Της Μαρίνας Αποστολοπούλου
Μορφή χιονοστιβάδας αναμένεται να λάβουν οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα οι οποίες θα επιφέρουν και τεκτονικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.
Μετά την ιστορική και δραματική ψηφοφορία στη Βουλή χθες τα ξημερώματα, οπότε η Κυβέρνηση έχασε και μάλιστα με ηχηρές απώλειες, επί της «ουσίας» αλλά όχι επί της «διαδικασίας» τη δεδηλωμένη, είναι βέβαιον ότι εφόσον επιτευχθεί συμφωνία-«η συμφωνία προηγείται» όπως δήλωσε και ο Αλ. Τσίπρας- θα ακολουθήσει σειρά πολιτικών εξελίξεων. Οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα να ξεκινήσουν με έναν κυβερνητικό ανασχηματισμό και θα καταλήξουν σε εθνικές εκλογές τις οποίες άλλωστε οι περισσότεροι αναμένουν ως φυσική συνέπεια των εξελίξεων που πυροδότησε το δημοψήφισμα.
Το ερώτημα είναι βεβαίως αν η χώρα στην οικτρή κατάσταση που έχει περιέλθει έχει την «πολυτέλεια» να οδηγηθεί εκ νέου στις κάλπες για εθνικές εκλογές. Και η λογική απάντηση στο ερώτημα αυτό (αν και δεν εξελίσσονται όλα και πάντα βάσει λογικής) είναι «όχι». Όχι σαν αυτό του δημοψηφίσματος που έγινε «ΝΑΙ», το κανονικό. Οπότε η λύση στην περίπτωση που πλέον δεν μπορεί να είναι διαχειρίσιμη η υπόθεση από την παρούσα Κυβέρνηση-διότι η συμφωνία όταν κλείσει θα πάει εκ νέου στη Βουλή προκειμένου να ψηφιστεί, ενώ θα ακολουθήσουν και οι εφαρμοστικοί νόμοι που επίσης θα απαιτούν την έγκριση και των κυβερνητικών βουλευτών-θα ήταν η συγκρότηση μίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας από την παρούσα Βουλή. Και εφόσον ο κ. Τσίπρας «δεν θέλει να γίνει Παπαδήμος» όπως δήλωσε θα μπορούσε να επιλέξει απλώς, να μην γίνει. Μία τέτοια Κυβέρνηση θα μπορούσε να λειτουργήσει μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στη χώρα και εν συνεχεία να οδηγήσει με νηφαλιότητα (που τώρα προφανώς δεν υπάρχει) τον τόπο σε εκλογές.
ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Σε κάθε περίπτωση και με κάθε εξέλιξη προβλέπονται τεκτονικές αλλαγές στον πολιτικό χάρτη της χώρας καθώς βρισκόμαστε στο «απόγειο» της ελληνικής κρίσης και ως φαίνεται κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο με την ιστορική απόφαση που αναμένεται για το μέλλον της χώρας.
Παρότι όλων τα βλέμματα είναι στραμμένα στις κρίσιμες εθνικές εξελίξεις, είναι σαφές, ότι από τις τελευταίες εθνικές εκλογές μέχρι και σήμερα οι αλλαγές στον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας δρομολογούνται με σταθερό και ενίοτε ταχύ ρυθμό και στο διάστημα που θα ακολουθήσει θα λάβουν και πιο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Θα έλεγε κανείς, ότι στην πραγματικότητα τώρα κλείνει αυτός ο περίφημος «κύκλος της μεταπολίτευσης» για τα ελληνικά κόμματα και ανοίγει ένας καινούργιος ο οποίος είναι υπό διαμόρφωση καθώς υπαγορεύεται από τα ίδια τα γεγονότα. Δεν αποτελεί επιλογή των κομμάτων αλλά επιταγή των καιρών σε μεγάλο βαθμό.
Η άνετη επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου ήδη σηματοδότησε τη μετακίνηση «μαζών» από το άλλοτε κραταιό δίπολο ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και προκάλεσε εν τέλει την αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ αλλά και στη ΔΗΜΑΡ η οποία μετά την αποχώρησή της από τον πρώτο κυβερνητικό συνασπισμό της περιόδου διακυβέρνησης Σαμαρά, απλώς... εξαϋλώθηκε.
Το αποτέλεσμα δε του πρόσφατου δημοψηφίσματος προκάλεσε εν τέλει και την παραίτηση του Αντώνη Σαμαρά από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας κάτι που πολλά στελέχη επιθυμούσαν μετά το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών αλλά ο ίδιος δεν έδειχνε την πρόθεση να το κάνει, προφανώς αναμένοντας τις εξελίξεις.
Στην πραγματικότητα όμως, αυτά που συνέβησαν σε αναταράξεις και ανακατατάξεις στον πολιτικό χάρτη το προηγούμενο πεντάμηνο δεν αποτελούν παρά το προοίμιο αυτών που θα ακολουθήσουν εφόσον η κατάσταση στη χώρα ομαλοποιηθεί και υπάρξει η «πολυτέλεια» να ασχοληθούν τα κόμματα και γενικά οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, «με τα του οίκου τους». Και είναι σίγουρο ότι το επόμενο χρονικό διάστημα θα δούμε ενδιαφέρουσες αλλαγές, μετατοπίσεις, αποσχίσεις, συνθέσεις οι οποίες θα «γεννήσουν» μία νέα πολιτική πραγματικότητα, που μπορούμε να ελπίσουμε ότι θα συμβαδίζει περισσότερο με τις ανάγκες των καιρών.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΤΙΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟΙ
Η πρώτη και βασική αλλαγή η οποία ήδη καταγράφεται από τον ρουν των γεγονότων είναι ότι πλέον στην Ελλάδα δεν υπάρχει ο διαχωρισμός «μνημονιακών» και «αντιμνημονιακών» κομμάτων. Διότι όλα τα κόμματα που βρίσκονται εντός Βουλής-εκτός βεβαίως του σταθερού και αμετακίνητου σε θέσεις και απόψεις ΚΚΕ και της «Χρυσής Αυγής»-
είναι «μνημονιακά» με τη βούλα. Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ για τα δυο προηγούμενα μνημόνια που υπέγραψαν και ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ και το ΠΟΤΑΜΙ για το τρίτο που έρχεται και θα υπογράψουν παρά τις όποιες απώλειες. Κι αφού δεν υπάρχουν «αντιμνημονιακά κόμματα» δεν υπάρχει βεβαίως και το αντίστοιχο «πολιτικό άλλοθι» προς «εξαργύρωση» εκ μέρους των πολιτών. Ακόμη και νέοι σχηματισμοί που πιθανώς θα προκύψουν εν καιρώ θα έχουν στη σύνθεσή τους πολιτικούς οι οποίοι υπήρξαν «μνημονιακοί». Η έλλειψη αυτού του διαχωρισμού που τα τελευταία χρόνια «στοίχειωσε» την εγχώρια πολιτική σκηνή, είναι από μόνη της ένας σημαντικός παράγοντας αλλαγής σκηνικού διότι δίνει την ίδια βάση εκκίνησης σε όλες τις υφιστάμενες έως σήμερα πολιτικές δυνάμεις.
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΣΙΠΡΑ
Όπως προαναφέραμε, από τον άμεσο ορίζοντα των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει και το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών πιθανώς και στις αρχές του φθινοπώρου. Οι πιεστικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών ανάγκασαν την κυβέρνηση να αλλάξει άρδην τη στάση της και τον Αλ. Τσίπρα να έχει να επιλέξει μεταξύ Grexit και μνημονίου. Και προφανώς επέλεξε ανάμεσα στο να επωμιστεί το ιστορικό βάρος και να μείνει στην ιστορία ως «ο πρωθυπουργός που έβγαλε τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση», προτίμησε να καταγραφεί ως ένας ακόμη πρωθυπουργός της κρίσης που υπέγραψε ένα μνημόνιο. Γιατί πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι επειδή ακριβώς δεν προβλέπεται έξοδος χώρας από την ευρωζώνη αλλά προβλέπεται έξοδος χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα θα πρέπει πρώτα να βγει από την ΕΕ για να βγει εν συνεχεία από την ευρωζώνη.
Μπορεί βεβαίως να κατανοήσει κανείς ότι αν γίνουν εκλογές αμέσως δεν υπάρχει ο πολιτικός χρόνος να γίνουν θεαματικές κινήσεις όσον αφορά στα κόμματα, αλλά σίγουρα οι ίδιες οι εκλογές θα πυροδοτήσουν πολύ πιο γρήγορα τις εξελίξεις από κει και πέρα ανάλογα και με τα όποια αποτελέσματα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ
Στον ΣΥΡΙΖΑ μετά και την ψηφοφορία στη Βουλή τα ξημερώματα του Σαββάτου, τα πράγματα φαίνεται ήδη να έχουν πάρει τον δρόμο τους.
Καθώς ο διαχωρισμός που θεωρητικά ή μέσα στα κομματικά όργανα εκφραζόταν πήρε σαφή και μετρήσιμα χαρακτηριστικά εντός Βουλής.
Άλλωστε το βασικό λειτουργικό «μειονέκτημα» είναι ότι αποτελεί έναν «σπονδυλωτό» κομματικό οργανισμό, ο οποίος μπορεί όταν πρόκειται για ένα κόμμα γενικά να μην συνιστά θέμα αλλά όταν πρόκειται για το κυρίαρχο κυβερνητικό κόμμα, οι διαφορετικές τάσεις, απόψεις και θέσεις εκτός από «δημοκρατική πολυφωνία» συνιστούν επίσης και σοβαρό λειτουργικό πρόβλημα.
Δεν θα αποτελούσε λοιπόν έκπληξη αν το επόμενο χρονικό διάστημα δούμε να ξεκαθαρίζει το «τοπίο» με την αποχώρηση διαφωνούντων και πιθανώς τη δημιουργία άλλων κομματικών σχηματισμών με ξεκάθαρο στίγμα.
Άλλωστε στο πλαίσιο της σεναριολογίας που κυκλοφορεί εδώ και καιρό είναι και η προοπτική οι πρόωρες εκλογές που θα γίνουν με λίστα να δώσουν ακριβώς την ευκαιρία στον Αλ. Τσίπρα να ξεκαθαρίσει και το εσωκομματικό τοπίο. Ενώ εκ των εξελίξεων δεν αποκλείεται να γίνει και το ακριβώς αντίθετο: δηλαδή οι διαφωνούντες με τη μνημονιακή πολιτική που βρίσκεται προ των πυλών να επιλέξουν πρώτοι έναν διαφορετικό δρόμο.
Σε όλο αυτό δεν θα πρέπει κανείς να παραβλέπει τον κεντρικό στόχο για μία «μεγάλη κεντροαριστερά» στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ φιλοδοξεί να παίξει τον κυρίαρχο ρόλο.
Η ΝΔ
Από την άλλη η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται σε αναζήτηση βηματισμού και αρχηγού-εφόσον ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης είναι μεταβατικός πρόεδρος αν και... Αν και υπάρχει και εκείνο το «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού». Σε κάθε περίπτωση όμως, παρότι από τις ίδιες τις εξελίξεις η ΝΔ δικαιώνεται, αν μη τι άλλο ως προς το σκέλος ότι «οι κακοί δανειστές είναι το ίδιο κακοί με όλους», σε επίπεδο ποσοστών βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Αν οι εκλογές γίνουν σύντομα προφανώς δεν θα προλάβει να εκλέξει νέο πρόεδρο ούτε και να υπάρξουν άλλου τύπου αλλαγές εντός κόμματος. Και όταν μιλάμε για «άλλου τύπου αλλαγές» αναφερόμαστε στα σενάρια εκείνα που προβλέπουν διασπάσεις ακόμη και εντός ΝΔ με το ακραιφνές δεξιό της κομμάτι να αποσχίζεται και να δημιουργείται ένας νέος κομματικός σχηματισμός προς τα δεξιά της, ο οποίος θα συμπεριλάβει τις δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου που ανήκουν στον χώρο και έχουν... ξεστρατίσει λόγω αγανάκτησης προς άλλες κατευθύνσεις.
Το ίδιο ή παρεμφερές σενάριο, θέλει εφόσον προκύψει μια τέτοιου είδους «απόσχιση» το πιο κεντρώο κομμάτι της ΝΔ να συνυπάρχει με έναν τρόπο ακόμη και με το μεταλλασσόμενο ΠΑΣΟΚ (ό,τι έχει απομείνει από αυτό) αλλά και με το ΠΟΤΑΜΙ.
Όλα αυτά βεβαίως είναι παράπλευρα σενάρια γιατί η βασική και προβαλλόμενη επιδίωξη από τη Νέα Δημοκρατία είναι η επανένωση των δυνάμεων της Κεντροδεξιάς με πυρήνα την ίδια, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν κατακερματιστεί.
* Τι θα γίνει με το ΠΑΣΟΚ; Πού βρίσκεται η ΔΗΜΑΡ; Πώς βλέπει το μέλλον του το ΠΟΤΑΜΙ; Αυτά είναι ερωτήματα που για να απαντηθούν θα μπορούσαν ακόμη να έχουν και μία ενιαία αντιμετώπιση στην επόμενη μέρα του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα.
* Και επίσης το άλλο κρίσιμο ερώτημα είναι: τι θα γίνει με τη Χρυσή Αυγή; Πόσο ενισχυμένη ή όχι θα βγει σε πιθανή εκλογική αναμέτρηση από τη συνεχιζόμενη αντιμνημονιακή της ρητορική, και τι ρόλο θα συνεχίσει να διαδραματίζει στα εγχώρια πολιτικά πράγματα; Και τι συνέπειες θα έχει αυτό;
Το βέβαιον είναι ότι για τη χώρα τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, για μία ακόμη φορά. Και σε αυτά τα «δύσκολα» οι πολιτικές δυνάμεις καλούνται, επιτέλους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων μέσα από μία εθνική και όχι κομματική αντίληψη των πραγμάτων και των αναγκών.
Αν ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει τώρα, μεταξύ δεύτερου και τρίτου μνημονίου, οι επόμενοι που θα ανοίξουν για τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, θα έχουν πυρήνα αυτή τη φορά μόνον τη χώρα.
Διότι αν το καλοσκεφθούμε πέρα από τον επιμερισμό των ευθυνών ανά πολιτικό κόμμα για το γεγονός ότι φθάσαμε ως εδώ, το γεγονός ότι δεν μπορούμε να βγούμε από τα μνημόνια (η μόνη χώρα από τις πληγείσες του ευρωπαϊκού νότου που δεν μπορεί να βγει από τα μνημόνια αλλά αντιθέτως μπαίνει όλο και βαθύτερα) οφείλεται κυρίαρχα στο γεγονός ότι οι εγχώριες πολιτικές δυνάμεις δεν κατάφεραν επί πέντε χρόνια να ομονοήσουν και να συμφωνήσουν και να προτάξουν το εθνικό συμφέρον πάνω από το κομματικό.
