Συνέντευξη στον Φώτη Καραγιάννη
Η τεράστια ανθρωπιστική προσφορά των «Γιατρών χωρίς Σύνορα» είναι πανθομολογούμενη εδώ και πολλά χρόνια σε διεθνές επίπεδο... Όμως τους τελευταίους μήνες που το προσφυγικό πρόβλημα διογκώνεται συνεχώς στη χώρα μας, η δράση τους έχει εντυπωσιάσει όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα τους Έλληνες που το βιώνουν στην πραγματική του διάσταση... Πρόκειται για επιστήμονες «στρατιώτες» του εθελοντισμού και της κοινωνικής αλληλεγγύης, οι οποίοι αποφάσισαν να τηρήσουν τον όρκο του Ιπποκράτη προσφέροντας τις πολύτιμες υπηρεσίες τους σε ανθρώπους που έχουν χάσει την ελπίδα της ζωής!
Χιλιάδες είναι οι πρόσφυγες που ένιωσαν ανακούφιση μόλις τους συνάντησαν στο επικίνδυνο, γεμάτο κακουχίες, ταξίδι προς τη σωτηρία, γυναίκες και παιδιά χαμογέλασαν, καθώς ένιωσαν ότι πράγματι η ζωή... συνεχίζεται και γι’ αυτούς στον πολιτισμένο κόσμο!
Τις εμπειρίες, αλλά και σημαντικές παρατηρήσεις των «Γιατρών χωρίς Σύνορα» στις ακτές της προσφυγιάς, αποκάλυψε σε συνέντευξή του στην «Ε.τ.Δ.» ο κ. Απόστολος Βεΐζης, γιατρός και διευθυντής Προγραμμάτων της Οργάνωσης, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει ζήτημα υγειονομικής βόμβας» και ότι «αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν την Ελλάδα απλά, ως πέρασμα για τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης»!
Ειδικότερα, η συνέντευξη έχει ως εξής:
* Τελικά στις ακτές της χώρας μας συνωστίζονται μετανάστες, ή πρόσφυγες;
- Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, μέχρι τις 7/9 έχουν καταγραφεί 258.000 άνθρωποι στα ελληνικά νησιά από τις αρχές του 2015. Σχεδόν όλοι τους(97%), προέρχονται από τις δέκα χώρες που επίσημα βρίσκονται σε κρίση λόγω εμπόλεμης κατάστασης και βίαιων συγκρούσεων και «δημιουργούν» πρόσφυγες. 7 στους 10 ανθρώπους που φτάνουν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι Σύροι. Οι άνθρωποι λοιπόν, που φτάνουν στις ακτές μας έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας. Διαφεύγουν από τον πόλεμο και τη βία. Συνεπώς μιλάμε για πρόσφυγες που έχουν ανάγκη τη φροντίδα μας, ενώ ταυτόχρονα η Ευρώπη δεσμεύεται με την υπογραφή συγκεκριμένων συνθηκών απέναντί τους.
* Ποια είναι η εικόνα που έχετε εσείς από την πρώτη γραμμή υποδοχής τους στα νησιά μας; Πώς αντιδρούν οι Έλληνες κάτοικοι και ποια η συνεισφορά των κρατικών υπηρεσιών στη διαχείριση του μείζονος ζητήματος που έχει δημιουργηθεί;
- Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» ξεκινήσαμε δράσεις στα Δωδεκάνησα γιατί δεν υπήρχε, ούτε υπάρχει, επίσημο σύστημα υποδοχής των προσφύγων, για την καταγραφή των ανθρώπων, την εκτίμηση των αναγκών τους, την αναγνώριση των πλέον ευάλωτων ομάδων που χρήζουν ειδικής μεταχείρισης όπως π.χ. έγκυες γυναίκες και χρόνιοι ασθενείς, και την παροχή φροντίδας και στέγασης. Στη Λέσβο, από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα σύστημα με πολύ περιορισμένες δυνατότητες, το οποίο όμως δεν ανταποκρίνεται σε καμία περίπτωση στις υπάρχουσες ανάγκες. Για αυτό τον λόγο ξεκινήσαμε κι εκεί δραστηριότητες. Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» εκφράζουμε τις έντονες ανησυχίες μας εδώ κι ένα χρόνο για τις ελλείψεις αυτές που βλέπουμε στα νησιά και την αδράνεια των ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών να δημιουργήσουν κατάλληλες υποδομές για την υποδοχή προσφύγων. Επίσης, έχουμε παρατηρήσει τους τελευταίους μήνες, ότι και οι τοπικές αρχές είναι συχνά απρόθυμες να βοηθήσουν, έστω και στοιχειωδώς, την κατάσταση.
Η κρίση που βλέπουμε λοιπόν στους δέκτες των τηλεοράσεων δεν οφείλεται μόνο στον αριθμό των αφίξεων. Η κρίση στην Κω, στη Λέσβο και στην Ειδομένη σχετίζεται συνολικά με τη μη προετοιμασία της χώρας ώστε να δημιουργήσει ένα λειτουργικό σύστημα υποδοχής. Παράλληλα, παρατηρούμε ένα έντονο κύμα αλληλεγγύης απλών ανθρώπων που αξίζει να τονιστεί. Οι αρνητικές αντιδράσεις ορισμένων κατοίκων προέρχονται κυρίως λόγω της έλλειψης υποδομών. Στην Κω για παράδειγμα, έχουμε ζητήσει από τον Δήμο να ανοίξει τις δημοτικές τουαλέτες και να αναλάβουμε εμείς τη διαχείριση και την καθαριότητά τους. Ο Δήμος όμως μας το αρνήθηκε με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να μην έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγιεινής. Όταν οι άνθρωποι αναγκάζονται να κάνουν την ανάγκη τους σε δημόσιους χώρους, κάποιοι δικαιολογημένα θα αντιδράσουν. Αλλά θα πρέπει να απευθύνουν τα παράπονά τους στις τοπικές αρχές που δεν βοηθάνε να λυθούν ούτε τα βασικά προβλήματα.
* Μιλήστε μας για την υγειονομική και ψυχολογική κατάσταση αυτών των ανθρώπων; Πώς βλέπουν την Ελλάδα, θέλουν να μείνουν, ή επιδιώκουν τη μετάβασή τους σε χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης;
- Όπως είπαμε νωρίτερα, 97% των ανθρώπων έχουν διαφύγει από τον πόλεμο και τις βίαιες συγκρούσεις. Έχουν πραγματοποιήσει ήδη ένα μακρύ ταξίδι και θέλουν να συνεχίσουν. Η αβεβαιότητα για το μέλλον τους κυριαρχεί. Συνεπώς, η ψυχολογική τους κατάσταση είναι ιδιαίτερα επιβαρημένη. Ως προς το ιατρικό κομμάτι, αυτό που βλέπουμε οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» είναι ασθένειες που σχετίζονται με τις κακουχίες του ταξιδιού: λοιμώξεις του αναπνευστικού, δερματικές παθήσεις, μυϊκούς πόνους και γαστρεντερικές παθήσεις. Υπάρχουν κάποιοι ασθενείς με χρόνια νοσήματα όπως διαβήτη, αλλά και έγκυες γυναίκες. Δεν έχουμε δει καθόλου περιστατικά που θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο δημόσιας υγείας και συνεπώς δεν υπάρχει κανένα ζήτημα «υγειονομικής βόμβας», όπως λανθασμένα και κακοπροαίρετα έχει ειπωθεί κατά καιρούς...Η Ελλάδα αποτελεί απλά ένα πέρασμα για αυτούς τους ανθρώπους, όπως οι ίδιοι μας λένε. Η συντριπτική πλειοψηφία προτιμάει να βρεθεί σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα όπως Γερμανία, Ολλανδία και Σουηδία, που παρέχουν μεγαλύτερη προστασία και παροχές.
* Εσείς, τι είδους προβλήματα αντιμετωπίζετε στην άσκηση του λειτουργήματός σας; Τι γίνεται με την περίθαλψη, τη σίτιση, τη στέγαση, γενικότερα με την ανθρωπιστική βοήθεια που προσφέρεται στους πρόσφυγες;
- Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σχετίζονται κατά κύριο λόγο με τη διαχείριση του προβλήματος από τις αρχές τόσο σε κεντρικό όσο και τοπικό επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η άρνηση από τις Αρχές της Κω να επιτρέψουν τη δημιουργία οποιασδήποτε δομής που θα διευκόλυνε τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων αυτών. Όπως επίσης στη Μυτιλήνη, αν και η ανάγκη για έναν επιπλέον καταυλισμό υποδοχής στο νησί έχει τονιστεί από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και είναι υπό συζήτηση με τις αρμόδιες Αρχές εδώ και δύο μήνες, οι τελευταίες δεν έχουν ακόμη προσδιορίσει τον κατάλληλο χώρο.
Πάντως, από τον Μάρτιο 2015, οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» παρέχουν ιατρική περίθαλψη και διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης σε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες στην Κω. Από τα μέσα Μαρτίου μέχρι το τέλος Αυγούστου, οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» πραγματοποίησαν περισσότερες από 4.400 ιατρικές συνεδρίες στο νησί. Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» έχουν επίσης ξεκινήσει τη λειτουργία κινητής ιατρικής μονάδας στα Δωδεκάνησα επισκεπτόμενοι με σκάφος Λέρο, Σύμη και Κάλυμνο, όπου καταφθάνουν άνθρωποι από την Τουρκία, έχοντας παράσχει ιατρική φροντίδα σε περισσότερα από 1.000 άτομα μέσα σε τρεις μήνες από τον Ιούνιο που ξεκίνησε αυτή η δραστηριότητα μέχρι σήμερα. Ομάδες των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» δραστηριοποιούνται επίσης στη Λέσβο και στην Ειδομένη, όπου έχει παρασχεθεί ιατρική βοήθεια σε 4.000 ανθρώπους. Τέλος, οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» έχουν διανείμει περισσότερα από 25.000 είδη πρώτης ανάγκης σε όλα τα προγράμματά τους στην Ελλάδα μέσα στο 2015.
* Διανύουμε άλλη μια προεκλογική περίοδο στην οποία δυστυχώς κανένα πολιτικό κόμμα δεν δείχνει τη διάθεση να τοποθετηθεί συγκεκριμένα για την αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος... Ωστόσο, εσείς ζείτε στην «καρδιά» του και γνωρίζετε την πραγματική διάσταση που έχει λάβει. Τι θα ζητούσατε να κάνει άμεσα το κράτος, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τι θα συμβουλεύατε τους υποψήφιους κυβερνήτες για το άμεσο μέλλον;
- Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Απαντάμε όμως σε συγκεκριμένες ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες των ανθρώπων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα διάφορων πολιτικών ή της έλλειψης κατάλληλων δομών. Μέσα σε 4 μήνες έχουμε διασώσει περισσότερους από 15.000 ανθρώπους στη Μεσόγειο καθώς οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης δεν είναι αρκετές. Αυτό που ζητάμε σήμερα από τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι να δημιουργηθούν οδοί νόμιμης διέλευσης στην Ευρώπη και να παρέχονται αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής σε όλους. Η λύση θα έρθει μόνο με ανθρώπινες, αξιοπρεπείς και ασφαλείς εναλλακτικές από την ίδια την Ευρώπη.
