ΑΘΗΝΑ
Το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με έξι αποφάσεις του (2439-2445/2015) έκρινε ότι ο μηχανισμός αυτόματης επιστροφής (Claw back) που εφαρμόστηκε από το υπουργείο Υγείας το 2012 ως έκτακτο οικονομικό μέτρο στις φαρμακευτικές εταιρείες είναι για λόγους δημοσίου συμφέροντος συνταγματικό, σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), αλλά και σύμφωνo με την Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία.
Οι δικαστικές αποφάσεις αναφέρουν εμμέσως πλην σαφώς, ότι τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα των φαρμακευτικών εταιρειών δεν είναι υποχρεωτικό να είναι στην λίστα των φαρμάκων του ΕΟΠΥΥ (με τη βούλησή τους εντάχθηκαν), καθώς μάλιστα υπάρχει η ελεύθερη αγορά φαρμάκων.
Ακόμη, αναφέρει το ΣτΕ ότι το μέτρο αυτό είχε εξαγγελθεί με τον νόμο 4046/2012, ο οποίος ανέφερε ότι «ένας αυτόματος μηχανισμός επανείσπραξης θα εγγυάται ότι η δαπάνη για τα εξωνοσοκομειακά φάρμακα για την περίοδο 2012 - 2015 δεν θα ξεπερνά τα όρια του προϋπολογισμού».
Όπως είναι γνωστό, το Claw back επιβλήθηκε το 2012 από το υπουργείο Υγείας στις φαρμακευτικές εταιρείες που είναι κάτοχοι αδειών κυκλοφορίας φαρμακευτικών προϊόντων, ως έκτακτο οικονομικό μέτρο σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί η αλόγιστη συνταγογράφηση εξωνοσοκομιακων ιδιοσκευασμάτων.
Το μέτρο, εκτός από τον ΕΟΠΥΥ καταλαμβάνει και άλλους φορείς κοινωνικής ασφάλισης (Ταμεία) που είναι υπό την εποπτεία του κράτους.
¨Έτσι, ο μηχανισμός του Claw back υποχρεώνει τις φαρμακευτικές εταιρείες να επιστρέψουν τα ποσά που υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης των φορέων της κοινωνικής ασφάλισης. Το ανώτατο πλαφόν του προϋπολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης καθορίζεται με απόφαση του υπουργού Υγείας.
Το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι το Claw back δεν επιβλήθηκε ως φόρος ή κοινωνική εισφορά και δεν καταργήθηκαν οι νομοθετικές προβλέψεις περί καθορισμού της τιμής των φαρμάκων, αλλά και δεν επιβλήθηκε κανένας περιορισμός των απαιτήσεων από τις πωλήσεις των φαρμάκων.
Επίσης, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι «ο εν λόγω περιορισμός χρηματικών απαιτήσεων δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου της ΕΣΔΑ, το οποίο ορίζει ότι η περιουσία κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου είναι σεβαστή, εάν τηρείται και η αρχή της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ του γενικού συμφέροντος που αφορά το κοινωνικό σύνολο και των αξιώσεων για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου».
Σύμφωνα με το ΣτΕ το Claw back δεν είναι αντίθετο στην συνθήκη για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην οδηγία 89/105/ΕΟΚ του Συμβουλίου «σχετικά με την κάλυψη των μέτρων που ρυθμίζουν τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση και την κάλυψη του κόστους των στα πλαίσια των εθνικών ασφαλιστικών συστημάτων υγείας».
Τέλος, αναφέρει το ΣτΕ ότι το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «δεν αποκλείει να τίθενται περιορισμοί στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, να γίνονται εκπτώσεις κατά τις πωλήσεις, ειδικώς, των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων με κάλυψη της σχετικής δαπάνης από Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) ή να περιορίζονται κατ' άλλο τρόπο οι σχετικές κατά των ΦΚΑ χρηματικές απαιτήσεις των επιχειρήσεων».
