Πάλι διχόνοια;

Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτη Λαρίσης καί Τυρνάβου κ. Ἱερωνύμου

Τήν Τετάρτη 21 Ἰουλίου 2021 ἡ Λάρισα, ὅπως και ἡ Ἀθήνα καί σχεδόν ὅλες οἱ μεγάλες πόλεις τῆς Ἑλλάδας, ἔζησαν μεγάλες συγκεντρώσεις ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι διαμαρτύρονταν ἐνάντια σέ ὅ,τι ἐνδέχεται νά καταστήσει τόν ἐμβολιασμό κατά τοῦ Covid-19 ὑποχρεωτικό. Ὁ ἀριθμός τῶν συγκεντρωμένων ξεπέρασε κατά πολύ τό ἀναμενόμενο

αἰφνιδιάζοντας καί προβληματίζοντας. Ἡ συγκέντρωση δέν ἦταν τεράστια, ἦταν ἁπλῶς μεγάλη, ἐκεῖνο ὅμως, πού κυρίως ἀναδεικνυόταν ἦταν τό ἑτερόκλητο πλῆθος, οἱ ἄνθρωποι πού δέν συνέπιπταν ἰδεολογικά ἐνδεχομένως σέ τίποτε ἄλλο πέρα ἀπό τό μή ὑποχρεωτικό τοῦ ἐμβολίου. Τά κεντρικά ΜΜΕ ἔσπευσαν νά μιλήσουν γιά ἀντι-ἐμβολιαστές (ἤ ἀκόμη καί «ψεκασμένους») συλλήβδην προκαταλαμβάνοντας τήν ὅποια ἀποτίμηση καί ἐπίδραση στήν κοινή γνώμη, ἐνῶ ἡ κατά κόρον ἀνάδειξη τῶν ἐκτρόπων στήν πλατεία Συντάγματος ἐγκλώβισε τήν προσοχή στά γεγονότα αὐτά, ἀφήνοντας στή σκιά πολλά ἄλλα καί σπουδαῖα ζητήματα πού τίθενται καί τά ὁποῖα πρέπει ἄν ὄχι νά ἀντιμετωπισθοῦν, τουλάχιστον νά συζητηθοῦν γιά νά ἐκτονωθοῦν ἐντάσεις, νά ὑπάρξει συνεξήγηση καί τέλος πάντων, ἕνα τόσο σημαντικό στήν παροῦσα συγκυρία θέμα νά μήν «ποδοσφαιροποιηθεῖ».
Πρίν συνεχίσω, ἐπιθυμῶ νά ξεκαθαρίσω τό αὐτονόητο, ὅτι μέ ἐκφράζει καί μέ δεσμεύει ἀπόλυτα ἡ ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 13ης Ἰουλίου 2021, ἡ ὁποία παρουσιάζεται ἀναλυτικά τόσο στό Δελτίο Τύπου τῆς Συνόδου τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὅσο καί στό σχετικό Ἀνακοινωθέν, ἀλλά καί στήν Ἐγκύκλιο πού διαβάστηκε τήν Κυριακή 25 Ἰουλίου 2021 σέ ὅλους τούς Ἱερούς Ναούς τῆς χώρας, καθώς καί στό ἔντυπο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟ, τά ὁποῖα μπορεῖ ὁ καθένας νά βρεῖ στήν ἰστοσελίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λαρίσης καί Τυρνάβου. Ἐπίσης, δηλώνω εὐθαρσῶς ὅτι ἔχω ὁλοκληρώσει τόν ἐμβολιασμό μου καί μάλιστα στόν ἴδιο χῶρο ὅπου πενῆντα χρόνια πρίν ἡ μακαρίτισσα ἡ μητέρα μου μέ πῆγε γιά τό πρῶτο ἐμβόλιο τῆς ζωῆς μου. Αὐτό τό τονίζω, καθώς τό ἀντι-ἐμβολιαστικό κίνημα στήν παγκόσμια ἔκφρασή του δέν εἶναι τόσο ἀθῶο ἤ τόσο ἁπλό, οὔτε σχετίζεται μόνο μέ τήν παροῦσα συγκυρία ὅπως ἀφελῶς πιστεύουν κάποιοι. Ἐκμεταλλεύεται τίς συνθῆκες τῆς πανδημίας, ὅπου κυριαρχοῦν ὁ φόβος καί ἡ καχυποψία, καθώς καί τό γεγονός ὅτι τά ἀντι-Covid ἐμβόλια δέν ἔχουν ἀκόμη τήν ἐκτεταμένη χρονικά ἐφαρμογή καί παρατήρηση τῶν ἀποτελεσμάτων τους, γιά νά ἀναπτύξει θεωρήσεις ἐπιστημονοφανεῖς, νά ἐπικαλεστεῖ πιθανότητες, νά φανταστεῖ σκοτεινές πτυχές καί ὕποπτα σχέδια, ὥστε νά ἀρνηθεῖ τά ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης μας συνολικά καί νά ὑπονομεύσει ἰατρικές πρακτικές πού μεταπολεμικά ἔσωσαν ἑκατομμύρια ἀνθρώπων, ἰδίως περιορίζοντας τήν θνησιμότητα στήν παιδική ἡλικία.
Ἀπό τά παραπάνω, εὔκολα καταλαβαίνει κανείς ὅτι τό ζήτημα τῶν ἐμβολίων δέν εἶναι θεολογικό, δέν ἔχει νά κάνει μέ τό Δόγμα ἤ τή Λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, δέν εἶναι ἀποκλειστικά Ἑλληνικό ἤ ἐθνικό, εἶναι πρώτιστα ὑγειονομικό, τείνει ὅμως, νά ἐξελιχθεῖ σέ μεῖζον πολιτικό, ἀκριβῶς ἐπειδή ἡ σκοπιμότητα ἤ ἡ ὑστεροβουλία κάποιων τό ἐμπλέκουν στούς διεθνεῖς καί τούς ἐγχώριους πολιτικούς τους χειρισμούς, καθιστῶντας το εὔκολο πεδίο ἀντιπαράθεσης. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἐμπλέκεται ἄμεσα, ἀλλά ἔμμεσα, καθώς τά θέματα τῆς καθημερινότητας ἤ τῆς προστασίας τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου διέρχονται μέσα ἀπό τήν ἠθική της, τόν τρόπο ζωῆς πού προτείνει, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά μήν ἐγκλωβίζεται στά στενά ὅρια τῆς βιολογικῆς του ὕπαρξης καί τῶν ἀναγκαιοτήτων της, ἀλλά διασώζοντας τήν ἐλευθερία του νά ἐκλεπτύνει τήν προσωπικότητά του καί νά καλλιεργεῖ μιά οὐσιαστική πνευματικότητα.
ΔΙΠΛΟ ΣΕΒΑΣΜΟ
Κι ἐκεῖ οἱ Ἀρχές τῆς Παράδοσής μας, τοῦ φρονήματος τῶν Πατέρων μας, τῶν Ἱερῶν μας Κανόνων, μᾶς ἐπιβάλλουν διπλό σεβασμό, ἀφ᾽ ἑνός πρός τήν ἀνθρώπινη ζωή, ἀφ᾽ ἑτέρου πρός τήν ἐπιστήμη καί μάλιστα τήν ἰατρική. Οἱ δύο αὐτές θεμελιώδεις θεωρήσεις ὑπαγόρευσαν, ὄχι μόνο στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀνά τόν κόσμο, μιά συμπεριφορά καί στάση πού κάποιοι στήν ἄγνοια ἤ τήν ἀμάθειά τους ἔσπευσαν νά κατακρίνουν, δέν ἦταν ὅμως, τίποτε παραπάνω παρά ἡ ἔκφραση τῆς αὐτοσυνειδησίας τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ πιστή τήρηση τῆς Ἱεροκανονικῆς Της Παράδοσης καί ἡ ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης καί τῆς μέριμνάς της γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο. Τό εἴχαμε ξαναγράψει, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, χωρίς νά ἔχει ἕνα ὁρατό διοικητικό κέντρο ἐπί γῆς, διά τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ἔλαβε τά ὅμοια μέτρα ὑγειονομικοῦ ἐνδιαφέροντος καί συμπεριφέρθηκε ἑνιαία, ἀσχέτως ἐπί μέρους κρατικῶν ἐντολῶν καί ἐπιχώριας πολιτικῆς. Καί ἀφοῦ ἀπέκρουσε τήν θρησκοληψία καί τόν φανατισμό τῆς ἀμάθειας καί τῆς ἐμπάθειας στό ζήτημα τῆς μάσκας, ἔρχεται τώρα νά συστήσει τόν ἐμβολιασμό, ὄχι ὡς πανάκεια, ἀλλά ὡς ἕνα ὅπλο ἰσχυρό, ὡς ἕνα μεγάλο βῆμα στήν προσπάθεια τῆς ἀνθρωπότητας νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τήν μάστιγα πού τήν πλήττει ἐδῶ καί ἐνάμισυ ἔτος. Νά συστήσει, ὄχι νά ἐπιβάλλει!
ΝΑ ΠΕΙΣΕΙ, ΟΧΙ ΝΑ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙ
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γνωρίζει νά σέβεται τήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία, τήν ὁποία μέ πάθος ὑπηρετεῖ, καλλιεργεῖ καί ἐξελίσσει. Γι᾽ αὐτό καί ὁτιδήποτε τό ὑποχρεωτικό, εἶναι πάντα θέμα εἰδικοῦ προβληματισμοῦ. Γενικά, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καλεῖται νά πείσει, να προτρέψει, νά παρακαλέσει, ὄχι ὅμως νά ὑποχρεώσει σέ συγκεκριμένη κατεύθυνση. Κι αὐτό τό κάνει πρῶτα στά δικά της ζητήματα, ὅπου ἐνῶ ὑποδεικνύει πνευματικό τρόπο ζωῆς, δέν τόν ἀστυνομεύει ἤ πολλές φορές καί τόν συστέλλει καί τόν προσαρμόζει στίς εἰδικότερες ἀνάγκες τοῦ καθενός. Τούτου δοθέντος, εἶναι φυσιολογικό ἡ Ἐκκλησία ὡς μητέρα, νά θέλει νά συστήσει τή σύνεση καί τήν ἀλληλοκατανόηση σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους τούς ὁποίους θεωρεῖ παιδιά της, ὥστε ἀσχέτως ἀπόψεων, νά ἀποφεύγεται ὁ διχασμός καί ἡ διαίρεση, ἀλλά καί νά διασφαλίζεται ἡ κοινωνική ἑνότητα, συνοχή καί γαλήνη.
Ἀκριβῶς δέ στό θέμα τοῦ ἐμβολιασμοῦ τά ἑκατέρωθεν λάθη καί οἱ ἐμπρόθετες ἤ ἐξ ἀμελείας προκλήσεις δυναμιτίζουν τό κλίμα καί ὁδηγοῦν τή σχετική συζήτηση σέ τέλμα ἀπό τό ὁποῖο τίποτε καλό δέν μπορεῖ νά προκύψει. Γιά νά ἐπανέλθουμε στίς συγκεντρώσεις τῆς 21ης Ἰουλίου, εἶναι ἀπορίας ἄξιο τό πῶς ὀργανώθηκαν. Βέβαια, ξέρουμε τόν κυρίαρχο ρόλο τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης. Δέν μᾶς ἀπασχολεῖ τόσο ποιοί ἀναπαρήγαγαν τίς προσκλήσεις γιά τίς συγκεντρώσεις, ὅσο ἀποροῦμε γιά τό ποιοί τίς ὀργάνωσαν, ποιοί συνέταξαν τά καλέσματα καί ποιοί γενικότερα τίς μεθόδευσαν. Ἡ δικαιολογία ὅτι ἦταν αὐθόρμητες δέν πείθει, καθώς ἦταν ταυτόχρονες καί στοχευμένες. Ἡ ἀρχή λοιπόν, τῆς ἀπροσδιοριστίας ἤ ἡ ἀπροσδιοριστία τῆς ἀρχῆς εἶναι ἕνα θέμα, τουλάχιστον στό ἐγχώριο ἀντιεμβολιαστικό κίνημα, ὅπου βλέπουμε νά συνωθοῦνται πολλοί ἑτερόκλητοι κάτω ἀπό τήν ἴδια σημαία. Δέν μποροῦμε νά ἀντιπαρέλθουμε εὔκολα τό σημεῖο αὐτό, καθώς πολλοί εἶναι ἔτοιμοι νά κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά ὠφέλη ἐκμεταλλευόμενοι τήν εὐπιστία ἤ τήν ἀγανάκτηση ἁπλῶν ἀνθρώπων. Τό εἴδαμε νά συμβαίνει στό κίνημα τῶν ἀγανακτισμένων κυρίως στήν πλατεία Συντάγματος, τό εἴδαμε νά συμβαίνει στά συλλαλητήρια γιά τή Μακεδονία κυρίως στή Θεσσαλονίκη.
Ἡ ἀσάφεια στή «διοικητική ἀρχή» τοῦ ἀντιεμβολιαστικοῦ κινήματος διευκολύνει πολλούς νά δραπετεύουν ἀπό τίς εὐθύνες τους μεταθέτοντάς τις στόν ἁπλό λαό, τήν ἴδια στιγμή πού δημιουργεῖ «κλῖμα», δηλαδή προδιάθεση καί προκατάληψη χωρίς νά ἀναδεικνύονται ἐπιχειρήματα. Αὐτό ὑπονομεύει πρώτιστα τούς σοβαρούς τοῦ ἀντιεμβολιαστικοῦ κινήματος (καί πιστέψτε με ὑπάρχουν πολλοί), τήν ἴδια ὥρα πού ἐπιτρέπει στά συστημικά ΜΜΕ νά προβάλουν τά παράλογα ἐπιχειρήματα πού προέρχονται ἀπό τόν ἴδιο χῶρο καί συνιστοῦν συνομωσιολογία, θρησκοληψία καί κατάλυση τοῦ Κράτους (ἰδίως τοῦ Κράτους Δικαίου). Τή στιγμή αὐτή ἔχει ἀναπτυχθεῖ ἕνας ἰδιότυπος συγκρητισμός, κατά τόν ὁποῖον ἔχουν ληφθεῖ ἀπό διάφορα ἰδεολογικά ρεύματα καί θρησκεύματα στοιχεῖα πού χρησιμοποιοῦνται σωρρηδόν. Ἀπό τήν Ὀρθοδοξία ἐκμεταλλεύονται τόν προφητικό λόγο καί τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Παϊσίου βάζοντας στό στόμα του λόγια πού ποτέ δέν εἶπε, ἀπό τήν δεξιά ἐκμεταλλεύονται τήν εὐαισθησία «στήν προστασία τῆς πατρίδας καί τῆς ἀναλλοίωτης ταυτότητάς της», ἀπό τήν ἀριστερά στηρίζονται στήν «ἀντίσταση κατά τῶν ἀντιλαϊκῶν πολιτικῶν» πού πάντα ἀναπτύσσει ἡ ἑκάστοτε Κυβέρνηση «σέ συνεργασία μέ τά συμφέροντα». Στή συγκέντρωση τῆς Λάρισας εἶδα μαζί ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας, παλαιοημερολογίτες, διάφορους ἀπό τό φάσμα τῆς δεξιᾶς, διάφορους ἀπό το φάσμα τῆς ἀριστερᾶς, πανώ μέ μαῦρα καί πανώ μέ κόκκινα χρώματα…
Ὅλοι αὐτοί ὅμως, δέν συνενώθηκαν μόνον ἐπειδή κάποιοι τούς προσκάλεσαν. Συγκεντρώθηκαν καί ἐπειδή κάποιοι τούς ἀπογοήτευσαν ἤ τούς διέψευσαν. Εἶναι πανθομολογούμενο ὅτι οἱ φωτογραφίες διάφορων ἀναγνωρίσιμων ἀπό ποικίλους χώρους στήν ἀρχή τοῦ ἐμβολιασμοῦ, περισσότερο ἔβλαψαν παρά βοήθησαν. Δέν εἶναι δυνατό νά προσπαθεῖς νά προωθήσεις ἕνα τόσο σοβαρό θέμα γιά τήν θωράκιση τῆς δημόσιας ὑγείας μέ ἐπικοινωνιακές μεθόδους τύπου διαφημιστικῆς καμπάνιας ἤ ἐπιπέδου προεκλογικῆς ἐκστρατείας. Πότε ἀναδείχθηκε ἡ σημασία τοῦ ἐμβολιασμοῦ μέ ἐπιχειρήματα; Ποιός μίλησε ὑπεύθυνα; Πότε ἔγινε προσπάθεια να πειστοῦν κι ὄχι νά παρασυρθοῦν οἱ πολίτες; Ἡ διάθεση κάρτας μέ συγκεκριμένο ποσό στούς νέους πού ἐμβολιάσθηκαν, εὔκολα ἑρμηνεύθηκε ὡς ἀπόπειρα χρηματισμοῦ καί ἐξαγορᾶς τους. Πῶς μποροῦμε νά προσβάλουμε τόσο εὔκολα τά νειᾶτα τῆς πατρίδας μας θεωρῶντας ὅτι «παζαρεύουν» ἤ «ξεπουλιοῦνται»; Δέν περνᾶ κἄν ἀπο το μυαλό ὁρισμένων ὅτι οἱ νέοι μας ἔχουν εὐαισθησίες καί φιλότιμο; Τί ἦθος τούς διδάσκουμε;
Ἤδη ξεκίνησε νά γίνεται λόγος καί γιά λήψη διοικητικῶν μέτρων ἐναντίον ὅσων ἀποκρούουν τόν ἐμβολιασμό. Νά ξεκαθαρίσω ἐξ ἀρχῆς τά πράγματα. Ἦταν ὑπεύθυνη ἡ στάση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἠλείας κ. Γερμανοῦ, νά διακόψει τή σχέση ἐργασίας ἐργαζομένου σέ ἕνα ἀπό τά γηροκομεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἠλείας πού ἀρνήθηκε νά ἐμβολιασθεῖ. Ἡ στάση τοῦ πολιοῦ Μητροπολίτη κρίθηκε καί δικαιώθηκε δικαστικά, γιατί ὑφίστατο κίνδυνος ζωῆς γιά τούς τροφίμους τοῦ ἰδιωτικοῦ ἱδρύματος τῆς Μητροπόλεως. Ἀπό ἐκεῖ καί μετά ὅμως, σέ ἐπίπεδο δημοκρατικοῦ Κράτους Δικαίου, στή χώρα πού θεσμοθέτησε τήν ἐλευθερία τοῦ λόγου, γέννησε τήν δημοκρατία καί ἀγωνίσθηκε πάντα ἀγῶνες δίκαιους καί ἱερούς, δέν ἐπιτρέπεται νά τιμωρεῖται ἡ ἄποψη, νά ποινικοποιεῖται ἡ διαφορετικότητα ἤ νά ἀναδεικνύεται ποικιλοτρόπως ἡ κρατική ἐκδικητικότητα στούς ὅποιους διαφωνοῦντες.
ΠΙΕΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ
Πρόσφατα ἔγινε ἐπίκληση τοῦ ἄρθρου 25 παρ. 4 τοῦ Συντάγματος τῆς χώρας μας. Μιά πρώτη παρατήρηση, γιά νά φτάσεις στήν παράγραφο 4 πρέπει πρῶτα νά περάσεις ἀπό τίς παραγράφους 1, 2 καί 3. Γιά νά γίνει κατανοητό τί ἐννοῶ, παραθέτω ὅλο τό ἄρθρο 25, ὅπως ἰσχύει σήμερα: «Άρθρο 25: (Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων). 1.Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Oι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα, είτε από τον νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας. 2. H αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη. 3. H καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται. 4. Tο Kράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης». Ἑπομένως, τό Κράτος δικαιοῦται νά ἀξιώνει ἀπό ὅλους τούς πολίτες τήν ἐκπλήρωση τοῦ χρέους τῆς κοινωνικῆς καί ἐθνικῆς ἀλληλεγγύης, ἀλλά καί ὑποχρεοῦται νά ἐγγυᾶται τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀτόμου καί ὡς μέλους τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου, καθώς καί τήν ἀρχή τοῦ κοινωνικοῦ Κράτους Δικαίου, ἐνῶ τά κρατικά ὄργανα ὑποχρεοῦνται νά διασφαλίζουν τήν ἀνεμπόδιστη καί ἀποτελεσματική ἄσκησή τους. Μέ ἄλλα λόγια, τό Κράτος δέν μπορεῖ νά στρέφεται τιμωρητικά ἐναντίον ἀπόψεων, ἑπομένως δέν μπορεῖ νά μελετᾶ ἀναστολή ἐργασιακῆς σχέσης μέ ταυτόχρονη ἀφαίρεση τῆς ἀσφαλιστικῆς κάλυψης γιά μή ἐμβολιασμένο ὑγειονομικό ἀμοιβόμενο ἀπό τό δημόσιο, ὅταν ἔχει τήν δυνατότητα μετάταξης. Περαιτέρω καί στόν ἰδιωτικό τομέα, ὅπου δέν ὑπάρχουν οἱ ἀντίστοιχες δυνατότητες, πάλι τό Κράτος θά μποροῦσε μέσω προγραμμάτων, νά διευκολύνει τήν μετακίνηση ἐργαζομένων σέ θέσεις ἐργασίας ὅπου δέν ὑφίσταται ἐπαφή μέ ἄλλους καί δέν δημιουργεῖται κίνδυνος ζωῆς.
Ἐάν θέλουμε νά εἴμαστε εἰλικρινεῖς μέ τούς ἑαυτούς μας, ἡ ὅλη ἐξέλιξη τοῦ σημαντικοῦ ζητήματος τῶν ἐμβολίων οἰκοδομήθηκε ἐπάνω στήν φυσιολογική κόπωση τῶν πολιτῶν ἀπό τά μέτρα κατά τῆς πανδημίας καί τήν ἐξέλιξή της σέ ἀγανάκτηση καί ὀργή. Κάποιοι ἐπικαλούμενοι τήν ἀναγκαιότητα τοῦ ἐμβολιασμοῦ, ἔσπευσαν νά πιέσουν μέ ὅρους ὑποχρεωτικότητας καί φόβου, χωρίς νά προνοήσουν νά ἐκτονώσουν τή συσσωρευόμενη κοινωνική ἔνταση. Εἶναι ἀλήθεια πώς κάποιους τούς πιέζει ἡ εὐθύνη τους καί ἐνεργοῦν μονοδιάστατα. Εἶναι ἀλήθεια πώς δέν ἀφήνουμε χῶρο στήν ἐπιστημονική κοινότητα νά πραγματοποιήσει τό ἔργο της καί νά ἀναπτύξει τά ἐπιχειρήματά της σέ συνθῆκες ἀπροκατάληπτες (παρεμπιπτόντως τά Δελτία Τύπου τοῦ Ἰατρικοῦ Συλλόγου Λάρισας τῆς 12ης Ἰουλίου καί τῆς 16ης Ἰουλίου 2021 εἶναι μνημειώδη στήν ἐπιχειρηματολογία τους). Εἶναι ἀλήθεια πώς ἄλλοι αἰσθάνονται νά πνίγονται καί ἀντιδροῦν σπασμωδικά. Ἡ μεγαλύτερη ἀλήθεια εἶναι πώς δέν συζητᾶμε νηφάλια καί σοβαρά, ἀλλά μέ ὅρους ὑποταγῆς τοῦ ὅποιου ἄλλου στό δικό μας πίστευμα. Κι αὐτό εἶναι τό ἐπικίνδυνο. Δημιουργεῖται ἐμφυλιοπολεμικό κλῖμα διχασμοῦ, διαίρεσης, διχόνοιας τήν κρίσιμη στιγμή πού δέν τό χρειαζόμαστε καθόλου, ἀντίθετα ἔχουμε ἀνάγκη τήν μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση γιά νά ξεπεράσουμε τήν δύσκολη περίοδο τῆς πανδημίας. Μέ ἄλλα λόγια, τό μεγαλύτερο ἀγαθό πού πρέπει νά προστατεύσουμε σήμερα εἶναι ἡ ἑνότητά μας. Γι᾽ αὐτό «στῶμεν καλῶς»!