Από τις 4 Μαΐου η Ελλάδα μπαίνει στη φάση της «Γέφυρας Ασφαλείας», που προβλέπει κλιμακωτή άρση των περιοριστικών μέτρων για μια σειρά από οικονομικές -και όχι μόνο- δραστηριότητες. Οπως εξηγεί o δικηγόρος – εργατολόγος Γιάννης Καρούζος, «η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη καθώς υπάρχουν πολλά ζητήματα που χρήζουν διευθέτησης σε ό,τι αφορά την εργασία».
Ενα από τα βασικά ερωτήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους είναι αν -μετά την άρση των μέτρων- θα παύσει η απαγόρευση απολύσεων και θα κινδυνεύουν να χάσουν τη θέση τους.
ΑΡΣΗ ΜΕΤΡΩΝ: ΤΑ 5 ΜΕΓΑΛΑ «SOS» ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
Σύμφωνα με τον Γιάννη Καρούζο, κατά σειρά χρονικής προτεραιότητας, τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι τα εξής:
1. Αναστολές συμβάσεων εργασίας
Ο κ. Καρούζος σημειώνει ότι σήμερα υπάρχουν τέσσερις βασικές προκλήσεις για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Η πρώτη έχει να κάνει με την αναστολή συμβάσεων εργασίας: «Στις 30/04 λήγει το διάστημα αναστολής σύμβασης για όσους είχαν βγει από τις 15 Μαρτίου. Αν αυτές οι επιχειρήσεις αργήσουν να επανέλθουν σε δραστηριότητα, δηλαδή δεν ανήκουν σε αυτές που πήραν το “πράσινο φως”, για παράδειγμα, για τις 4 Μαΐου, τότε εγείρονται ζητήματα για τους εργαζόμενους. Είναι ένα λεπτό χρονικό διάστημα που θα έχει συνέπειες. Πρέπει να διασαφηνιστεί πώς θα πληρώνεται ο εργαζόμενος μέχρι την επανέναρξη της επιχείρησης, το αν θα υπολογίζεται ως χρόνος για το δώρο Χριστουγέννων και το τι θα ισχύσει για τις ασφαλιστικές εισφορές γι’ αυτό το διάστημα».
2. Ποιοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν επίδομα
Το δεύτερο σημείο «SOS», αφορά το επίδομα των 800 ευρώ -αντιστοιχούσε σε 45 μέρες- που οδεύει προς το τέλος του. Οπως προκύπτει, θα αντικατασταθεί από ένα μηνιαίο επίδομα ύψους 530 ευρώ. «Θα πρέπει να διευκρινιστεί το ποιοι θα πάρουν τα 530 ευρώ. Εντός των ημερών θα μάθουμε αν θα υπαχθούν στο μέτρο μόνο οι εργαζόμενοι που ανήκουν σε επιχειρήσεις που είναι κλειστές με κρατική εντολή ή και εκείνοι που εργάζονται σε πληττόμενη επιχείρηση που λόγω συνθηκών υπολειτουργεί ή είναι κλειστή, δίχως κρατική εντολή. Οι πληροφορίες δείχνουν ότι και οι πληττόμενες επιχειρήσεις θα μπορούν να κάνουν χρήση του μέτρου αναστολής συμβάσεων και τον Μάιο. Σε αυτή την περίπτωση θα λάβουν επίδομα, αναλογικά βάσει ημερών αναστολής, και οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε ανοικτές επιχειρήσεις» επισημαίνει ο κ. Καρούζος.
3. Υγιεινή και κανόνες ασφαλείας στους χώρους εργασίας
Η επιστροφή στην εργασία, μετά την άρση των μέτρων, εγείρει και κινδύνους για τη δημόσια Υγεία, τονίζει ο Γιάννης Καρούζος και προσθέτει:
«Ανάμεσα στα πολλά που πρέπει να συζητηθούν είναι το κομμάτι της υγιεινής και της ασφάλειας. Θα μπορεί να γίνεται θερμομέτρηση στους εργαζόμενους και από ποιον; Θα υπάρξει διαφύλαξη προσωπικών δεδομένων όπως ορίζει η νομοθεσία; Να σημειώσουμε ότι δεν επιτρέπεται η αναφώνηση ότι π.χ. ο τάδε εργαζόμενος έχει πυρετό. Κάθε διαδικασία θα πρέπει να γίνεται με εμπιστευτικότητα».
«Κουτί» εξέτασης έξω από χώρο εργασίας στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τον κ. Καρούζο στο εξωτερικό υπάρχουν ειδικοί θάλαμοι - «κουτιά» στις εισόδους των εταιρειών, όπου μπαίνει ο εργαζόμενος και εξετάζεται αποκλειστικά από γιατρό ή νοσηλευτή.
4. Αδειες, καραντίνα, εργατικά ατυχήματα
Ενα ακόμη ζήτημα που παραμένει «μετέωρο» αφορά τις άδειες των εργαζόμενων που είτε διαπιστωμένα νοσούν ή υπάρχουν υποψίες ότι είναι θετικοί στον κορονοϊό. «Αν κάποιος βήχει ή έχει επιστρέψει πρόσφατα από ταξίδι στο εξωτερικό, για παράδειγμα, μπορεί να κινήσει υποψίες. Οι αρμόδιοι θα πρέπει να ορίσουν ένα πλαίσιο. Τι θα συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις; Ο εργαζόμενος θα καλείται να συμπληρώνει κάποιοι ερωτηματολόγιο, όπως ήδη έπραξαν κάποιες εταιρείες» διερωτάται ο Γιάννης Καρούζος και ακολούθως λέει:
«Ενα πολύ βασικό κομμάτι έχει να κάνει με τις άδειες όσων έχουν κάποια συμπτώματα. Θα λογίζονται ως αναρρωτικές ή θα αφαιρούνται, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις μέχρι σήμερα, από τις ημέρες κανονικής άδεια; Στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία δίνεται ειδική άδεια και ο νόμος τηρείται. Επιπλέον, υπάρχει και το θέμα της ευθύνης της επιχείρησης. Τι θα γίνει αν προκύψει κρούσμα που μπορεί να επιφέρει θάνατο συνδεόμενο σε συνθήκες εργασίας; Θα αντιμετωπιστεί ως εργατικό ατύχημα;».
5. «Μάχη» για τη διασφάλιση θέσεων εργασίας
Η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού θα έχει αντίκτυπο στην αγορά εργασίας και στην Ελλάδα, όπου το εργατικό δυναμικό έχει δεχθεί οδυνηρά πλήγματα την τελευταία δεκαετία. Υπό τον φόβο της «έκρηξης» των τιμών της ανεργίας, το οικονομικό επιτελείο έχει ήδη ξεκινήσει να επεξεργάζεται το πώς θα χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα SURE της Κομισιόν. Ο κ. Καρούζος εξηγεί πώς μπορεί να βοηθήσει αυτό:
«Στη Γερμανία υπάρχει το Kurzarbeit, ένα πρόγραμμα στο οποίο έχει ήδη ζητήσει να υπαχθεί η Lufthansa, καθώς έχει δει σημαντική μείωση δραστηριότητας. Το πρόγραμμα προβλέπει ότι το κράτος θα καλύπτει ποσοστό του μισθού που χάνεται, όταν επιβάλλεται εκ περιτροπής ή μερική εργασία. Για παράδειγμα, εργαζόμενος που λαμβάνει κανονικά 1.500 ευρώ, με την εκ περιπτροπής λαμβάνει τελικά 700 ευρώ. Στα 800 που υπολείπονται το κράτος θα καλύψει το 60%, δηλαδή 480 ευρώ. Ο εργαζόμενος τελικά θα λάβει 1.180 αντί για 1.500 όμως θα κρατήσει τη θέση του. Υποχρεωτικό γι’ αυτές τις εταιρείες είναι να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας. Αντίστοιχα, στην Ιταλία, υπάρχει το Cassa Integrazione. Το σύστημα αυτό δίνει τη δυνατότητα στον εργοδότη να επιβάλλει εκ περιτροπής απασχόληση -με την επιχείρηση να παραμένει υποχρεωτικά σε λειτουργία- ενώ το κράτος καλύπτει ένα τμήμα του μισθού που περικόπτεται. Στο ιταλικό μοντέλο έχει θεσπίζεται πλαφόν ανάλογα με τον μηνιαίο μισθό του εργαζόμενου. Είναι βέβαιο ότι θα δούμε και στην Ελλάδα αυτό το μοντέλο».*Ο Γιάννης Κ. Καρούζος είναι
δικηγόρος - εργατολόγος με έδρα την Αθήνα
