Συνέντευξη στη Λένα Κισσάβου
* Κύριε Θεοχάρη, ο ΟΚΑΝΑ, από την ίδρυσή του, αποτελεί τον κυριότερο φορέα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και εξαρτητικών συμπεριφορών στη χώρα. Ποιο είναι το μέγεθος του προβλήματος των εξαρτήσεων από ναρκωτικά σήμερα στη χώρα; Διότι δίνουμε την εντύπωση ως κοινωνία ότι συμπεριφερόμαστε σαν να τα έχουμε αποδεχτεί, ίσως δε και συμβιβαστεί με αυτό.
- «Όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία μας, και έρχεται να τεκμηριωθεί και από την πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης για τα Ναρκωτικά για το 2022, υπάρχει μία σχετική αύξηση στη χρήση κάνναβης, κοκαΐνης και άλλων -κυρίως συνθετικών- διεγερτικών ουσιών (κρακ, αμφεταμίνες, μεθαμφεταμίνες) ως κύρια ουσία χρήσης, σε σχέση με την ηρωίνη, που μέχρι πρότινος αποτελούσε την κύρια ουσία χρήσης και πλέον αναφέρεται ως δευτερεύουσα ουσία χρήσης.
Σχετικά με τις εξαρτητικές συμπεριφορές (διαδίκτυο/στοιχηματικά παιχνίδια/αλκοόλ), φαίνεται από τα αιτήματα για θεραπεία, στα κατά τόπους Πολυδύναμα Κέντρα του ΟΚΑΝΑ, ότι υπάρχει ανάγκη για λήψη υπηρεσιών, γεγονός που καταδεικνύει τη μεγάλη σημασία ύπαρξης αυτών των δομών.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία μας, τα αιτήματα για θεραπεία στα Πολυδύναμα Κέντρα του ΟΚΑΝΑ για αλκοόλ αγγίζουν το 36%, για ψυχοδραστικές ουσίες 11%, για τζόγο και τυχερά παιχνίδια 5%, για διαδίκτυο 1,4%, ενώ περίπου το 45% όλων αυτών των περιπτώσεων αφορούν κάποιο μέλος οικογένειας εξαρτημένου ατόμου.
Τα παραπάνω αφορούν τα αιτήματα για θεραπεία που υποδεχόμαστε εμείς ως φορέας αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και των εξαρτητικών συμπεριφορών και δεν σχετίζονται με τον γενικό πληθυσμό. Για να έχουμε σαφή και εμπεριστατωμένη εικόνα, σχετικά με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών και τα χαρακτηριστικά άλλων εξαρτητικών συμπεριφορών, στον γενικό πληθυσμό, χρειάζεται να διεξαχθεί έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του.
Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα της χρήσης ουσιών και της εξάρτησης εν γένει είναι από τη φύση του δύσκολο. Αυτή η δυσκολία ενισχύεται και από το στίγμα που έχει ο ευάλωτος πληθυσμός των εξαρτημένων ατόμων. Οφείλουμε ως κοινωνία να κατανοήσουμε ότι πρέπει να διαχειριστούμε την όποια εξάρτηση μπορεί να έχει ένα άτομο και να στεκόμαστε δίπλα στα άτομα αυτά.
Ο ΟΚΑΝΑ βασιζόμενος στο βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο θεραπείας αντιμετωπίζει ολιστικά την εξάρτηση».
* Φέτος δημιουργήθηκε ο πρώτος Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) του ΟΚΑΝΑ. Υπήρξαν αντιδράσεις ότι η νέα δομή αντίκειται στην απεξάρτηση από τα ναρκωτικά, ενώ χαρακτηρίστηκε ως «ιδεολογικά επικίνδυνο» εγχείρημα.
Υπάρχει σχεδιασμός για τη δημιουργία κι άλλου ΧΕΧ στη χώρα; Και αν ναι, με ποια κριτήρια θα γίνει η επιλογή της πόλης που θα το φιλοξενήσει;
- «Ο Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) του ΟΚΑΝΑ “STEKI 46” είναι ο πρώτος Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης στην Ελλάδα και στη Νοστιοανατολική Ευρώπη. Ξεκίνησε τη λειτουργία με σαφείς όρους και προϋποθέσεις, με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο, τον Απρίλιο του 2022. Για πρώτη φορά με σαφές πλαίσιο λειτουργίας και με τη στελέχωση από διεπιστημονική ομάδα, λειτουργεί ΧΕΧ στη χώρα.
Τι σημαίνει όμως ο ΧΕΧ; Ο ΧΕΧ αποτελεί τον χώρο, στον οποίο ενεργοί χρήστες μπορούν να κάνουν χρήση ουσιών, επιτηρούμενοι από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας, με ασφάλεια, με καθαρά σύνεργα, μειώνοντας τους κινδύνους για την υγεία τους, αλλά και τη μετάδοση νοσημάτων. Η θεραπευτική προσέγγιση στη νέα δομή συνοδεύεται από τη φροντίδα υγείας και τη διασύνδεση των ωφελούμενων με άλλες υπηρεσίες, με απώτερο στόχο την ένταξή τους σε θεραπευτικό πλαίσιο. Παράλληλα, ο Χώρος Εποπτευόμενης Χρήσης συμβάλλει στον περιορισμό της όχλησης που μπορεί να δημιουργείται στα σημεία συνάθροισής των ουσιοεξαρτημένων, αλλά και της παραβατικότητας που πιθανόν να συνδέεται με τη χρήση και φυσικά στην προάσπιση της δημόσιας υγείας.
Στόχος των ΧΕΧ είναι να καθιερώσουν επαφή και σχέση εμπιστοσύνης με έναν κοινωνικά ευάλωτο πληθυσμό, με ιδιαίτερες ανάγκες, παρέχοντάς του παράλληλα ένα πιο ασφαλές περιβάλλον σε σύγκριση με τον «δρόμο».
Η λειτουργία τους θα επιφέρει μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση παράνομων ψυχοδραστικών ουσιών (υπερδοσολογία, μεταδιδόμενα νοσήματα) και ιδίως της ενέσιμης χρήσης στον δρόμο. Επιπλέον, προωθεί την πρόσβαση και τη διασύνδεση των ανθρώπων που εξυπηρετεί, με άλλες υγειονομικές και κοινωνικές δομές φροντίδας, ενώ παράλληλα αποτελεί την πόρτα εισόδου για ένταξή του σε προγράμματα αντιμετώπισης της εξάρτησης.
Μέχρι το τέλος του χρόνου, ευελπιστούμε ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την υλοποίηση δημιουργίας πέντε Κινητών ΧΕΧ στην Αθήνα, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Η καθεμία θα είναι δυναμικότητας δύο θέσεων και θα λειτουργούν 24/7.
Επίσης, o OKANA έχει στον σχεδιασμό του τη λειτουργία Κινητής Μονάδας Εποπτευόμενης Χρήσης και για τη Θεσσαλονίκη, εντός του 2023.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα (Πάτρα, Τρίπολη, Ρέθυμνο) λειτουργούν ήδη άλλες 3 Κινητές Μονάδες Παρέμβασης, οι οποίες καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες υποστήριξης ενεργών χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών, συμβάλλοντας στη μείωση της βλάβης με τη διανομή υλικού ασφαλούς χρήσης και ενημέρωση-ευαισθητοποίηση του πληθυσμού.
Για την ανάπτυξη άλλων Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης και σε άλλες περιοχές θα εκτιμηθούν οι ανάγκες και αναλόγως θα δημιουργηθούν όπου και αν χρειάζονται».
* Στη Λάρισα υλοποιείται από το 2021 το «Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης» που χρηματοδοτείται από το ΠΕΠ Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά του, έχει αντιμετωπιστεί το ζητούμενο και αν ναι σε ποιον βαθμό;
- «Στη Λάρισα λειτουργεί από πέρυσι το Πρόγραμμα Υπηρεσιών Κοινωνικής Ένταξης, το οποίο παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης, ως προς τη διευθέτηση εκκρεμών ζητημάτων νομικής φύσεως, προωθεί την επανασύνδεση των θεραπευομένων με τα συστήματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και συμβάλλει στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Η ίδρυση του Προγράμματος Κοινωνικής Ένταξης του ΟΚΑΝΑ έγινε βάσει της πρότερης εμπειρίας και των αιτημάτων που προέρχονταν από ωφελούμενους τόσο των Μονάδων Ολοκληρωμένης Θεραπείας της Εξάρτησης του ΟΚΑΝΑ όσο και του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για ένταξη αυτών των ανθρώπων, χωρίς να έχουν φροντιστεί οι νομικές και οικονομικές εκκρεμότητές τους, οι οποίες ως επί το πλείστον μπορεί να σχετίζονται άμεσα με συμπεριφορές που απορρέουν από τη χρήση. Ούτε να μιλάμε για κοινωνική ένταξη χωρίς να ενισχύουμε παράλληλα το ατομικό και κοινωνικό κεφάλαιο των μελών μας, ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής. Γιατί τότε και μόνο, μιλάμε για ολιστική αντιμετώπιση της εξάρτησης».
* Στο πλαίσιο της επίσκεψής σας στη Θεσσαλία θα έχετε επαφές με στελέχη δομών του ΟΚΑΝΑ. Πώς εκτιμάται το έργο που γίνεται σε αυτές και ποια τα μελλοντικά σχέδια ανάπτυξή τους; Ποια η άποψή σας για το βραβευμένο Κέντρο Πρόληψης ΟΚΑΝΑ στη Λάρισα;
- «Ο λόγος των επισκέψεων σε δομές του ΟΚΑΝΑ, πανελλαδικά, πραγματοποιείται κυρίως για να υπάρξει μία ανατροφοδότηση τόσο σχετικά με τη λειτουργία και τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους όσο και στα αιτήματα των ωφελούμενων που οι δομές μας υποδέχονται. Προς το παρόν, είμαστε ικανοποιημένοι που καταφέραμε να ενισχύσουμε το υφιστάμενο δίκτυο υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας -και όχι μόνο, ιδρύοντας καινοτόμες δομές και υπηρεσίες, όπως το Πολυδύναμο Κέντρο στον Βόλο και το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης στη Λάρισα.
Παράλληλα, η πρόληψη ενισχύθηκε με προσωπικό για να μπορέσει να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινότητας, με την οποία βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση. Είναι σίγουρα πολύ ωραίο το συναίσθημα που δημιουργεί η βράβευση, καθώς αναδεικνύεται και έμπρακτα ο τρόπος που δουλεύεις με την κοινότητα.
Είμαστε περήφανοι για όλα τα Κέντρα Πρόληψης και για τη δουλειά που κάνουν με την κοινότητα και με τις επιμέρους πληθυσμιακές ομάδες της, όπως και για τα αντανακλαστικά που επέδειξαν εν μέσω πανδημίας, προσαρμόζοντας άμεσα τις υπηρεσίες τους και ευχόμαστε, για όλους τους παραπάνω λόγους, η επόμενη βράβευση να αφορά και πάλι Κέντρο Πρόληψης στην Ελλάδα.
Ο ΟΚΑΝΑ στέκεται πάντα δίπλα στους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαρτήσεων και συμπεριφορών που σχετίζονται με αυτές, μέσω της πρόληψης, της μείωσης της βλάβης, της θεραπείας και της επανένταξης με σεβασμό, αποδοχή και φροντίδα».
Ημερίδα του ΟΚΑΝΑ στη Λάρισα
ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΑΘ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ
Ημερίδα με θέμα «Νέες προτάσεις στην υποστήριξη και στην κοινωνική ένταξη ανθρώπων με πρόβλημα εξάρτησης. Κοινωνική Ένταξη και Πολυδύναμο Κέντρο ΟΚΑΝΑ στη Θεσσαλία» θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο Πέμπτη 30 Ιουνίου, στις 11 π.μ., στο Θέατρο «Κώστας Τσιάνος», στη Λάρισα, από το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης του ΟΚΑΝΑ.
Την ημερίδα θα ανοίξει με ομιλία του ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, Αθανάσιος Θεοχάρης, ο οποίος θα θέσει το γενικό πλαίσιο παρεμβάσεων και πολιτικών του οργανισμού και στο πλαίσιό της θα τεθούν οι σύγχρονοι προβληματισμοί γύρω από το πρόβλημα της εξάρτησης στη χώρα, θα παρουσιαστούν οι δομές του ΟΚΑΝΑ και οι παρεχόμενες υπηρεσίες του, ήτοι το Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης Λάρισας και το Πολυδύναμο Κέντρο Βόλου.
Η ημερίδα πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων και του «Θεσσαλικού Θεάτρου».
