ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Δύο χρόνια μετά τη «συνταξιοδότηση» των περισσότερων χιμπατζήδων που ζούσαν σε ομοσπονδιακά εργαστήρια των ΗΠΑ, τα αμερικανικά Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) ανακοινώνουν ότι τερματίζουν κάθε πείραμα με τους στενότερους συγγενείς του ανθρώπου.
Η συζήτηση για την ηθική διάσταση της χρήσης χιμπατζήδων και άλλων πρωτευόντων θηλαστικών στην έρευνα συνεχίζεται εδώ και καιρό, αναζωπυρώνεται όμως από πρόσφατα γενετικά δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι ο άνθρωπος και ο στενότερος συγγενής του μοιάζουν γενετικά κατά τουλάχιστον 95%. Επιπλέον, συμπεριφορικές μελέτες δείχνουν ότι ο συναισθηματικός κόσμος, η κοινωνική ζωή και η ευφυΐα του χιμπατζή δεν απέχουν από τον άνθρωπο όσο πιστεύαμε.
Περίπου 300 χιμπατζήδες που χρησιμοποιούνταν σε ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενες μελέτες μεταφέρθηκαν σε καταφύγιο μετά την αρχική απόφαση των NIH το 2013. Το ίδιο θα συμβεί τώρα και στους τελευταίους 50 χιμπατζήδες που παραμένουν διαθέσιμοι για έρευνα.
Ο διευθυντής των NIH Δρ Φράνσις Κόλινς αιτιολόγησε τη νέα απόφαση σε email που απευθυνόταν στους εργαζομένους των NIH αλλά διέρρευσε στον Τύπο. Εκτός από τις ηθικές διαστάσεις του ζητήματος, ο Κόλινς επισήμανε ότι «την πλήρη έλλειψη ερευνητικού ενδιαφέροντος» για πειράματα σε χιμπατζήδες, δεδομένου ότι υπάρχουν πλέον εναλλακτικές λύσεις.
Από το 2013 μέχρι σήμερα είχε υποβληθεί μόνο μια αίτηση για τέτοιες μελέτες, η οποία όμως τελικά αποσύρθηκε. «Έχουμε φτάσει στο σημείο [...] που η ανάγκη για έρευνες [σε χιμπατζήδες] είναι πλέον μηδενική» εξήγησε ο διευθυντής των NIH στο δικτυακό τόπο του Nature.
Πέρα από την αρχική απόφαση των NIH να κρατήσουν μόνο 50 χιμπατζήδες για έρευνα, ένα ακόμα εμπόδιο σε τέτοια πειράματα ήρθε τον φετινό Ιούνιο, όταν η αμερικανική Υπηρεσία Ιχθύων και Άγριας (FWS) Ζωής ενέταξε τους χιμπατζήδες εργαστηρίου στα απειλούμενα είδη που χρήζουν προστασίας. Αυτό σημαίνει ότι οι επιστήμονες που σχεδιάζουν επεμβατικά πειράματα πρέπει πρώτα να ζητούν άδεια από την FWS. Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν έχει καταθέσει τέτοιο αίτημα.
Οι συνταξιοδοτημένοι χιμπατζήδες του NIH ζουν πλέον στο καταφύγιο Chimp Haven στη Λουιζιάνα, το οποίο όμως αντιμετωπίζει πρόβλημα χώρου και παραμένει ασαφές αν θα μπορέσει να φιλοξενήσει ακόμα 50 ζώα.
Περίπου 700 ακόμα χιμπατζήδες ζουν σήμερα σε αμερικανικά εργαστήρια που δεν ανήκουν ή ελέγχονται από τα NIH.
Πολλές ακόμα χώρες έχουν απαγορεύσει τα επεμβατικά πειράματα στους στενότερους συγγενείς μας.
