Του Γιώργου Μακρή
Όταν πριν μια εβδομάδα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανακοίνωσε πρόγραμμα ύψους 50 εκατ. ευρώ για την κατασκευή μικρών δημόσιων έργων στους δήμους, στα δημαρχεία όλης της χώρας το υποδέχθηκαν με έκδηλη ικανοποίηση.
Ποια δημοτική αρχή, είτε έχει επανεκλεγεί είτε είναι καινούργια, δεν θα ήθελε να ξεκινήσει τη θητεία της εξασφαλίζοντας πόρους – και μάλιστα σε μια εποχή που οι πόροι δίνονται με το σταγονόμετρο - για έργα είτε αρδευτικά είτε ανάπλασης κοινόχρηστων χώρων και πλατειών;
Καθώς μάλιστα τον τελευταίο καιρό έχει ανακύψει το γνωστό θέμα με τις παιδικές χαρές, στους περισσότερους δήμους είδαν το εν λόγω πρόγραμμα (συγκεκριμένα πρόκειται για το μέτρο 3.2.2 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 «Αλ. Μπαλτατζής») ως μια μοναδική ευκαιρία για να κατασκευάσουν από την αρχή τις παιδικές χαρές ή έστω κάποιες εξ αυτών με βάση τις προδιαγραφές που έχει θέσει το υπουργείο Εσωτερικών.
Τα χαμόγελα, όμως, στα Δημαρχεία «πάγωσαν» όταν είδαν τι πρέπει να συνυποβάλλουν μαζί με την αίτησή τους. Δηλαδή, για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν κονδύλια σχετικά με τη βελτίωση και ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων, με έργα διαμόρφωσης υπαίθριων δημοτικών χώρων, πλακοστρώσεις – πεζοδρομήσεις, υπογειοποίηση καλωδίων, δενδροφυτεύσεις, εγκατάσταση πρασίνου, παιδικές χαρές, αποκατάσταση κτιρίων για κοινωφελή χρήση, θα πρέπει να υποβάλλουν, εκτός των άλλων, και «μελέτη συνολικής θεώρησης αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης και ανάδειξης του οικισμού ή σχέδιο αναβάθμισης αυτού».
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ
Η μελέτη αυτή είναι ένα σχέδιο ανάπτυξης και περιλαμβάνει:
«Α. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
1. Γεωγραφική θέση του οικισμού, σύνδεση με άλλους οικισμούς, κ.λ.π.
2. Πολεοδομική αναγνώριση και ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και τη δόμηση του οικισμού
3. Ιστορική αναφορά, πολιτισμικό πλαίσιο και πολιτιστικοί πόροι
4. Γενική αναγνώριση του φυσικού περιβάλλοντος (κλίμα, γεωλογικά, γεωτεχνικά και γεωμορφολογικά στοιχεία εδάφους, περιβαλλοντικά στοιχεία (χλωρίδα, πανίδα, προστατευόμενες περιοχές, πηγές κ.λ.π.)
5. Γενική αναγνώριση ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (πληθυσμός, απασχόληση, οικονομικές δραστηριότητες, δόμηση κ.λ.π.)
6. Περιγραφή της δομής του οικισμού (δομή του οικισμού, όρια οικισμού, χρήσεις γης, περιοχές προστασίας ή ειδικών δεσμεύσεων, δίκτυο κυκλοφορίας - στάθμευσης)
7. Ιδιοκτησιακό καθεστώς - κοινόχρηστοι χώροι
8. Δίκτυο υποδομών
9. Ποιοτική αναγνώριση της υφιστάμενης κατάστασης κοινόχρηστων χώρων και εξοπλισμό τους
10. Καταγραφή αξιόλογων στοιχείων ιδιαίτερης αισθητικής αξίας (κοινόχρηστοι χώροι, παραδοσιακά στοιχεία εξοπλισμού, κτίρια, διαδρομές, φυσικοί πόροι κ.λ.π.)
11. Εντοπισμός ιδιαιτεροτήτων και λειτουργικών προβλημάτων – συμπεράσματα από την αξιολόγηση των στοιχείων της αναγνώρισης – Προοπτικές και κριτήρια ανάπτυξης.
Β. ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ
1. Γενική Περιγραφή των Προτεινόμενων Παρεμβάσεων με βάσει τα στοιχεία της καταγραφής και της ανάλυσης με έμφαση στα αισθητικά, περιβαλλοντικά, ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά στοιχεία - Τεκμηρίωση
2. Αναλυτική τεχνική Περιγραφή των Προτεινόμενων Παρεμβάσεων.
3. Ιεράρχηση των Προτεινόμενων Έργων
Ιεραρχημένο σχέδιο παρεμβάσεων διαμόρφωσης, βελτίωσης, αναβάθμισης κοινοχρήστων χώρων (ενοποίηση, αισθητική αναβάθμιση, λειτουργικότητα των κοινόχρηστων χώρων), βελτίωση και επέκταση του εξοπλισμού, της μορφής και της αισθητικής κοινωφελών εγκαταστάσεων και χώρων στην περιοχή αναβάθμισης. Βασικό στοιχείο ιεραρχημένο των προτεινόμενων παρεμβάσεων θα αποτελέσει η διασφάλιση της καλής λειτουργίας του οικισμού με όρους υγιεινής, κυκλοφορίας και μετακίνησης και προϋποθέσεις για ποιοτική και οικονομική ανάπτυξη.
Γ. ΠΡΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΑΠΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ
Δ. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ
Ε. ΧΑΡΤΕΣ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ
1. Γενικοί Αναγνωριστικοί Χάρτες κλ. 1:25.000 και 1:5.000 (που θα περιλαμβάνουν τα στοιχεία της παρ. Β (1,3,5,6)
2. Χάρτης χρήσεων γης κλ. 1:1000 (με επισήμανση των αξιόλογων φυσικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων, κυκλοφορία – στάθμευση).
3. Χάρτης κλ. 1:1000 (Στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος, ενδιαφέροντα σημεία θέας κ.λ.π.)
4. Χάρτης κλ. 1:1000 (ποιοτική κατάσταση κοινόχρηστων χώρων κ.λ.π.)
5. Χάρτης κλ. 1:1000 ιδιοκτησιακού καθεστώτος κοινόχρηστων χώρων
6. Χάρτης κλ. 1:1000 υφιστάμενων υποδομών (φωτισμός, ύδρευση κ.λ.π.)
7. Χάρτης κλ. 1:1000 προτεινόμενων περιοχών ή στοιχείων παρεμβάσεων (έργων) και ιεράρχηση προτεραιοτήτων
8. Φωτογραφική τεκμηρίωση του οικισμού».
ΕΥΛΟΓΟ ΑΛΛΑ
ΧΡΟΝΟ - ΚΟΣΤΟΒΟΡΟ
Η ειδική γραμματεία Κοινοτικών Πόρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επισημαίνει ότι «οι επεμβάσεις πρέπει να είναι συλλογικές και όχι αποσπασματικές».
Στελέχη δήμων με μεγάλη εμπειρία στα ευρωπαϊκά προγράμματα θεωρούν εύλογη την επισήμανση αυτή, καθώς όπως αναφέρεται και στην προκήρυξη του Μέτρου 3.2.2 «οι δράσεις δε θα έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, αλλά θα αφορούν συνολικές παρεμβάσεις που θα αποσκοπούν τεκμηριωμένα στη διατήρηση της παραδοσιακής εικόνας των οικισμών, την τοπική αρχιτεκτονική και την αγροτική κληρονομιά και σε πλήρη συμβατότητα με την προώθηση του στόχου της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης».
Επισημαίνουν ωστόσο ότι για να συγκεντρώσει ένας δήμος όλα αυτά τα έγγραφα θα πρέπει:
-Είτε να διαθέσει πάρα πολλές ανθρωποώρες των υπαλλήλων του την ώρα μάλιστα που οι αγροτικοί δήμοι αφ’ ενός είναι υποστελεχωμένοι κι αφ’ ετέρου θα πρέπει να διεκπεραιώσουν και τα ζητήματα της καθημερινότητας.
-Είτε να αναθέσει το έργο αυτό σε ιδιωτική εταιρεία, απόφαση που συνεπάγεται κόστος, ενώ είναι αβέβαιο αν θα ενταχθούν όλοι οι δήμοι στο Μέτρο (ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 20 εκατ. ευρώ και κάθε δήμος μπορεί να υποβάλλει πρόταση έως 1 εκατ. ευρώ).
ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ ΣΤΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να υπάρχουν δήμοι που να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση για το εν λόγω Μέτρο. Ωστόσο, αρκετοί δήμοι (ενδεχομένως οι περισσότεροι) προσανατολίζονται να μην υποβάλλουν καν αίτηση και να εστιάσουν το ενδιαφέρον τους στο μέτρο 3.2.1 που έχει συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ και προβλέπει τη χρηματοδότηση των εξής έργων:
-«Κατασκευή μικρών φραγμάτων, λιμνοδεξαμενών, εμπλουτισμός υπόγειων υδροφορέων, ομβροδεξαμενές κ.α.
-Βελτίωση – εκσυγχρονισμός αρδευτικών δικτύων, αντλιοστασίων, δεξαμενών και κάθε επέμβαση που μπορεί να επιφέρει εξοικονόμηση ύδατος.
-Μικρά έργα αγροτικής οδοποιίας για την πρόσβαση των αγροτών στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
-Προστασία γεωργικών εκμεταλλεύσεων από φαινόμενα υπερχείλισης ποταμών και χειμάρρων.
-Χώροι άσκησης πολιτιστικών, αθλητικών, εκπαιδευτικών, περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, καθώς και δραστηριοτήτων κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, όπως κέντρα φροντίδας παιδιών προσχολικής ηλικίας, δημοτικές βιβλιοθήκες, ωδεία» (για το εν λόγω Μέτρο οι προϋποθέσεις είναι οι συνήθεις για τέτοιου είδους έργα).
Η προθεσμία υποβολής προτάσεων και για τα δύο Μέτρα εκπνέει στις 3 το μεσημέρι της 1ης Δεκεμβρίου 2014.
