ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Έφυγε από κοντά μας, σε ηλικία 105 ετών, η Ζερμαίν Ματαλών Κοέν, η γηραιότερη ελληνίδα διασωθείσα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, με χαραγμένο αριθμό στο χέρι της Α8313.
Κόρη του ιατρού – μαιευτήρα Μωυσή Ματαλών και της Ρικέτας Ναβάρρο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη και παντρεύτηκε τον Σαμπετάϊ (Σάμπυ) Κοέν από το Μοναστήρι, με τον οποίο απέκτησαν τρεις κόρες. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι διωγμοί, έβαλαν τέλος στα όνειρα του αγαπημένου ζευγαριού.
Από την Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης διέφυγαν με καΐκι και έφθασαν στην Αθήνα, όπου με τη βοήθεια του Πατέρα Χρυσόστομου, κρύφτηκαν στο σπίτι μιάς ηρωϊκής γυναίκας, της Ελένης Τουμπακάρη. Οι τρεις κόρες μπήκαν εσωτερικές στη σχολή St. Joseph, με την φροντίδα της Sueur Germaine du Carmel.
Δυστυχώς ένας καταδότης, έμπορος από την Θεσσαλονίκη, που ο πατέρας του ήταν μέλος στα ΕΕΕ, πρόδοσε τον Σάμπυ και τη Ζερμαίν. Συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στο Χαϊδάρι και από εκεί, στις 21 Απριλίου του 1944, στο Άουσβιτς Μπίρκεναου, όπου ο Σάμπυ εκτελέστηκε.
Η Ζερμαίν κατάφερε να επιζήσει και να γυρίσει στις κόρες της, μετά από μια σκοτεινή διαδρομή, Άουσβιτς Μπιρκενάου – Μπέργκεν Μπέλσεν – Ραγκούν Τερέζιντατ. Στις 5 Μαΐου του 1945, ρώσοι στρατιώτες την απελευθερώνουν, άρρωστη από τύφο, από το τραίνο που την οδηγούσε στην εκτέλεση και το καλοκαίρι του 1945, επιστρέφει στην Αθήνα, από το Μπάρι της Ιταλίας. Βρήκε τα παιδιά της, τις τρεις της κόρες, στο ορφανοτροφείο «Εσθήρ» στην Κηφισιά.
Η Ζερμαίν έχει δύναμη. Μαζί με άλλες 7 κοπέλες, δουλεύουν εθελοντικά για τη σίτιση των αρρώστων. Οι γονείς της την βοηθούν να γυρίσει στην Θεσσαλονίκη, όπου αντικρίζει μια πόλη γεμάτη φαντάσματα από το παρελθόν. Ο σύζυγός της, η οικογένειά του, οι φίλοι τους, όλοι είχαν εξαφανιστεί. Είχαν εξοντωθεί. Αισθάνθηκε προδομένη. Προσπάθησε όμως να ανασυγκροτήσει την κατεστραμμένη της οικογένεια, να ξαναδώσει ταυτότητα και αξιοπρέπεια. Μια μητέρα, οπλισμένη με κουράγιο και δύναμη. Αφοσιωμένη στις τρεις κόρες της, για να πραγματοποιήσει τα όνειρα που είχε ή ίδια αλλά και ο σύζυγός της γι΄αυτές.
Ήταν επίσης μια ενεργή εθελόντρια, συνέβαλε στην ίδρυση του Εβραϊκού παιδικού Κέντρου της Κοινότητας Θεσσαλονίκης και ήταν μέλος της Επιτροπής για την Εβραϊκή κατασκήνωση στην Αγία Τριάδα, εκεί όπου τα κυνηγημένα παιδιά ξαναβρήκαν το χαμόγελο. Ταυτόχρονα, η Ζερμαίν πρωτοστατεί στην ίδρυση της WIZO και υποστηρίζει τα πρώτα βήματα, του νεοσυσταθέντος κράτους του Ισραήλ.
