Αθήνα
«Ακούω μόνο την ανασκαφέα της Αμφίπολης και τα ευρήματά της. Αυτό το εύρημα έχει παγκόσμια σημασία, πολύ πέρα από τα στενά μας σύνορα. Και γι' αυτό πρέπει να είμαστε σοβαροί και λιγομίλητοι» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, στη διάρκεια της εκδήλωσης για τον επαναπατρισμό από το Μουσείο Γκετί, του χειρογράφου του 12ου αιώνα από τη Μονή Διονυσίου του Αγ. Όρους, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου το χειρόγραφο θα παραμείνει μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι στερεωτικές εργασίες στο ταφικό μνημείο θα συνεχισθούν έως και την Πέμπτη.
Επιπλέον, κ. Σαμαράς υπογράμμισε τον αγώνα του υπουργείου Πολιτισμού για την επιστημονική στοιχειοθέτηση των απαιτήσεων της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά την επιστροφή των πολιτιστικών της θησαυρών, οι οποίοι έχουν εξαχθεί παράνομα.
«Μια προσπάθεια που πρέπει να συνεχισθεί με κορύφωση τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Μια μόνιμη και απαρέγκλιτη απαίτηση μας» σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Το σπάνιο χειρόγραφο που επαναπατρίστηκε πριν από λίγες μέρες από το Μουσείο Γκετί της Καλιφόρνιας, με σκοπό να επιστρέψει εκεί όπου ανήκει, στην Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους, θα εκτίθεται μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Ως «ημέρα χαράς για όλους τους Έλληνες» χαρακτήρισε τη σημερινή ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Σαμαράς αναφέρθηκε επίσης στην ευθύνη «ασυνείδητων Ελλήνων, οι οποίοι δεν διστάζουν όχι μόνο να ξεπουλούν την πολιτιστική μας κληρονομιά, τραυματίζοντας ανεπανόρθωτα την ιστορική μας μνήμη, αλλά και να καυχώνται για το έγκλημά τους».
Πληροφόρησε δε ότι μια νέα μορφή συνεργασίας που αναπτύσσεται τελευταία ανάμεσα στα υπουργεία Πολιτισμού και Δημόσιας Τάξης ήδη αποδίδει καρπούς.
«Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι όσοι εγκληματούν σε βάρος του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν και τα επίχειρα της πράξης τους», είπε.
Ως «πράξη πολιτισμού» χαρακτήρισε ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Κ.Τασούλας τον επαναπατρισμό του συγκεκριμένου χειρογράφου που έγινε έπειτα από συνεννόηση με το Μουσείο Γκετί, ενώ από τη μεριά της η γγ του υπουργείου Λ.Μενδώνη μίλησε για «αγαθή προαίρεση και εξαρχής θετική αντιμετώπιση του μουσείου ως προς τον επαναπατρισμό του χειρογράφου», το οποίο είχε επανειλημμένως δηλωθεί και εκτεθεί από το αμερικανικό ίδρυμα, με κρίσιμη στιγμή την έκθεση του 1997 «The Glory of Byzantium», η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και στην οποία συμμετείχε και η ελληνική Πολιτεία με δικές της αρχαιότητες.
Επίσης, χαρακτήρισε «γενναία» την απόφαση της ελληνικής Πολιτείας να επιστρέψει στη Μονή Διονυσίου το συγκεκριμένο χειρόγραφο, μαζί με το φύλλο από τον ίδιο κώδικα που είχε αγοραστεί ξεχωριστά και εκτίθετο στη Συλλογή Κανελλοπούλου, ενώ εξέφρασε την ελπίδα παρόμοια τύχη να έχουν και τα φύλλα από τον ίδιο κώδικα που βρίσκονται στη Μονή Ζωγράφου.
Ο εντοπισμός του χειρογράφου έγινε στο πλαίσιο της έκθεσης «Heaven and Earth. The Art of Byzantium from Greek Collections» («Ουρανός και Γη. Η Τέχνη του Βυζαντίου από τις Ελληνικές Συλλογές»), που διοργανώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με αμερικανικά μουσεία –μεταξύ αυτών και το Μουσείο Γκετί, το οποίο προχώρησε στον επαναπατρισμό του συγκεκριμένου μνημείου και κατ' εφαρμογή του μνημονίου συνεργασίας που είχε υπογράψει το 2011 με το υπουργείο Πολιτισμού.
Το χειρόγραφο είναι μια Καινή Διαθήκη (Τετραευάγγελο) του 1133, η αντιγραφή και εικονογράφηση της οποίας ολοκληρώθηκε στην Κωνσταντινούπολη σε μια εποχή πλούσια σε παραγωγή πολυτελών χειρογράφων, που προορίζονταν συχνά για τα μέλη της οικογένειας των Κομνηνών ή για μεγάλα μοναστήρια της Πόλης.
Έχει λαμπρή εικονογράφηση, όπως οι δώδεκα κοσμημένοι κανόνες αντιστοιχίας των Ευαγγελίων, τα έξι διακοσμητικά επίτιτλα και οι τέσσερις ολοσέλιδες μικρογραφίες με πορτρέτα των ευαγγελιστών, ενώ τόσο στο Βυζαντινό Μουσείο όσο και στην οριστική επιστροφή του στη Μονή Διονυσίου, το χειρόγραφο θα συνοδεύεται από ένα ακόμη φύλλο.
Πρόκειται για μια ολοσέλιδη μικρογραφία, με προτομές των 12 αποστόλων, που είχε αγοραστεί ξεχωριστά και ήταν εκτεθειμένο στο Μουσείο Κανελλοπούλου στην Αθήνα.
Ο κώδικας του 12ου αι. εκλάπη από τη Μονή την άνοιξη του 1960, χωρίς το συμβάν να γνωστοποιηθεί στις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων. Το 1983 αποκτήθηκε από το Μουσείο Γκετί, όπου μελετήθηκε και έγινε γνωστό στο κοινό ως Καινή Διαθήκη Ludwig II 4.
