Εθνικό πένθος και σενάρια διαδοχής

Στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον θάνατο του αδιαφιλονίκητου «αρχηγού» της μοναρχίας πρίγκιπα Φίλιππου που πέθανε σε ηλικία 99 ετών -Πέρασε τη δημόσια ζωή του ένα βήμα πίσω από τη βασίλισσα Ελισάβετ

ΛΟΝΔΙΝΟ

Μια ηγετική προσωπικότητα στη βρετανική βασιλική οικογένεια για σχεδόν επτά δεκαετίες, ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ, πέθανε γαλήνια χθες το πρωί σε ηλικία 99 ετών. Ο Δούκας του Εδιμβούργου βρισκόταν στο πλάι της συζύγου του κατά τη διάρκεια της 69χρονης βασιλείας της, της πιο μακράς στη βρετανική Ιστορία.
Ο Φίλιππος παντρεύτηκε την Ελισάβετ το 1947 διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό της μοναρχίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο, ενώ στα ανάκτορα έγινε ένα σημαντικό πρόσωπο στο οποίο μπορούσε να στραφεί η βασίλισσα και να το εμπιστευθεί.
«Πολύ απλά ήταν η δύναμή μου και το στήριγμά μου όλα αυτά τα χρόνια», δήλωσε η Ελισάβετ σε μια σπάνια προσωπική αναφορά στον Φίλιππο σε ομιλία για την 50ή επέτειο του γάμου τους το 1997.
Ο Φίλιππος πέρασε τέσσερις εβδομάδες στο νοσοκομείο νωρίτερα φέτος νοσηλευόμενος για μια λοίμωξη προκειμένου να μπορέσει να υποβληθεί σε εγχείρηση στην καρδιά, αλλά επέστρεψε στο Ουίνδσορ στις αρχές Μαρτίου.
Η γοητεία του και η απροθυμία του να ανέχεται αυτούς που θεωρούσε ανόητους ή κόλακες του χάρισαν μια θέση σεβασμού μεταξύ των Βρετανών. Ωστόσο για τους άλλους, η κάποιες φορές απότομη συμπεριφορά του τον έκανε να μοιάζει αγενής και απόμακρος.
Ο πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού παραδέχθηκε ότι δυσκολεύθηκε να εγκαταλείψει τη στρατιωτική καριέρα που αγαπούσε και να αναλάβει καθήκοντα ως σύζυγος της βασίλισσας, μια θέση για την οποία δεν υπήρχε ξεκάθαρος θεσμικός ρόλος.
Επικεφαλής της οικογένειας
Στην προσωπική του ζωή, θεωρείτο ο αδιαπραγμάτευτος «αρχηγός» της οικογένειας, αλλά με βάση τα όσα όριζε το πρωτόκολλο πέρασε τη δημόσια ζωή του ουσιαστικά ένα βήμα πίσω από τη σύζυγό του, όπως μεταδίδουν Reuters και Γαλλικό Πρακτορείο και αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Δεν υπήρχε προηγούμενο. Εάν ρωτούσα κάποιον “τι περιμένετε από μένα να κάνω;”, όλοι κοιτούσαν ανέκφραστα- δεν είχαν καμία ιδέα, κανείς δεν είχε ιδέα», δήλωσε ο Φίλιππος σε συνέντευξη για τα 90ά γενέθλιά του.
Αφού συμπλήρωσε πάνω από 22.000 μεμονωμένες εμφανίσεις, ο Φίλιππος αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή τον Αύγουστο του 2017 αν και στη συνέχεια εμφανιζόταν περιστασιακά σε επίσημες υποχρεώσεις.
Η τελευταία εμφάνισή του έγινε τον περασμένο Ιούλιο σε στρατιωτική τελετή στον πύργο του Ουίνδσορ, το βασιλικό παλάτι στα δυτικά του Λονδίνου όπου ο ίδιος και η βασίλισσα διέμεναν κατά τη διάρκεια των lockdowns που επιβλήθηκαν λόγω της Covid-19.
Η βασίλισσα, που είναι 94 ετών, ανήλθε στον θρόνο το 1952 και το ζεύγος, που ήταν τρίτα ξαδέλφια, παντρεύτηκε στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ στις 20 Νοεμβρίου του 1947. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον πρίγκιπα Κάρολο, διάδοχο του θρόνου, την πριγκίπισσα Άννα και τους πρίγκιπες Άντριου και Έντουαρντ.
Το βασιλικό ζεύγος γιόρτασε την 72η επέτειό του την ίδια ημέρα που ο Άντριου αποσύρθηκε από τα δημόσια καθήκοντά του λόγω της διαμάχης για τη σχέση με τον Αμερικανό χρηματιστή Τζέφρι Επστάιν, μια από τις πολλές πρόσφατες κρίσεις που αντιμετώπισε η οικογένεια.
ΣΕΝΑΡΙΑ ΔΙΑΔΟΧΗΣ
Ο θάνατος του συζύγου και πλέον έμπιστου προσώπου της βασίλισσας θα δημιουργήσει ερωτήματα για το πότε ίσως η ίδια να εξετάσει την απόσυρσή της από τον θρόνο, αν και σχολιαστές ειδικοί σε θέματα της βασιλικής οικογένειας υποστηρίζουν ότι υπάρχει μικρή ή και μηδενική πιθανότητα να συμβεί αυτό.
Τα τελευταία χρόνια, ενώ η βασίλισσα έχει περιορίσει τις επίσημες υποχρεώσεις της και έχει μεταφέρει πολλά βασιλικά καθήκοντα και προνόμια στον πρίγκιπα Κάρολο, τον γιο του, τον Ουίλιαμ, και άλλα υψηλόβαθμα μέλη της βασιλικής οικογένειας, συνεχίζει να εκτελεί τα πιο συμβολικά από τα πολιτειακά καθήκοντα ενός μονάρχη, όπως το να κηρύσσει την έναρξη των δραστηριοτήτων του Κοινοβουλίου.
Ορισμένοι ειδικοί σε θέματα της βασιλικής οικογένειας υποστηρίζουν ότι η απουσία του Φίλιππου από τα καθήκοντά του τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την εξασθένηση της υγείας του, διαδραμάτισε ρόλο σε κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετώπισε πρόσφατα η μοναρχία, όπως η κρίση με τον νεότερο γιο του Καρόλου, τον πρίγκιπα Χάρυ, και τη σύζυγό του Μέγκαν και την απόφασή τους να εγκαταλείψουν τα βασιλικά τους καθήκοντα.
«Το βασικό δίδαγμα που πήραμε είναι ότι η ανεκτικότητα είναι ουσιαστικό συστατικό ενός ευτυχισμένου γάμου», ανέφερε ο Φίλιππος σε ομιλία το 1997. «Ίσως να μην είναι τόσο σημαντική όταν τα πράγματα πάνε καλά, αλλά είναι απολύτως ζωτική όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Πιστέψτε με όταν το λέω ότι η βασίλισσα έχει το χαρακτηριστικό της ανεκτικότητας σε αφθονία».
Ο πρίγκιπας ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου με την Ελισάβετ το 1947, πέντε χρόνια πριν γίνει βασίλισσα και είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά, 8 εγγόνια και 10 δισέγγονα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο (το οποίο περιλαμβάνει την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία) μπαίνει σε μια εθνική περίοδο πένθους που θα διαρκέσει μέχρι την κηδεία.
Η εθνική περίοδος πένθους πρέπει να «τηρείται από όλους», συμπεριλαμβανομένων των εθνικών εκπροσώπων που υπηρετούν στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι σημαίες θα κυματίζουν μεσίστιες -με εξαίρεση τη σημαία Royal Standard, πάνω από τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ καθώς αντιπροσωπεύει τη μοναρχία- και τα μέλη του Κοινοβουλίου θα φορούν μαύρα περιβραχιόνια και, στην περίπτωση των ανδρών, και γραβάτες. Επίσης, οι τοπικές αρχές (πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά, κ.λπ.) θα κληθούν να δώσουν «ιδιαίτερη προσοχή» στην άσκηση των επίσημων δραστηριοτήτων τους.