Γι’ αυτό διαλέγοντας ένα επάγγελμα διαλέγουμε ένα τρόπο ζωής. Στους μαθητές, η εκλογή του επαγγέλματος, ενώ πρόκειται για μια βραχύχρονη - στιγμιαία διαδικασία, επηρεάζεται και εξαρτάται ουσιαστικά από παραμέτρους που επιδρούν μακροχρόνια και που διαμορφώνουν την προσωπικότητα του παιδιού. Για τον καθένα, η σωστή επιλογή επαγγέλματος χρειάζεται αυτογνωσία, προγραμματισμός και προσπάθεια ώστε όταν δραστηριοποιούμαστε, να αισθανόμαστε επαγγελματική ικανοποίηση αλλά και επιτυχία στην επαγγελματική μας πορεία. Τα παρακάτω σημεία θεωρούνται κρίσιμα, μεταξύ άλλων, για τη σωστή επαγγελματική επιλογή:
* Η επιλογή πρέπει να γίνεται με κριτήριο τα αισθήματα ικανοποίησης και δημιουργικότητας: Αναγνωρίζουμε το συναίσθημά μας κάθε φορά που μπαίνουμε τη διαδικασία να σκεφτούμε ή να πειραματιστούμε πάνω σε μια επαγγελματική επιλογή. Θετικό συναίσθημα σημαίνει επιλογή που πιθανόν να μας ταιριάζει περισσότερο.
* Πριν από οποιαδήποτε απόφαση, πρέπει να διευκρινιστεί ποιο θέμα έχει προτεραιότητα: το οικονομικό όφελος, το κοινωνικό κύρος ή η προσωπική ικανοποίηση: Αυτή είναι μια ξεκάθαρη πρακτική που μπορεί να μας βοηθήσει να καλύψουμε την προτεραιότητά μας τη δεδομένη στιγμή. Στην ουσία απαντάμε στην ερώτηση «γιατί θέλω να κάνω αυτή τη δουλειά».
• Η διερεύνηση της προσωπικότητας προέχει της επαγγελματικής επιλογής: Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου και η αναγνώριση τους (αυτογνωσία) είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την επαγγελματική του επιλογή (πχ. κοινωνικός, εσωστρεφής, ηγετικός, φροντιστικός, οργανωτικός, πρακτικός, συμβουλευτικός κλπ.)
* Οι προτεραιότητες της επιλογής επαγγέλματος πρέπει να τεθούν αφού γίνει συνείδηση η σπουδαιότητα της εργασίας στη ζωή: Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι το επάγγελμά μας είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας… Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αφήνουμε αυτή την επιλογή στην τύχη της.
* Η αύξηση της αυτοεκτίμησης και της ατομικής παραγωγικότητας απαιτεί την ανάπτυξη τρόπων χειρισμού του άγχους στον προσωπικό και κοινωνικό χώρο: Ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε δεν είναι ασύνδετος με την προσωπική,κοινωνική καιοικογενειακήμας ιστορία. Το συναίσθημα του άγχους το οποίο παράγεται στους τομείς αυτούς επιδρά στον τρόπο που επιλέγουμε αλλά και στον τρόπο που εργαζόμαστε.
* Η επιλογή επαγγέλματος πρέπει να συμβαδίζει με το περιεχόμενο του εσωτερικού κόσμου του ατόμου: Ποιος είμαι, τι μου αρέσει, τι μπορώ, ποιες είναι οι επαγγελματικές μου αξίες είναι κομμάτια του εσωτερικού, μοναδικού μας εαυτού τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας και στις αποφάσεις μας
• Η επιλογή επαγγέλματος πρέπει να ακολουθεί τον εξωτερικό κόσμο και τις συνθήκες της αγοράς εργασίας: Σε καμιά περίπτωση δεν ακολουθούμε μόνο τον εαυτό μας και το συναίσθημα μας. Φροντίζουμε να συνδέσουμε τις προτιμήσεις μας με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Ακούγεται ουτοπικό όμως στην πραγματικότητα είναι απολύτως ρεαλιστικό
• Οι στόχοι που τίθενται πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και πραγματοποιήσιμοι: Πολύ σοβαρή παράμετρος είναι οι στόχοι μας να είναι «εντός τόπου και χρόνου». Αυτό σημαίνει ότι δεν υποτιμάμε το «τι μπορώ» στ’ αλήθεια να πετύχω. Δυστυχώς σε πολλούς ανθρώπους αυτό δεν είναι ξεκάθαρο και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην πετυχαίνουν τους στόχουςτους, να απογοητεύονται και να οδηγούνται σεκακές επαγγελματικέςαποφάσειςγιατίαισθάνονται αποτυχημένοι
* Πριν από οποιαδήποτε απόφαση απαιτείται σφαιρική ενημέρωση και πληροφόρηση: Πρακτικό αλλά πολύ σημαντικό σημείο! Η ενημέρωση και η πληροφόρηση τόσο για τις εκπαιδευτικές σχολές όσο και για τα επαγγέλματα, το περιεχόμενό τους τις ευκαιρίες κλπ. είναι εξαιρετικής σημασίας. Ας μην τα υποτιμούμε…
* Η συνεχής εξειδίκευση στις ανάγκες της αγοράς εργασίας είναι απαραίτητη: Όσον αφορά τους επαγγελματίες του παρόντος, αλλά και αυτούς που προετοιμάζονται να μπουν στον επαγγελματικό στίβο, είναι απαραίτητο να γνωρίζουν ότι σήμερα, η δια βίου μάθηση είναι βασική προϋπόθεση όχι μόνο για να εξελιχθεί κανείς επαγγελματικά αλλά και για να διατηρήσει τη θέση του, να επεκτείνει του επαγγελματικούς του ορίζοντες, να αυξήσει το εισόδημά του κλπ. Όσο πιο προσαρμοστικός είναι κάποιος στην συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση, τόσο καλύτερα θα εξελίσσεται επαγγελματικά αλλά και προσωπικά.
Από την Τζένη Γαλάνη
* Η Τζένη Γαλάνη είναι MSc. σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Ινστιτούτο Ψυχοκοινωνικής Ανάπτυξης (Ι.Ψ.Α), Λάρισα ipsyd@otenet.gr, www.ipsa.gr
