Του Γιώργου Μακρή
Σε νέο «κούρεμα» της τάξης του 8-10% των πόρων προς τους δήμους προχωρά η κυβέρνηση από το 2015 αναγκάζοντάς τους να αναθεωρήσουν τους προϋπολογισμούς τους για τη νέα χρονιά.
Το «κούρεμα» επιβάλλεται προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Μεσοπροθέσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής 2015-8 για το πλεόνασμα στους ΟΤΑ όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση στην τρόικα. Σχετική τροπολογία ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα στην τελευταία για το 2014 (πιθανότατα τελευταία και για τη θητεία της Βουλής…) συνεδρίαση (εξαιρούνται οι συνεδριάσεις που αφορούν την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας).
Σύμφωνα με την ψηφισθείσα πλέον τροπολογία:
-Παρακρατείται το 4% των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) που αποδίδονται στους ΟΤΑ για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών τους προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ο «Λογαριασμός Εξυγίανσης των ΟΤΑ» από τον οποίο θα χρηματοδοτούνται στο εξής οι υπερχρεωμένοι δήμοι για να εξοφλήσουν το σύνολο ή μέρος των οφειλών τους. Επί της ουσίας, θεσμοθετείται ένα «χαράτσι» σ’ όλους τους δήμους συμπεριλαμβανομένων και των «υγιών» οικονομικά προκειμένου να διασωθούν οι «υπερχρεωμένοι» δήμοι. Ισόποση χρηματοδότηση μπορεί να εξασφαλισθεί και από τον κεντρικό προϋπολογισμό εφ’ όσον απαιτηθεί. Στο Λογαριασμό Εξυγίανσης των ΟΤΑ μεταφέρονται επίσης οι αδιάθετοι πόροι του προγράμματος «Αυτοδιοίκηση – Κοινωνική Συνοχή – Ισόρροπη Ανάπτυξη» (ΑΚΣΙΑ) αλλά και τυχόν υπόλοιπα από ειδικές χρηματοδοτήσεις προς τους ΟΤΑ. Επισημαίνεται ότι το 4% μπορεί να διαφοροποιηθεί (δηλαδή να… αυξηθεί) με υπουργική απόφαση.
-Περιφέρειες και δήμοι υποχρεούνται να εγγράψουν πίστωση ειδικού αποθεματικού στους προϋπολογισμούς τους ως ποσοστό επί του συνόλου των τακτικών εσόδων τους. Το ποσοστό θα καθοριστεί με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, στελέχη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) εκτιμούν ότι αυτό θα είναι της τάξης του 3-4% επί των τακτικών εσόδων. Σύμφωνα με την ψηφισθείσα διάταξη, το ειδικό αυτό αποθεματικό δεν μπορεί να μετατραπεί σε δαπάνες καθώς δεν επιτρέπεται η μεταφορά πιστώσεων απ’ αυτό προς ενίσχυση άλλων πιστώσεων εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό ή για εγγραφή νέων που αρχικά δεν είχαν προβλεφθεί. Με το ειδικό αποθεματικό και έχοντας τη δυνατότητα να μεταβάλλει (αυξάνει-μειώνει) το ύψος του ποσοστού, η κυβέρνηση αποκτά ένα εργαλείο ώστε να υποχρεώνει δήμους και περιφέρειες να πετυχαίνουν τους στόχους που τίθενται από το Μεσοπρόθεσμο και τον προϋπολογισμό.
- Παρακρατείται το 1% από τους ΚΑΠ που χορηγούνται κάθε χρόνο στους δήμους προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ένας λογαριασμός από τον οποίο θα επιστρέφονται ποσά στο Δημόσιο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες θα υπάρξουν αποφάσεις δημοσιονομικής διόρθωσης εις βάρος δήμων και νομικών τους προσώπων για μη επιλέξιμες δαπάνες που θα κάνουν στο ΕΣΠΑ. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση παρακρατά προληπτικά το 1% των ΚΑΠ για να καλύπτει τα ποσά που θα καλούνται να καταβάλλουν οι ΟΤΑ στην περίπτωση που κάνουν δαπάνες στο ΕΣΠΑ οι οποίες θα κρίνονται μη επιλέξιμες για μια σειρά από λόγους. Επισημαίνεται ότι και σήμερα οι ΟΤΑ καλούνται να επιστρέψουν κονδύλια για μη επιλέξιμες δαπάνες μόνο που αυτό γίνεται από τον προϋπολογισμό τους το επόμενο έτος ή αν προσφύγουν στα Δικαστήρια κατά του Δημοσίου πολύ αργότερα. Ειδικά για τις περιφέρειες προβλέπεται ότι εκδίδεται απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης και μείωση του ορίου πληρωμών του επόμενου οικονομικού έτους του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων της οικείας περιφέρειας.
Συμπερασματικά, το «τριπλό» κούρεμα στους ΟΤΑ μπορεί να κυμανθεί από 8-10% στους πόρους τους ή ακόμη και να αυξηθεί στο μέλλον εφ’ όσον το κρίνει σκόπιμο η κυβέρνηση.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ
Στο πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης θα υπάγονται πλέον δήμοι και περιφέρειες που δεν έχουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό ή που έχουν μεν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό αλλά το Παρατηρητήριο για την Οικονομική Αυτοτέλεια των ΟΤΑ διαπιστώσει πως έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό πλασματικά ή υπερεκτιμημένα έσοδα ή ακόμη δεν έχουν εγγραφεί οι υποχρεωτικές δαπάνες, συνυπολογιζομένων των απλήρωτων υποχρεώσεων στο πραγματικό ύψος τους. Στο πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης μπορεί να ενταχθεί ένας ΟΤΑ και με δική του αίτηση.
Με την ένταξή του στο πρόγραμμα εξυγίανσης, ο ΟΤΑ είναι υποχρεωμένος εντός συγκεκριμένης προθεσμίας να καταθέσει στο Παρατηρητήριο Σχέδιο Οικονομικής Εξυγίανσης (ΣΟΕ), το οποίο θα πρέπει να ψηφιστεί από την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των δημοτικών – περιφερειακών συμβούλων, και το οποίο συνεπάγεται την εφαρμογή, μέρους ή συνόλου (ανάλογα την περίπτωση) των κάτωθι παρεμβάσεων:
-«Άμεση εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων που προβλέπονται από τη νομοθεσία για τη διασφάλιση της είσπραξης των απαιτήσεων του ΟΤΑ και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
-Αναστολή ή περιορισμό των προσλήψεων.
-Πρόβλεψη για εθελοντικές μετατάξεις ή επιβολή υποχρεωτικών μετατάξεων προσωπικού με νομοθετική ρύθμιση κατά παρέκκλιση κάθε άλλης ειδικής ή γενικής διάταξης.
-Πραγματοποίηση μόνο υποχρεωτικών ή πλήρως ανελαστικών δαπανών.
-Αύξηση των ιδίων εσόδων από φόρους, τέλη, δικαιώματα και εισφορές.
-Αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας για τα ακίνητα που βρίσκονται στην εδαφική περιφέρεια του δήμου σε ποσοστό μέχρι και 3 τοις χιλίοις και επιβολή του τέλους υποχρεωτικά από τον δήμο, σύμφωνα με το ποσοστό αυτό μέχρι την οικονομική εξυγίανσή του. Παράλληλα, αύξηση του συντελεστή επιβολής του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων και παρεπιδημούντων από 0,5% μέχρι και 2%.
-Διάθεση μέρους ή του συνόλου των εσόδων από τους ΚΑΠ επενδυτικών δαπανών για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων κάθε είδους οφειλών και κατά προτεραιότητα ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους.
-Καθορισμό κατηγοριών πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων του ΟΤΑ που αποστέλλονται υποχρεωτικά για τον έλεγχο νομιμότητας από την αρμόδια για την εποπτεία του αρχή, πέραν των ήδη προβλεπομένων.
-Πρόσβαση στον Λογαριασμό Εξυγίανσης των ΟΤΑ.
-Δανειοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για την κάλυψη του ελλείμματος του προϋπολογισμού κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης και με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με ΚΥΑ των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών.
-Δυνατότητα κατάρτισης και επικύρωσης από την αρμόδια για την εποπτεία του ΟΤΑ αρχή μη ισοσκελισμένου προϋπολογισμού.
-Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών του προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία».
Σύμφωνα με την ψηφισθείσα διάταξη, σε περίπτωση που δεν εφαρμόζουν όσα προβλέπονται για την οικονομική εξυγίανση των ΟΤΑ «τα υπαίτια αιρετά όργανα και οι υπάλληλοι των ΟΤΑ υπέχουν αστική και πειθαρχική ευθύνη για σοβαρή παράβαση καθήκοντος».
