πορεία της πανδημίας Covid-19 και τις προοπτικές που δημιουργούνται με τον εμβολιασμό, που οργάνωσε το Φόρουμ Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής.
Στην ημερίδα με συντονιστή τον καθηγητή Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρ. Χατζηχριστοδούλου, συμμετείχαν ως ομιλητές, συντονιστές και σχολιαστές 31 διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό και εκπροσωπήθηκαν έγκριτοι διεθνείς και ευρωπαϊκοί φορείς υγείας, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA).
Στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρέμβασή του ο νομικός και εκπρόσωπος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, κ. Τ. Βιδάλης, αναπτύσσοντας τους βιοηθικούς προβληματισμούς υποστήριξε ότι κάθε πρόβλημα δημόσιας υγείας θέτει σε δοκιμασία δύο ηθικές αρχές, την αρχή της αυτονομίας, σύμφωνα με την οποία καθένας είναι υπεύθυνος για τη φροντίδα της δικής του υγείας και την αρχή της δικαιοσύνης που εξασφαλίζει ίση πρόσβαση στην κατανομή των πόρων υγείας σε όλους.
Στην περίοδο της πανδημίας, σύμφωνα με τον κ. Βιδάλη, δοκιμάζεται η αρχή της δικαιοσύνης, καθώς τίθεται το ερώτημα ποιος έχει προτεραιότητα στους εμβολιασμούς για να χαρακτηρίζει ορθή την επιλογή της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών για συνδυαστική λύση, που αφορά προτεραιότητα αφενός στους υγειονομικούς, αφετέρου στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Αντίθετα θεώρησε λανθασμένη μια πιθανή επιλογή να δοθεί προτεραιότητα για εμβολιασμό πολιτικών προσώπων-βουλευτών, δημάρχων, κ.λπ.-με το πρόσχημα της θέσης που κατέχουν στην Πολιτεία.
Εκτενής υπήρξε η αναφορά στη δοκιμασία της αρχής της αυτονομίας, καθώς ο διακεκριμένος ομιλητής έθεσε το ερώτημα της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών για την επίτευξη της ανοσίας στον πληθυσμό, για να απαντήσει κατηγορηματικά ότι η συναίνεση μετά από την ενημέρωση των αρμόδιων υγειονομικών αρχών αποτελεί σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο, προϋπόθεση για κάθε ιατρική πράξη, ως εκ τούτου και για τους εμβολιασμούς. Χαρακτήρισε μάλιστα τη συναίνεση «κόκκινη γραμμή» για το δίκαιο και τη σύγχρονη βιοηθική.
«Αυτή η κόκκινη γραμμή δε συμβιβάζεται με την υποχρεωτικότητα, έστω και αν αντιμετωπίζουμε κρίση της δημόσιας υγείας...» είπε για να προσθέσει: « Ο καταναγκασμός να δεχθεί κάποιος παρέμβαση στο σώμα του τον μετατρέπει σε ένα μέσο, ένα εργαλείο για την εξυπηρέτηση των υπολοίπων, κάτι που αντιβαίνει στη θεμελιώδη αρχή της ανθρώπινης αξίας».
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙ
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του υποστήριξε πως ο εμβολιασμός ως προϋπόθεση για να ταξιδέψει κάποιος δεν ταυτίζεται με τη στενή έννοια της υποχρεωτικότητας γιατί εκείνος επιλέγει αν θα ασκήσει είτε την ελευθερία της μετακίνησης, είτε την υγεία του. Υπό την έννοια αυτήν, πρόσθεσε, «τα πιστοποιητικά εμβολιασμού δε στιγματίζουν εξ ορισμού όσους αρνούνται τα εμβόλια, αλλά επιτρέπουν τη διεύρυνση της ελευθερίας όσων τα κατέχουν σε συνθήκες πανδημίας, όπου οι περιορισμοί είναι έντονοι και θεμιτοί».
Επιπρόσθετα, επισήμανε ότι σε χώρους εργασίας η άρνηση ενός εργαζόμενου να εμβολιαστεί δεν μπορεί και δεν πρέπει να οδηγήσει στην απόλυσή του, γιατί αυτή θα οδηγούσε σε εκβιασμό της ελεύθερης βούλησής του, καθώς η εργοδοσία έχει στη διάθεσή της την εφαρμογή των ήπιων προληπτικών μέσων (μάσκα, αποστάσεις, κ.λπ.) για την προστασία των εργαζομένων στο εργασιακό περιβάλλον.
Ερωτηθείς πάντως αν εξαιτίας του μη εμβολιασμού ενός εργαζόμενου αλλάζει την ικανότητά του για εργασία, ο κ. Βιδάλης υποστήριξε ότι λύση σ’ αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να είναι η διαθεσιμότητα του εργαζόμενου ώστε να μην απασχολείται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η πανδημία
Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν, η πρόθεση εμβολιασμού στην Ελλάδα αγγίζει το 72%, ένα ποσοστό που δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία έχει αποδεχτεί, σε μεγάλο βαθμό, τον εμβολιασμό. Ο κύριος λόγος μη αποδοχής του εμβολίου είναι ο φόβος των ανεπιθύμητων ενεργειών του εμβολίου.
Η παιδίατρος εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων Αγορίτσα Μπάκα επιχείρησε να προσδιορίσει τα πεδία της αμφισβήτησης των εμβολίων και συνέδεσε τα ποσοστά όσων αμφισβητούν και απορρίπτουν τον εμβολιασμό στη μεγάλη παραπληροφόρηση, κυρίως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Παράλληλα αναφέρθηκε στις καλές πρακτικές για τη βελτίωση της επικοινωνίας των εμβολιασμών συστήνοντας αποφυγή της κριτικής γονέων και αμφισβητιών των εμβολίων, την καθοδήγησή τους σε έγκυρες ιστοσελίδες για την πληροφόρησή τους και τη συνεχή ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας για τα συστατικά, τον τρόπο παραγωγής, τις συστάσεις και οδηγίες, τις αντενδείξεις, τις ανεπιθύμητες ενέργειες και τις πιθανές επιπλοκές των εμβολίων.
Η αύξηση της εμπιστοσύνης του κοινού περνά μέσα από τους επαγγελματίες υγείας γιατί θεωρούνται η πιο έμπιστη πηγή πληροφορίας, υποστήριξε η κα Μπάκα.
ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Στη διάρκεια της ημερίδας αναπτύχθηκαν προβληματισμοί για την πορεία της πανδημίας και αναλύθηκαν πτυχές της εθνικής στρατηγικής για τον εμβολιασμό κατά του SARS-CoV-2.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, συνολικά 172 εμβόλια βρίσκονται σε φάση προκλινικών μελετών και 63 εμβόλια σε φάση κλινικών μελετών. Τα πρώτα εμβόλια που έχουν εγκριθεί και κυκλοφορούν στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλη αποτελεσματικότητα ως προς την προστασία του εμβολιασμένου ατόμου από τη λοίμωξη.
Ακόμη και με πολύ αποτελεσματικά εμβόλια, απαιτείται υψηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού για την επίτευξη της ανοσίας αγέλης.
Το χαμηλό R της επιδημίας αυτήν την περίοδο στη χώρα μας είναι ευνοϊκό για τον εμβολιασμό. Είναι σημαντικό τους επόμενους μήνες η μετάδοση να διατηρηθεί σε μέτρια επίπεδα (R<1.2) με τη βοήθεια των μη φαρμακευτικών μέτρων δημόσιας υγείας, έτσι ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα του εμβολιασμού στα σοβαρά κρούσματα και στις νοσηλείες.
Ακόμη και μετά τον εμβολιασμό για το προσεχές διάστημα θα πρέπει να συνεχίσει η χρήση των μασκών, η τήρηση των αποστάσεων, η αποφυγή του συγχρωτισμού και η τήρηση των μέτρων υγιεινής.
Όλοι έχουν δικαίωμα στο εμβόλιο. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να εξασφαλιστεί η δίκαια κατανομή και χρήση των εμβολίων. Για την Ευρώπη, η διαχείριση των εμβολίων γίνεται σε κεντρικό επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού αφορά όλα τα άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω. Για τα άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών, υπάρχει προοπτική εμβολιασμού στο μέλλον, καθώς προς το παρόν η τεκμηρίωση για τη χρήση των υπαρχουσών εμβολίων στις ηλικίες αυτές δεν είναι επαρκής. Προτεραιότητα αναμένεται να δοθεί σε παιδιά με χρόνια νοσήματα, όπως νευρομυϊκά και γενικότερα νευρολογικά νοσήματα.
Η μη διαθεσιμότητα του απαιτούμενου αριθμού εμβολίων για την κάλυψη όλου του πληθυσμού άμεσα δημιουργεί την ανάγκη προτεραιοποίησης του εμβολιασμού, ένας στόχος περίπλοκος, καθώς πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες.
Ο τελικός στόχος είναι να εμβολιαστούν όλοι, χωρίς ταλαιπωρία και στον σωστό χρόνο ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη εμβολιαστική κάλυψη. Η προτεραιοποίηση λειτουργεί ως μία πυξίδα για τον εμβολιασμό του πληθυσμού, δεν αποτελεί μία ανελαστική διαδικασία, αλλά επιδέχεται τροποποιήσεις και βελτιώσεις.
Σημειώνεται ότι χαιρετισμό στην ημερίδα απηύθυναν οι πρόεδροι του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας κ. Π. Αρκουμανέας, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και δήμαρχος Τρικκαίων κ. Δ. Παπαστεργίου, της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας κ. Α. Τζιτζικώστας και της Συνόδου των Πρυτάνεων και πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ζ. Μαμούρης, ενώ την έναρξη της ημερίδας κήρυξε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ. Ν. Κεραμέως.
Ρεπορτάζ Δημ. Κατσανάκης
