Η καθημερινή πολύωρη χρήση υπολογιστή, είτε εξαιτίας της τηλεκπαίδευσης, είτε της τηλεργασίας, σε συνδυασμό με τη μη σωστή στάση του σώματος μπροστά στον υπολογιστή ή στο tablet, ευθύνεται για μία σειρά ορθοπαιδικών προβλημάτων στον αυχένα, στα χέρια, στη ράχη και τη μέση των χρηστών ηλεκτρονικών οθονών, ανεξαρτήτως ηλικίας. Τι θα πρέπει να κάνει κανείς για να αποφύγει αυτά τα προβλήματα και ποια είναι τα λάθη που κάνουμε όταν καθόμαστε μπροστά στον υπολογιστή; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει ο χειρουργός-ορθοπαιδικός, Ηλίας Αλαφροπάτης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Λόγω της τηλεκπαίδευσης τα παιδιά δεν κάθονται πια σε θρανίο. Όμως, δεν μπορεί κανείς να ελέγξει εύκολα πού, πώς και για πόση ώρα θα καθίσει ένα παιδί. Η σχολική ώρα είναι περίπου όσο «αντέχει» το μυαλό και το σώμα σε μια θέση. Το διάλειμμα είναι ευεργετικό και για το σώμα μας. Τα παιδιά πλέον δεν ασκούνται σχεδόν καθόλου. Από την άλλη, η τηλεργασία έχει τα καλά της γιατί μπορεί κανείς να οργανώσει τον χρόνο του καλύτερα και να κάθεται όπου και όπως τον βολεύει. Όμως, η εργασία και η εκπαίδευση μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή δεν είναι ανάπαυση. Μπορεί να απαιτεί πολλές ώρες στη διάρκεια της ημέρας. Το ‘’όπως με βολεύει’’ δεν είναι πάντα η σωστή θέση. Υπάρχει σωστή θέση εργασίας. Πρέπει να κάθομαι σωστά για να προστατέψω το σώμα από τη φθορά για να προστατέψω τον αυχένα, τη ράχη, τη μέση και τα χέρια από πόνο και τραυματισμούς και να μην κουράζομαι εύκολα», σημειώνει ο κ. Αλαφροπάτης.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ;
Όπως επισημαίνει ο κ. Αλαφροπάτης, κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης ή της τηλεργασίας πρέπει να αποφεύγουμε το κάθισμα στο πάτωμα, σε καναπέδες ή πολυθρόνες. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα τραπέζι και μία καρέκλα.
-Ο αυχένας: «O πόνος στον αυχένα είναι από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στον ορθοπαιδικό. Το τελευταίο έτος όλο και περισσότερα παιδιά αναφέρουν ενοχλήσεις στον αυχένα. Η θέση στο γραφείο παίζει κύριο ρόλο. Είναι λάθος η πλάγια θέση γιατί βάζει τον αυχένα μας σε συνεχή στροφή. Πρέπει να έχουμε την οθόνη κατά πρόσωπο και στο σωστό ύψος. Η χαμηλή θέση ή η κακή κλίση της οθόνης «ωθεί» το σώμα σε σκυφτή θέση, πράγμα που είναι λάθος. Αν την ώρα που δουλεύουμε μπροστά στον υπολογιστή μιλάμε στο τηλέφωνο πρέπει να χρησιμοποιούμε ακουστικά ή στηρίγματα ακουστικού» σημειώνει ο κ. Αλαφροπάτης.
-Τα χέρια: Όπως αναφέρει ο κ. Αλαφροπάτης, η πολύωρη χρήση υπολογιστή / γραφομηχανής κ.τ.λ. είναι γνωστό ότι προκαλεί τενοντίτιδες, ενώ η χρήση κινητών και tablet έχει αυξήσει τη συχνότητα ενοχλήσεων από τα χέρια. «Είναι λάθος να έχουμε λυγισμένους τους αγκώνες ή να ακουμπούν οι αγκώνες στο γραφείο γιατί αυτό ευθύνεται για την ωλένια νευρίτιδα. Η ωλένια νευρίτιδα είναι η πίεση / παγίδευση του ωλένιου νεύρου στον αγκώνα και έχει ως συνέπεια μουδιάσματα στο μικρό και παράμεσο δάκτυλο και αδεξιότητα στις λεπτές κινήσεις του χεριού. Το σωστό είναι να έχουμε χαλαρούς τους ώμους, οι πήχεις να είναι παράλληλοι με το έδαφος και οι αγκώνες να έχουν κλίση 90-110 μοιρών. Είναι λάθος να έχουμε τους καρπούς σε έκταση γιατί αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια την επικονδυλίτιδα (φλεγμονή από καταπόνηση των τενόντων που ‘’σηκώνουν’’ τον καρπό και τα δάκτυλά μας) με επίμονο πόνο μακράς διάρκειας και δύσκολη θεραπεία, αλλά και την τενοντίτιδα καρπού. Θα πρέπει οι καρποί και οι πήχεις να είναι παράλληλα με το έδαφος. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έτοιμα pad που φέρνουν τον καρπό σε ουδέτερη θέση, εναλλακτικά μια τυλιγμένη πετσέτα, ένα βιβλίο κ.τ.λ., αλλά και εργονομικά πληκτρολόγια», εξηγεί ο κ. Αλαφροπάτης.
-Η ράχη και η μέση: «Η σπονδυλική στήλη δεν είναι κατασκευασμένη για καθιστική θέση. Η παρατεταμένη καθιστική θέση ενοχοποιείται για πόνο στη ράχη και τη μέση. Η λάθος καθιστική θέση μπορεί να οδηγήσει σε κακή στάση σώματος που δύσκολα διορθώνεται. Τα πόδια πρέπει να ακουμπάνε στο πάτωμα (αν όχι, σε σκαμνάκι ή υποπόδιο). Δεν πρέπει να καθόμαστε με σταυρωμένα πόδια ή αστραγάλους. Πρέπει να υπάρχει κενό μεταξύ των γονάτων και της καρέκλας. Είναι λάθος να καθόμαστε σε ψηλό κάθισμα με κακή στήριξη. Όταν καθόμαστε τα γόνατα πρέπει να είναι στο ίδιο περίπου ύψος με τους γοφούς. Αυτό επιτυγχάνεται με καθ’ ύψος ρύθμιση της καρέκλας ή μπορεί να γίνει και με μαξιλάρι, κουβέρτα κ.τ.λ. Η πλάτη πρέπει να ακουμπά στην καρέκλα» αναφέρει ο κ. Αλαφροπάτης.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Ο κ. Αλαφοπάτης συμβουλεύει να χρησιμοποιούμε εξατομικευμένη καρέκλα και γραφείο. «Δεν χρειάζονται έξοδα και εξοπλισμός, μπορείτε να χρησιμοποιείτε απλά καθημερινά αντικείμενα» λέει, και προσθέτει: «Να υπενθυμίζετε συχνά στον εαυτό σας τα λάθη που κάνετε και να δείχνετε επιμονή στις καλές συνήθεις. Ο τρόπος που κάθεται ο καθένας είναι μοναδικός, υπάρχει όμως ‘’σωστός’’ τρόπος καθίσματος. Η κακή θέση μπορεί να προκαλέσει κακή στάση σώματος. Ένα παιδί , αλλά και ένας ενήλικας, που δεν κάθεται σωστά μπορεί να αποκτήσει κύφωση («καμπούρα») λόγω θέσης. Η κακή θέση μπορεί να προκαλέσει πόνο και τραυματισμό. Τα παιδιά που πονούν στην πλάτη ή στη ράχη μπορεί να συνεχίσουν να πονούν και ως ενήλικες. Χρειάζεται σωστή επιλογή και διαμόρφωση θέσης γραφείου και συνεχής υπενθύμιση σωστής στάσης σώματος».
