή αίγλη στο Τυρναβίτικο Καρναβάλι.
ΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ ΑΡΜΑΤΩΝ
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Τέλη Μπλάντα, τον Στράτο Καραγιάννη και τον Χρήστο Μπισδάκη τρία νέα ταλαντούχα παιδιά με συνεργάτες τους συνεχίζουν την παράδοση της κατασκευής των αρμάτων στον χώρο του δημοτικού αμαξοστασίου. Πρόκειται για τον 27χρονο Γιώργο Κιτσούλη, τον 26χρονο Κώστα Κούρτη και τον 21χρονο Κυριάκο Πέρπερα.
Και φυσικά μετά το Τυρναβίτικο Καρναβάλι αυλαία στις εκδηλώσεις του Τυρνάβου είναι το «Μπουρανί» της Καθαράς Δευτέρας.
ΤΟ ΜΠΟΥΡΑΝΙ
Ο Σύλλογος «Γαϊτανάκι-Μπουρανί» γνωρίζοντας το βάρος της πολιτιστικής κληρονομιάς αυτού του τόπου της Αποκριάς και όχι μόνο, με πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου προσφέρει στην τοπική πολιτιστική πραγματικότητα με σεβασμό στην ιστορία.
Το «Μπουρανί» είναι στην κυριολεξία ένα λαϊκό πανηγύρι αλλά στην ουσία είναι η γιορτή του φαλλού και συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία. Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στις πανάρχαιες εορτές των Ελλήνων: Τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως οι αλωαί που ήταν γεωργική εορτή πανάρχαια λατρεία και προθρησκευτική.
Και η δεύτερη ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν τα Ορφωλικά. Η δεύτερη εκδοχή μάλλον είναι και η επικρατέστερη, καθώς τεκμηριώνεται από ιστορικά στοιχεία. Οι Αρβανίτες αυτοί λοιπόν καθιέρωσαν το έθιμο που σώζεται ως τις μέρες μας. Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρή Δευτέρα κάθε χρόνο στον Τύρναβο.
