Την επιστημονική τους απάντηση σε θεωρίες συνωμοσίας έδωσαν επιστήμονες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών-ΕΚΚΕ και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ-ΕΙΠ, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε. Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο υφυπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Χρίστος Δήμας και ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, καθηγητής Αθανάσιος Κυριάζης. Ο κ. Δήμας αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην πρωτοβουλία του ΕΑΑ να αναδείξει το θέμα της ψευδοεπιστήμης και της συνωμοσιολογίας και τόνισε ότι η επιστημονική κοινότητα είναι εκείνη που έχει την ικανότητα, τα δεδομένα και τη γνώση για να ενημερώνει αποτελεσματικά και υπεύθυνα τους πολίτες για την πρόοδο και τα επιτεύγματα της επιστήμης ώστε να καταρρίπτονται οι θεωρίες συνωμοσίας.
Στην ανάγκη η επιστημονική κοινότητα να αντικρούσει όσες συνωμοσιολογικές θεωρίες αναπτύσσονται, αναφέρθηκε με τη σειρά του ο διευθυντής και πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Μανώλης Πλειώνης. «Η επιστήμη που υπηρετεί με πάθος το Αστεροσκοπείο αγωνίζεται σήμερα να επιβιώσει ως κοινωνική αναφορά μέσα σε ένα περιβάλλον σύγχυσης και συστηματικής αποδόμησης του ορθού λόγου», σημείωσε.
Στη συνέχεια διακεκριμένοι επιστήμονες προσέγγισαν με τον δικό τους τρόπο τις 12 πιο διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα και την απάντηση της επιστημονικής κοινότητας.
ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ
Ξεκινώντας από τη θεωρία ότι «Τα εμβόλια για την Covid-19 είναι επικίνδυνα και φτιαγμένα για να μας παρακολουθούν», ο διευθυντής Ερευνών στο Εργαστήριο Ιατρικής Μικροβιολογίας, υπεύθυνος μονάδας εμβολίων του Ε. Ι. Παστέρ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, δρ Διονύσης Σγούρας, τόνισε ότι τα εμβόλια έναντι της Covid-19 είναι ασφαλή γιατί μέχρι τώρα έχουν χορηγηθεί σε πάνω από 10 δισεκατομμύρια δόσεις, προσθέτοντας ότι γίνονται περίπου 25-30 εκατομμύρια εμβολιασμοί ημερησίως με ελάχιστες παρενέργειες, οι οποίες όπως έχει διαπιστωθεί οφείλονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία σε υποκείμενα νοσήματα ή σε καταστάσεις που προϋπήρχαν και ήταν αδιάγνωστες. Επιπλέον απαντώντας σε όσους αφήνουν αιχμές για τον χρόνο ανάπτυξής τους τόνισε ότι αναπτύχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ λόγω της άνευ προηγουμένου παγκόσμιας συνεργασίας και χρηματοδότησης της συγκεκριμένης έρευνας. Όσον αφορά τις θεωρίες συνωμοσίας για επιπτώσεις στην αναπαραγωγή δημοσιευμένα πλέον στοιχεία μελετών αποδεικνύουν ότι δεν επηρεάζεται με κανέναν τρόπο η γονιμότητα. Ο εμβολιασμός έδειξε ότι προστατεύει αποτελεσματικά και την έγκυο και το έμβρυό της από τη σοβαρή νόσο και τον θάνατο, σημείωσε ο κ. Σγούρας.
Επίσης, αναφορικά με την Covid-19 που λέει χαρακτηρίζουν εργαλείο κάποιας κυβέρνησης ή της ελίτ για τη μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού απαντά ο υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος ΕΜΜΕ του ΕΚΠΑ, Ιωσήφ Χαλαβαζής, τονίζοντας ότι η θεωρία αυτή σχετίζεται με την τεχνοφοβία, τη δυσπιστία και γενικά την πολιτική κρίση. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΚΚΕ και καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, Νίκος Δεμερτζής, υπογράμμισε ότι όλες αυτές οι αφηγήσεις γύρω από διάφορα φαινόμενα δεν είναι άσχετο ότι έχουν επιταθεί ως προς τη διάδοσή τους τα τελευταία χρόνια, καθώς βρισκόμαστε σε μια εποχή μετααλήθειας που χαρακτηρίζεται από μία ριζωματική δυσπιστία σχεδόν όλων απέναντι σε όλους. «Βρισκόμαστε ενώπιον μίας πλημμυρίδας παραπληροφόρησης, παραποιημένων ειδήσεων τόσο ώστε από έγκυρες μελέτες φαίνεται ότι σε πολύ λίγα χρόνια η πλειονότητα των ειδήσεων θα είναι παραποιημένες ειδήσεις», τόνισε ο κ. Δεμερτζής, ενώ επέστησε την προσοχή στη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις παραποιημένες ειδήσεις και στις ψευδείς ειδήσεις. Οι πρώτες είναι ένα είδος προπαγάνδας, περιέχουν πληροφορίες που είναι μισοαλήθειες και μισοψέματα, ενώ οι δεύτερες αναφέρονται σε παντελώς ανυπόστατα γεγονότα. Τέλος, προανήγγειλε την έναρξη ενός προγράμματος από έξι ερευνητικά κέντρα που θα αποτελεί ένα παρατηρητήριο ειδήσεων γύρω από επιστημονικά θέματα και θα αφορά κυρίως ειδήσεις για την κλιματική αλλαγή και την πανδημία της Covid-19.
Άλλες θεωρίες που αναλύθηκαν στη διάρκεια της εκδήλωσης είναι:
-«Η Γη είναι ένας επίπεδος ακίνητος δίσκος με κέντρο τον Βόρειο Πόλο, ο οποίος περιβάλλεται από τους πάγους της Ανταρκτικής. Στη θεωρία αυτή η Γη βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος και ο Ήλιος και η Σελήνη, ολόκληρος ο ουράνιος θόλος γυρίζει γύρω από εμάς». Σύμφωνα με τον εντεταλμένο ερευνητή του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής και Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του ΕΑΑ, δρ. Γιάννη Παπουτσή, οι εικόνες από το διάστημα είναι αδιαπραγμάτευτη απόδειξη ότι η γη είναι σφαιρική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επίσης, είναι η ύπαρξη διαφορετικών ζωνών ώρας, αλλά και το γεγονός ότι σε μία δεδομένη χρονική στιγμή σε 2 διαφορετικά σημεία του πλανήτη έχουμε μέρα και νύχτα. «Αν η γη ήταν επίπεδη, θα έπρεπε σε όλα τα μέρη του πλανήτη να έχουμε είτε μέρα, είτε νύχτα» σημείωσε ο κ. Παπουτσής.
-«Εξωγήινοι στο Roswell του Νέου Μεξικού-Τον Ιούλιο του 1947 μάρτυρες έκαναν λόγο για ένα φλεγόμενο αεροσκάφος λίγο πριν αυτό συντριβεί. Το 1995 κυκλοφορεί βίντεο μάλιστα που υποτίθεται ότι δείχνει την αυτοψία ενός «εξωγήινου» πτώματος από το περιστατικό του Roswell». Όπως εξήγησε ο δρ Όμηρος Γιαννακής την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου οι ΗΠΑ αναπτύσσουν το Πρόγραμμα MOGUL, μέσω του οποίου ανιχνεύονται ηχητικά κύματα στην ανώτερη ατμόσφαιρα, τα οποία δημιουργούνται από τις εκρήξεις ατομικών βομβών που πραγματοποιούσε δοκιμαστικά η ΕΣΣΔ προκειμένου να μελετήσει τα αποτελέσματα και τις συνέπειες αυτών. Για το Πρόγραμμα MOGUL χρησιμοποιούνται αερόστατα μεγάλου υψομέτρου. Η πραγματικότητα ήταν ότι οι λεγόμενοι εξωγήινοι ήταν ανδρείκελα δοκιμών που μεταφέρονταν σε μεγάλο υψόμετρο από τα αερόστατα της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ για τη διενέργεια επιστημονικών ερευνών. Το Πρόγραμμα MOGUL παραμένει για λόγους ασφαλείας μυστικό έως και το 1994 όταν και αποχαρακτηρίστηκαν απόρρητα έγγραφα και δίνονται απαντήσεις στις θεωρίες περί παρουσίας ιπτάμενων δίσκων στην περιοχή του Roswell.
-Άλλη μια γνωστή θεωρία λέει ότι «Κυβερνήσεις ή και διεθνείς οργανισμοί εκπονούν μυστικά προγράμματα ελέγχου του καιρού, όπως οι τεχνολογίες δημιουργίας νεφών, με πολλούς στόχους, μεταξύ των οποίων τη χρήση τους ως όπλα οικονομικής καταστροφής άλλων χωρών, αλλά και πληθυσμών». Σύμφωνα με τον κύριο ερευνητή ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ Γιάννη Καλόγηρο, η σπορά νεφών μια απολύτως κατανοητή διαδικασία με στόχο την απομείωση των επιπτώσεων έντονων καιρικών φαινομένων, είναι μία μορφή τροποποίησης καιρού (κι όχι ελέγχου του καιρού) που στοχεύει στην αλλαγή των διαδικασιών μικροφυσικής στα νέφη καταιγίδων (συνήθως με τη σπορά ιωδιούχου αργύρου που δρουν σαν πυρήνες συμπύκνωσης) και την αποτροπή της δημιουργίας μεγάλου μεγέθους χαλαζιού και ισχυρής βροχόπτωσης ή την εξασθένιση τροπικών κυκλώνων (τυφώνες).
-Για τη θεωρία με τις εμφανίσεις Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων (ΑΤΙΑ) -ο εντεταλμένος ερευνητής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, δρ. Σταύρο Άκρα, λέει, ότι όλες οι αναφορές γίνονται από ανεκπαίδευτους παρατηρητές και όχι από επαγγελματίες ή ερασιτέχνες αστρονόμους.
-Για τις θεωρίες που λένε ότι η κλιματική αλλαγή δεν υπάρχει ή δεν είναι ανθρωπογενή, η διευθύντρια Ερευνών ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ, δρ Βασιλική Ασημακοπούλου, υπογραμμίζει ότι ο πλανήτης έχει περάσει κύκλους θέρμανσης - ψύξης, όμως όχι σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. «Χρειάστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια γι’ αυτές τις εναλλαγές, για να περάσουμε από κύκλο θέρμανσης σε κύκλο ψύξης και πάντα οι περίοδοι που παρατηρούνταν αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρούνταν παράλληλα και αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα», επισήμανε ενώ προσέθεσε ότι ο βασικός του ρόλος είναι να δρα σαν «γυαλί θερμοκηπίου» που παγιδεύει τη θερμότητα στη γη και έτσι είναι κατοικήσιμη η Γη. «Βοηθά να έχει καλές θερμοκρασίες, όμως αυτή η ισορροπία είναι ευαίσθητη και αυτήν τη στιγμή έχει διαταραχθεί, γιατί έχει αυξηθεί η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα. Η αύξησή του οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας», είπε.
- “H προσελήνωση του Apollo 11 είναι ψέμα της NASA όπως και οι υπόλοιπες πέντε προσεληνώσεις του Προγράμματος Apollo» ήταν άλλη μια θεωρία, όπου σύμφωνα με τον δρ. Μάνο Σαριδάκη, κύριο ερευνητή, ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ, ραδιοτηλεσκόπια στη Γη παρατηρούν από το 1977 τα σήματα που εκπέμπουν οι πέντε πομποί ALSEP που έχουν τοποθετηθεί στη σελήνη, με τις σεληνογραφικές συντεταγμένες και την ισχύ των εκπομπών να συμφωνούν με τα προβλεπόμενα. «Δορυφόροι όπως ο LRO έχουν βγάλει ευκρινείς φωτογραφίες του σημείου προσελήνωσης, όπου μπορεί κάποιος να δει πραγματικά το σημείο προσελήνωσης, τον ALSEP, τη σημαία, τις πατημασιές των αστροναυτών και μάλιστα η ιδιομορφία της φωτογραφίας συμπίπτει από τις φωτογραφίες που έχουμε βγάλει από το σημείο της σελήνης. Ακτίνες λέιζερ εκπεμπόμενες από τη Γη ανακλώνται στα κάτοπτρα που έχουμε αφήσει στη σελήνη και τις παίρνουμε πίσω. Από τη μελέτη της ανακλώμενης δέσμης προκύπτει ότι πέρα από καμία αμφιβολία η ανάκλαση έγινε σε μία τεχνητή επιφάνεια. Όταν είχαν τραβήξει οι αστροναύτες φωτογραφίες από την επιφάνεια της σελήνης φαίνονταν στο υπόβαθρο κάποιοι αστέρες που ήταν λαμπεροί στο υπεριώδες και πολλοί ισχυρίστηκαν ότι ήταν ψεύτικες οι φωτογραφίες. Δορυφόροι όμως αργότερα, όπως ο TD-IA, σκάναραν τον ουρανό και βρήκαν ότι αυτά τα αστέρια τα βρήκαν στις προβλεπόμενες θέσεις, όπου ακτινοβολούν στο υπεριώδες, επομένως οι φωτογραφίες ήταν πραγματικές», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κ. Σαριδάκης.
-Για τη θεωρία περί τεχνητής πρόκλησης καταστροφικών σεισμών από σκοτεινές δυνάμεις, ο επιστημονικός συνεργάτης του Αστεροσκοπείου, δρ Σωτήρης Σμπόρας, τόνισε ότι αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας περιστρέφονται γύρω από το αμερικανικό ερευνητικό πρόγραμμα HAARP (High Frequency Active Auroral Research Program), που ξεκίνησε το 1990 και αποσκοπούσε στη μελέτη των ιδιοτήτων και της συμπεριφοράς της ιονόσφαιρας για τη διέγερση και χρήση αυτής ως κεραίας ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, τη βελτίωση των τηλεπικοινωνιών κ.ά.
-«Κυβερνήσεις ή και άλλοι παγκόσμιοι οργανισμοί εκλύουν μυστηριώδεις τοξικές ενώσεις στην ατμόσφαιρα μέσω αεροψεκασμών από επιβατικά και μη αεροπλάνα με σκοπό τη στείρωση πληθυσμών, τη μείωση προσδόκιμου ζωής, τον έλεγχο του μυαλού ή του καιρού» ισχυρίζεται μία ακόμα γνωστή θεωρία συνωμοσίας.
-Όπως εξήγησε ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΑΑ, δρ Κώστας Λαγουβάρδος, τα γραμμικά σύννεφα, που ονομάζονται contrails, δημιουργούνται από τα καυσαέρια αεροσκαφών σε μεγάλα ύψη.
Ακόμη όσοι παρακολούθησαν την εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν μύθους για θεραπευτικές ρουτίνες και πρακτικές που χρησιμοποιούν αρχές της κβαντικής φυσικής και ισχυρίζονται ότι ο άνθρωπος μπορεί να επέμβει με τη σκέψη του στα κύτταρα του σώματός του και να τα επηρεάσει θεραπεύοντας ασθένειες.