Της Λένας Κισσάβου
«Η πόλη διακρίνεται σε προνομιούχα σημεία...», «Η μετακίνηση με το ποδήλατο δεν γίνεται με ασφάλεια...», «σιδηροδρομικές γραμμές παραμένουν αφύλακτες, χωρίς περίφραξη και μάλιστα κοντά σε σχολεία...», «οι πεζόδρομοι και τα πεζοδρόμια, καταλαμβάνονται από κάθε είδους οχήματα και κάνουν δύσκολη την πορεία των πεζών και όχι μόνο...».
Εικόνες της καθημερινότητας της Λάρισας, που με το θάρρος της γνώμης παρουσιάζουν έφηβοι μαθητές, του 7ου Γυμνασίου Λάρισας. Κατέγραψαν σε έρευνά τους το σήμερα και προτείνουν λύσεις για το αύριο, με στόχο μια πιο φιλική πόλη στους κατοίκους της.
Άλλωστε όπως οι ίδιοι αναφέρουν: «Το καλύτερο αύριο θέλει τόλμη σήμερα» και τα παιδιά τολμούν να μας πουν όλα όσα πρέπει να διορθωθούν, επισημαίνοντας: «Αγαπάμε τη Λάρισα, αλλά πρέπει να πούμε ότι εκτός από τα πλεονεκτήματα που διαθέτει, έχει και αρκετά αρνητικά σημεία», με την ευχή να τα ακούσουν οι «μεγάλοι», να προβληματιστούν και να πράξουν ανάλογα.
Είναι εντυπωσιακό ότι οι μικροί ερευνητές, στο πλαίσιο της εργασίας τους, προτείνουν λύσεις για την κυκλοφορία οχημάτων, που θα τις ζήλευαν οι ειδικοί επί των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, προτείνουν λύσεις για καθαρότερο περιβάλλον για τις οποίες θα έπαιρναν τα εύσημα από περιβαλλοντολόγους και μέσα από τις προτάσεις τους αναδεικνύεται η εικόνα μιας πόλης που σέβεται τους πολίτες της, σε όποιο σημείο αυτής κι αν ζουν.
Τα παιδιά πραγματοποίησαν την έρευνα, ανταποκρινόμενα στην εκστρατεία «ECOMOBILITY» (Οικολογική Μετακίνηση), που διοργανώνεται για 11η χρονιά από το «ECOCITY», με τη συνεργασία και τη συστράτευση σημαντικών Επιστημονικών Ιδρυμάτων και Οργανισμών.
Στόχος της εκστρατείας είναι ο ερεθισμός των νέων στην προσέγγιση περιβαλλοντικών προβλημάτων της πόλης, η ευαισθητοποίησή τους και η ενεργοποίησή τους στην αναζήτηση λύσεων, με προσανατολισμό την αλλαγή συμπεριφορών και την προώθηση της ποιότητας ζωής στις πόλεις μας. Στην εκστρατεία συμμετέχουν ομάδες μαθητών της Γ΄ τάξης Γυμνασίων από όλη τη χώρα, όπου με τις εργασίες και τις προτάσεις τους καλούνται να αναδείξουν τις πράσινες μετακινήσεις, όπως το περπάτημα, το ποδήλατο, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και να παρουσιάσουν λύσεις για την αλλαγή συνθηκών και τη στήριξη του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης στις πόλεις.
«Εμείς, οι μαθητές της Γ’ τάξης του 7ου Γυμνασίου Λάρισας, αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε την εκστρατεία, καθώς πιστεύουμε ότι μπορούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες της πόλης μας, ώστε να μειώσουμε τη ρύπανση της ατμόσφαιρας και να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας. Αποφασίσαμε λοιπόν η εργασία μας να επικεντρωθεί στους εξής τομείς: Ασφάλεια στη χρήση ποδηλάτου, Αστικές συγκοινωνίες, Εκπομπές καυσαερίων και Εκτροπή κυκλοφορίας μεγάλων οχημάτων από την οδό Βόλου», υποστηρίζουν και με την καθοδήγηση του καθηγητή τους κ. Πέτρου Δημοβέλη, προχώρησαν...
Αξίζει να διαβάσουμε, κάποια από τα στοιχεία της έρευνά τους και τα συμπεράσματά τους:
ΧΡΗΣΗ ΠΟΔΗΛΑΤΟΥ
«Πάνω από το 80% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί ποδήλατο στις μετακινήσεις του αλλά και η χρήση του αστικού ΚΤΕΛ είναι και αυτή σε υψηλά ποσοστά.
Μας έκανε εντύπωση ότι, σχεδόν όλοι, αναφέρθηκαν στην ασφάλεια μετακίνησης. Ναι μπορεί να χρησιμοποιούν το ποδήλατο για τη μετακίνησή τους αλλά το θεωρούν επικίνδυνο.
Η Λάρισα από το 2003, διαθέτει ποδηλατόδρομους συνολικού μήκους 10 χιλιομέτρων. Με την μελλοντική επέκτασή τους, προβλέπεται να φτάσουν συνολικά τα 54 χιλιόμετρα μήκος.
Ποδηλατόδρομοι καλύπτουν: τη λεωφόρο Ιωαννίνων, όπου διασχίζουν μεγάλο μέρος της, τη λεωφόρο Γεωργίου Παπανδρέου στην περιοχή της Νεάπολης, τις οδούς Θεοδωρακοπούλου, Έλλης Λαμπέτη και Βασίλη Τσιτσάνη στην Νέα Πολιτεία, τις οδούς Θεοφράστου στην περιοχή Αβέρωφ και Καλλισθένους στην περιοχή των Πυροβολικών, την οδό Ιλάρχου Σαριμβέη στην Νεράιδα, τις οδούς Ανθίμου Γαζή, Αλέξανδρου Παπαναστασίου, Θέτιδος και Κύπρου και τέλος υπάρχει παράλληλος ποδηλατόδρομος με την προέκταση της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου που ξεκινάει από την περιοχή Παπασταύρου και καταλήγει στην περιοχή της Νέας Σμύρνης. Επίσης ποδηλατόδρομοι διασχίζουν το πάρκο Αλκαζάρ και τις 2 όχθες του ποταμού Πηνειού».
...Η γειτονιά μας, Άγιος Γεώργιος, βρίσκεται στην περιοχή που είναι γνωστή ως παλιά Εθνική - οδός Βόλου. Αρκετοί μαθητές πηγαίνουν σε φροντιστήρια τα οποία βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.
Η έρευνα που κάναμε έδειξε ότι οι μαθητές πηγαίνουν στο κέντρο με ποδήλατο, πεζή ή με το αστικό λεωφορείο. Η μετακίνηση, όμως, με το ποδήλατο ή με τα πόδια δεν γίνεται με ασφάλεια. Αυτό συμβαίνει γιατί πρέπει να διασχίσουν τρεις μεγάλες οδικές αρτηρίες της πόλης όπως η οδός Βόλου, τη διασταύρωση της οδού Βόλου με την παλιά Εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης, και τη διασταύρωση της οδού Βόλου με τον περιφερειακό δακτύλιο της πόλης, την οδό Ηρώων Πολυτεχνείου. Όλοι οι δρόμοι που αναφέρθηκαν είναι πολυσύχναστοι και κυκλοφορούν παντός είδους αυτοκίνητα, από ποδήλατα έως μεγάλα αυτοκίνητα μεταφοράς (τριαξονικές νταλίκες), η ταχύτητα των οποίων είναι αρκετά μεγάλη. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν γίνει αρκετά ατυχήματα στην περιοχή.
Επιπλέον, στο ...ταξίδι προς το κέντρο πρέπει να διασχίσουμε και τη σιδηροδρομική διάβαση, αλλά και δρόμους στενούς χωρίς μεγάλα πεζοδρόμια.
Από το σχολείο στην πλατεία Δικαστηρίων η συνολική διαδρομή είναι 4,3 χιλιόμετρα.
Η κατασκευή ενός ποδηλατόδρομου είναι εφικτή καθώς οι περισσότερες υποδομές υπάρχουν και δεν απαιτείται η κατασκευή πολύπλοκων στοιχείων. Η οδός Κάρλας συνδέει όλη τη γειτονιά μας μέσω κάθετων οδών μικρής κυκλοφορίας οπότε είναι προσβάσιμη με ευκολία και ασφάλεια. Επιπλέον παρατηρώντας τον χάρτη με τους υπάρχοντες ποδηλατοδρόμους παρατηρούμε ότι στη συνοικία μας δεν υπάρχει κάποιος, οπότε είναι μια πρόταση η οποία συντελεί στην ανάπτυξη της περιοχής μας και προωθεί τη ασφαλή χρήση του ποδηλάτου».
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
«Είναι γεγονός ότι οι γραμμές των τρένων στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι περιφραγμένες, η αισθητική ανάπλαση όμως παραμένει ένα αγκάθι.
Από τη συνοικία μας διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει τη Λάρισα με τον Βόλο και εκτός από την αυτοκινητάμαξα κινούνται και φορτηγά τρένα. Έχουμε επομένως επιπλέον ρύπανση από καυσαέρια καθώς χρησιμοποιούνται ντιζελομηχανές, ηχορύπανση αλλά και διαβάσεις-διασταυρώσεις οι οποίες φυλάσσονται με αυτόματες μπάρες.
Ο ΟΣΕ, μετά από κάποια θανατηφόρα δυστυχήματα όπου παρασύρθηκαν από αμαξοστοιχίες άνθρωποι και σκοτώθηκαν, περιέφραξε τη γραμμή.
Η περίφραξη αυτή όμως σταματά 200 μέτρα πριν το σχολείο μας. Να σημειωθεί ότι δίπλα στο δικό μας σχολείο υπάρχει το 4ο ΤΕΕ, ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω το 23ο Δημοτικό Σχολείο με τα 23ο και 52ο Νηπιαγωγεία.
Η σιδηροδρομική γραμμή απέχει από τα σχολεία από 6 μέτρα έως 20 μέτρα και δεν είναι περιφραγμένη.
Προτείνουμε, πριν γίνει κάποιο ατύχημα, να συνεχιστεί η περίφραξη της γραμμής έως και 500 μέτρα μετά το τελευταίο σχολείο ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να τραυματιστεί κάποιο παιδί αλλά και η φύτευση θαμνοφράκτη ώστε να μειωθεί και η ηχορύπανση αλλά και ο κίνδυνος τραυματισμού από την εκτόξευση κάποιου αντικειμένου από τις γραμμές με συνέπεια τον τραυματισμό μαθητή ή μαθητών».
ΚΤΕΛ
«Οι προτάσεις μας προς τη διεύθυνση του ΚΤΕΛ είναι δύο: Η πρώτη είναι να μειωθούν οι τιμές των εισιτηρίων, ώστε ακόμα περισσότεροι να το χρησιμοποιούν. Η δεύτερη και πιο σημαντική είναι η αλλαγή στο καύσιμο,
οι κινητήρες των λεωφορείων να αντικατασταθουν με κινητήρες φυσικού αερίου».
ΠΕΖΟΦΑΝΑΡΑ
«Παρατηρήσαμε ότι η οδός Βόλου από τα φανάρια της παλαιάς Εθνικής οδού έως και την έξοδο από την πόλη μας έχει μόνο 3 πεζοφάναρα. Παρά το γεγονός ότι την οδό Βόλου την τέμνουν καθημερινά όχι μόνο οχήματα αλλά και πεζοί και κυρίως μαθητές, κανένας δεν έχει πάρει την απόφαση να τοποθετήσει φανάρια ελέγχου της κυκλοφορίας. Η τοποθέτησή τους θα μειώσει την ταχύτητα κίνησης των οχημάτων, θα προσφέρει μια πιο ασφαλή διέλευση της Βόλου και κατ’ επέκταση θα μειωθούν και τα τροχαία ατυχήματα».
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ
ΣΕ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ
ΚΑΙ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΥΣ
«Το κέντρο της πόλης είναι φιλικό προς τους καταναλωτές, καθώς όλοι οι πεζόδρομοι βρίσκονται στην αγορά της πόλης. Δεν είναι όμως μια πόλη «αγγελικά πλασμένη».
Η νοοτροπία αρκετών συμπολιτών μας να παρκάρουν μέσα στους πεζόδρομους είναι ένα θέμα που πρέπει να λυθεί.
Το παρκάρισμα των αυτοκινήτων στο κέντρο είναι ένα πρόβλημα. Υπάρχουν 4 μεγάλα υπόγεια πάρκινγκ στο κέντρο της πόλης και άλλα τόσα σε απόσταση 10 λεπτών με τα πόδια από το κέντρο. Το αυξημένο κόστος στάθμευσης αλλά και η νοοτροπία των πολιτών δημιουργεί πρόβλημα κίνησης στο κέντρο.
Τα αυτοκίνητα παρκάρουν όπου βρουν, πάνω σε πεζοδρόμια, σε στροφές , σε εισόδους πεζοδρόμων, δίπλα από κάδους απορριμμάτων ακόμα και μπροστά από θέσεις στάθμευσης πολυκατοικιών.
Αν είσαι άτομο χωρίς κινητικά προβλήματα τότε τα προβλήματά σου περιορίζονται στο ότι οι διαβάσεις πεζών είναι απλές μουντζούρες στον δρόμο. Αν όμως έχεις κάποια ιδιαιτερότητα στην κίνησή σου τότε τα πράγματα αλλάζουν. Όταν λέμε «ιδιαιτερότητα» δεν εννοούμε μόνο τα άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά και τους γονείς που κυκλοφορούν με βρεφικά καροτσάκια. Τα προβλήματα είναι πολλά.
Για τους τυφλούς έχουν τοποθετηθεί στο κέντρο της πόλης ειδικές πλάκες πεζοδρομίου οι οποίες τους βοηθούν στο κέντρο. Τα φανάρια είχαν ειδικό σύστημα εκπομπής ήχου το οποίο τους προειδοποιούσε για το αν μπορούν ή όχι να διασχίσουν το δρόμο. Πλέον, η ηχητική σήμανση δεν λειτουργεί, και οι πλάκες άλλοτε σταματούν στο πουθενά, άλλοτε έχουν καταληφθεί από διαφημιστικά πλακάτ μαγαζιών.
Τα καταστήματα επίσης δεν είναι φιλικά προς αυτή την ομάδα ανθρώπων. Σχεδόν όλα έχουν ένα σκαλί στην είσοδο. Είναι αδύνατον ένα άτομο με κινητικά προβλήματα να μπορέσει να ψωνίσει στο κέντρο της πόλης.
Αυτό επιβεβαιώθηκε όταν σε τυχαία επίσκεψή μας σε μεγάλο εμπορικό πάρκο στην πόλη μας, είδαμε αρκετά άτομα σε αναπηρικά καροτσάκια και ρωτώντας τους αν ψωνίζουν από το κέντρο της πόλης μας είπαν ότι εκεί όχι μόνο δεν μπορούν να κινηθούν με ευκολία αλλά δεν μπορούν να μπουν και μέσα στα μαγαζιά.
Τα πεζοδρόμια, μπορεί να είναι άνετα για τους πεζούς, όταν όμως χρειάζεται να οδηγείς καρότσι τότε τα πράγματα αλλάζουν.
Στο ανέβασμα και κατέβασμα από το πεζοδρόμιο στο δρόμο έχει προβλεφθεί μείωση του ύψους στο κράσπεδο για ευκολότερη πρόσβαση. Τα σπασμένα πλακάκια, τα εμπορεύματα στη μέση του πεζοδρομίου και το παρκάρισμα των οχημάτων πάνω στο πεζοδρόμιο αποτρέπουν την όδευση των καροτσιών από το πεζοδρόμιο. Έτσι βλέπεις αρκετές φορές μητέρες και πατεράδες που οδηγούν βρεφικά καροτσάκια ή ακόμα να έχουν τα μικρά παιδιά τους από το χέρι, να κατεβαίνουν στο οδόστρωμα και να συνεχίζουν την πορεία τους στο δρόμο μέχρι να τους τη διακόψει κάποιο αυτοκίνητο...
Σε κάποια σημεία της Λάρισας, τα πεζοδρόμια έχουν ανακατασκευαστεί κατά μήκος μεγάλων οδών, ενώ άλλα έχουν εγκαταλειφτεί σε μια χρόνια φθορά, με αποτέλεσμα να έχουν γίνει απροσπέλαστα από τους πεζούς.
Χρόνια τώρα, η πόλη διακρίνεται σε προνομιούχα σημεία από την άποψη ότι εξελίσσονται τέτοια έργα και όχι μόνο, αλλά και σε σημεία που η εικόνα τους χρόνο με τον χρόνο γίνεται όλο και πιο τραγική.
Τα προνομιούχα σημεία είναι αυτά που ο Δήμος Λαρισαίων, επιλέγει στο πλαίσιο του προγραμματισμού έργων του, προκειμένου να διαμορφώσει μια άλλη εικόνα στην πόλη και συνήθως τα περισσότερα εξ αυτών βρίσκονται στο κέντρο της.
Τα υπόλοιπα είναι αυτά που ένας προγραμματισμός του Δήμου για ανακατασκευή πεζοδρομίων, δεν εντάσσεται στα άμεσα σχέδιά του (πόσο άλλωστε αυτή την εποχή της οικονομικής δυσπραγίας) και έτσι η δρομολόγηση τέτοιων έργων γίνεται και μόνο όταν το αποφασίζουν οι πολίτες των οποίων τα ακίνητα εφάπτονται των πεζοδρομίων.
...Χρειάζεται κυρίως βούληση για να ληφθούν μέτρα, ίσως επώδυνα για κάποιους σήμερα, αλλά ευεργετικά για όλους αργότερα».
ΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ
Στην έρευνά τους οι μαθητές βρήκαν εναλλακτικές διαδρομές για τα βαρέα οχήματα, ώστε να αυξήσουν την ασφάλεια στη συνοικία τους, τις οποίες και καταγράφουν αναλυτικά στην εργασία τους, με χάρτες, δρόμο προς δρόμο!
«Οι προτεινόμενες διαδρομές είναι σε άλλες περιπτώσεις σχεδόν ίσες με τις υπάρχουσες και σε κάποιες άλλες λίγο μεγαλύτερες. Το κόστος της επιπλέον διαδρομής είναι περίπου 0,5 έως 2,5 ευρώ μεγαλύτερο. Στην απόφαση για εκτροπή της κυκλοφορίας από τις προτεινόμενες διαδρομές θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι δρόμοι υπάρχουν και είναι απαίτηση η ασφαλή και όχι, μόνο διαμονή – μετακίνηση των πολιτών στην πόλη μας. Θα αποσυμφορηθεί η οδός Βόλου, θα έχουμε λιγότερα ατυχήματα, εκπομπές καυσαερίων αλλά και ηχορύπανση», αναφέρουν.
Πέτρος Δημοβέλης:
«Στο πρόγραμμα δεν «έμαθαν» μόνο οι μαθητές»
Ο συντονιστής καθηγητής κ. Πέτρος Δημοβέλης, μας είπε για τη δράση των μαθητών του:
«Προσωπικά πιστεύω ότι το σχολείο οφείλει να βρίσκει τρόπους ώστε να συνδυάζει την απόκτηση βασικών γνώσεων με την εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή. Θεωρώ ότι η εθελοντική συμμετοχή σε δράσεις όπως αυτή του ECOMOBILITY βοηθούν τους μαθητές να διευρύνουν τις γνώσεις τους, τις δεξιότητές τους αλλά και τις εμπειρίες.
Οι μαθητές συμμετείχαν στο πρόγραμμα εθελοντικά χωρίς να τους δοθεί οποιοδήποτε υλικό κίνητρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ομάδα δεν είχε συνυπάρξει ποτέ άλλοτε. Δεν ήταν μεταξύ τους φίλοι και φυσικά δεν επιλέχθηκαν με βάση τις επιδόσεις τους στα μαθήματα. Αυτό ήταν και το μεγάλο στοίχημα: Η εθελοντική συνεργασία χωρίς την οποιαδήποτε επιβράβευση και η παραγωγή ενός αξιοπρεπούς έργου.
Τα παιδιά «έμαθαν» να σκέπτονται. Σαν συντονιστής του προγράμματος προσπάθησα να οδηγήσω τους μαθητές μακριά από το «τι πρέπει να κάνω τώρα;». Με τον προβληματισμό που έθεσα στα παιδιά μου, «πώς θέλω την γειτονιά μου» ή ακόμα καλύτερα «τι δεν μου αρέσει στη γειτονιά μου και πώς θα το διορθώσω» νομίζω ότι ήταν το κλειδί στην εργασία μας.
Ο καταιγισμός ιδεών ήταν εξαίσιος. Εντοπίστηκαν προβλήματα, δημιουργήθηκε ερωτηματολόγιο, έγινε ανάλυση των απαντήσεων και τέλος έγινε καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και το σημαντικότερο, προτάθηκαν λύσεις κατά τη γνώμη μου, υλοποιήσιμες.
Η δημιουργία του λογότυπου της έρευνας και το σκεπτικό με το οποίο έγινε ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία. Ένα ποδήλατο όπου η μπροστινή ρόδα είναι ο χημικός τύπου του άνθρακα C και τα πηδάλια του οξυγόνου O2, ενώ η μαύρη γραμμή στην πίσω ρόδα δηλώνει ότι με τη χρήση του ποδηλάτου μειώνουμε τις εκπομπές CO2 αφήνοντας περισσότερο οξυγόνο στην ατμόσφαιρα πατώντας τον άνθρακα.
Η παρουσίαση, χωρίς την οποιαδήποτε βοήθεια από τους συντονιστές του έργου τους, σε ακροατήριο, η αξιολόγηση, ο διάλογος που ακολούθησε και η ηθική επιβράβευση είναι εμπειρία που δύσκολα μπορεί να αποκτήσει κάποιος.
Στο πρόγραμμα δεν «έμαθαν» μόνο οι μαθητές. Και εμείς οι καθηγητές μάθαμε να συνεργαζόμαστε για έναν κοινό σκοπό. Δεν μπορώ να μην ευχαριστήσω την κ. Χαλκιά που ενθάρρυνε τους μαθητές στη δημιουργία του λογότυπου, όλους τους εκπαιδευτικούς που περιστασιακά άφηναν τους μαθητές να δουλέψουν την εργασία τους, αλλά και τη Διεύθυνση και τον Σύλλογο Καθηγητών του Σχολείου οι οποίοι είναι αρωγοί σε δράσεις που βοηθούν τη δημιουργικότητα των μαθητών. Θέλω να ευχαριστήσω και τους μαθητές της ομάδας για την τιμή που μου έκαναν και συνεργάστηκαν μαζί μου αλλά και για την υπερηφάνεια που ένιωσα στην παρουσίαση της εργασίας τους. Την ομάδα των μαθητών αποτελούσαν οι: Μπελιάς Γιάννης, Άγγελος Δουλμές, Μπακογλίδη Σταυρούλα, Δημητρίου Ευμορφία, Θάνου Παναγιώτα, Ακριβούσης Δημήτρης, Κέμμος Θεόδωρος και Κορομηλά Χαρίκλεια».
