Ο «Πύργος Χαροκόπου» και οι φίλοι του…

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ

Με στόχο τη διάσωση και τη διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, στις 9 το βράδυ της ερχόμενης Τρίτης 7 Ιουλίου, ξεκινά μια προσπάθεια για τη σύσταση συλλόγου «Φίλων Πύργου Γιάννουλης» (γνωστού ως πύργο Χαροκόπου).

Η πρόσκληση είναι ανοιχτή και έχει ως τόπο συνάντησης το Πνευματικό Κέντρο του Αγ. Παντελεήμονα Γιάννουλης.
Ο σύλλογος, αναφέρεται σε δελτίο Τύπου, «θα έχει βάση εθελοντική και αφιλοκερδή, αφού οι ενέργειές του αποσκοπούν σε κύριους και μοναδικούς στόχους όπως την αναστήλωση του «Πύργου» ώστε να αποτελέσει χώρο αξιοποιήσιμο για πλήθος δράσεων. Μέσα από αυτές επιθυμούμε την προβολή και ανάδειξη τόσο της Γιάννουλης και των κατοίκων της, όσο και ολόκληρου του νομού. Επίσης στοχεύουμε και επιθυμούμε τη συνεργασία –σύμπραξη με τις τοπικές και Αυτοδιοικητικές Aρχές της Λάρισας, αλλά και με διάφορα Σωματεία ή Συλλόγους που θα δείξουν το ίδιο ενδιαφέρον με εμάς.
Είναι σημαντική αυτή η προσπάθεια που είναι ακόμη, στα «σπάργανα», καθώς αισθανόμαστε ότι οφείλουμε να μεριμνήσουμε και ταυτόχρονα να προασπίσουμε τη διατήρηση τέτοιων μοναδικών ιστορικών μνημείων. Η διάσωση του «Πύργου της Γιάννουλης» θα συμβάλλει και θα ζωντανέψει τη λαογραφία της Θεσσαλίας, αφού το ίδιο το αρχοντικό αποτελεί αδιάψευστο τεκμήριο της πολιτιστικής μας ταυτότητας.
Σκοπός αυτής της ανοιχτής πρόσκλησης είναι να συνδράμουμε από κοινού για τη δημιουργία του συλλόγου, ώστε να προβούμε στις επιθυμητές επιδιώξεις μας.
Ο «ΠΥΡΓΟΣ»
Όσον αφορά τον «Πύργο», αναφέρονται τα ακόλουθα ιστορικά στοιχεία:
«Η ιστορία αλλά και η διαδρομή του μεγάλη και ακμαία. Η αρχή του ανάγεται στην εποχή μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881, τότε που οι Οθωμανοί τσιφλικάδες εγκαταλείποντας την περιοχή πουλούσαν τις ιδιοκτησίες σε Έλληνες κεφαλαιούχους, κυρίως της διασποράς. Εκείνο το διάστημα, ο Κεφαλλονίτης επιχειρηματίας Παναγής Χαροκόπος, ορμώμενος από το Βουκουρέστι όπου είχε πλουτίσει από εμπόριο σιτηρών, έρχεται στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί μόνιμα. Αγοράζει τη συγκεκριμένη έκταση –τσιφλίκι από τον μπέη Ουσαμπαντίν εκτάσεως 14.343 στρεμμάτων έναντι 8.000 χρυσών λιρών. Αναφέρεται ότι στην περιοχή της Θεσσαλίας εκτός από το τσιφλίκι της Γιάννουλης, ο Παναγής Χαροκόπος αγόρασε συνολικά 80.000 στρέμματα. Σ’ όλες τις γαιοκτησίες εφάρμοσε νέες καλλιεργητικές μεθόδους και ανέδειξε νέα προϊόντα, συμβάλλοντας κατά πολύ στη γεωργική ανάπτυξη της Θεσσαλικής απελευθερωμένης γης. Το 1902 άρχισε την ανοικοδόμηση του «Πύργου», με αρχιτέκτονα τον επίσης Κεφαλλονίτη Ανδρέα Μεταξά και διάσημο Ολυμπιονίκη. Οι αρχιτεκτονικές του επιρροές ήταν επηρεασμένες από τα ευρωπαϊκά ρεύματα της εποχής του 20ού αιώνα, κυρίως του νεοκλασικισμού. Ο «Πύργος» ήταν ένα επιβλητικό πετρόκτιστο διώροφο κτίριο με ημιυπόγειο και μια χαρακτηριστική μαρμάρινη σκάλα που δέσποζε στο νότιο μέρος του σπιτιού και οδηγούσε σε μια τεράστια πλακόστρωτη βεράντα. Επίσης, στον πάνω όροφο βρισκόταν ένα υπερώο με απέραντη θέα στη γύρω περιοχή, όπου σ’ αυτό ο ιδιοκτήτης είχε δημιουργήσει το προσωπικό του γραφείο, γιατί από εκεί ψηλά μπορούσε και ήλεγχε τα κτήματά του. Συμπληρωνόταν δε από συγκρότημα αποθηκών, καθώς και από έναν ορνιθώνα, τον ανεμόμυλο με τις δεξαμενές, τα ξηραντήρια και τους βοηθητικούς χώρους για τις αγροτικές εργασίες. Όλα αυτά μέσα στην τεράστια έκταση προστατεύονταν από υψηλή τειχοποιία. Η εσωτερική του διακόσμηση έγινε με έπιπλα αξίας τα οποία είχε φέρει ο ίδιος ο Παναγής από τη Ρουμανία.
Ο «Πύργος του Χαροκόπου» γνώρισε ένδοξες στιγμές κοινωνικής ζωής κι η ιστορία του είναι συνδυασμένη με ανεξίτηλες μνήμες προσωπικοτήτων της τέχνης και του πολιτισμού. Κυριότερη ανάμνηση η μορφή της Μελίνας Μερκούρη που υπήρξε σύζυγος του Παναγή Χαροκόπου του νεότερου και η οποία το 1988 το ενέταξε στον νόμο περί διατηρητέων από τη θέση της, τότε, ως υπουργός Πολιτισμού. Το 1911 ο ανακηρυχθείς ως εθνικός μας ευεργέτης Παναγής Χαροκόπος πεθαίνει και το κτίσμα κληροδοτείται στον μικρότερο αδερφό του Σπύρο και τα παιδιά του. Αργότερα τον Πύργο κληρονομεί ο νεότερος Παναγής Χαροκόπος και στη συνέχεια ο Γεώργιος Χαροκόπος, που ήταν και ο τελευταίος ιδιοκτήτης από την οικογένεια. Στη συνέχεια ο Πύργος πουλήθηκε σε επιχειρηματίες της περιοχής μας.
Δυστυχώς, όμως, και το κύριο κτίσμα και τα βοηθητικά, αλλά και ο περιβάλλοντας χώρος του οικοπέδου, εγκαταλείφθηκαν με αποτέλεσμα την πλήρη ερημοποίησή του και πλέον τον ορατό κίνδυνο κατάρρευσής του. Και ενώ το κτίριο λόγω της ισχυρής κατασκευής του μπόρεσε να ξεπεράσει τις θεομηνίες και κακουχίες, όπως αυτή της κατοχής κατά την οποία επιτάχθηκε από τους Γερμανούς ως στρατηγείο, φαίνεται ότι δεν πρόκειται πλέον να επιβιώσει για πολύ από τις φθορές που συσσωρεύει η εγκατάλειψη, ο χρόνος και η κρατική αδιαφορία. Σήμερα η εικόνα του είναι αποκαρδιωτική, καθώς καθημερινά διαπιστώνουμε ότι οδηγείται στην αυτοκαταστροφή αφού στέκει ξεχασμένο «απομεινάρι» μιας αλλοτινής εποχής...».