Του Αποστόλη Ζώη
Πρωτότυπα Γεωθερμικά Θερμοκήπια έχουν δημιουργηθεί στις εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Θεσσαλίας στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE “Adapt Agricultural Production to climate change and limited water supply” με ακρωνύμιο “Adapt2Change”, το οποίο στοχεύει στην ελαχιστοποίηση της ζήτησης νερού και ενέργειας για τη γεωργία, τη μείωση της ρύπανσης από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, την ελαχιστοποίηση των εκπομπών CO2 και την προσαρμογή της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή. Είναι δε ένα από τα μεγαλύτερα έργα που έχει χρηματοδοτηθεί στην Ελλάδα από το κορυφαίο Περιβαλλοντικό εργαλείο προώθησης των πολιτικών της ΕΕ, που είναι το Πρόγραμμα “LIFE”, ξεπερνώντας τα 2,5 εκατ. ευρώ. Στα αξιοσημείωτα του έργου είναι πως η απόδοση της παραγωγής μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη μιας και ο παραγωγός έχει την ικανότητα να παρακολουθεί και σύντομα να ελέγχει πλήρως το περιβάλλον της μονάδας, ακόμη και από απόσταση, μέσω Η/Υ ή και smartphone!
Τα έργο adapt2change «Προσαρμογή της γεωργικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή και στους περιορισμένους υδατικούς πόρους» (Adapt agricultural production to climate change and limited water supply), με προϋπολογισμό 2,5 εκ. ευρώ συγχρηματοδοτείται 50% από την Ε.Ε. κατατέθηκε το 2009 από τον καθηγητή του ΤΕΙ Θεσσαλίας, Δρ. Αλέξανδρο Παπαχατζή και τους συνεργάτες του στον φορέα του Life+.
Ο γενικός στόχος του έργου, όπως αναφέρει ο κ. Παπαχατζής, είναι να δείξει την προσαρμογή της αγροτικής παραγωγής στην κλιματική αλλαγή και στην περιορισμένη παροχή νερού. Ειδικότερα, στοχεύει στη μείωση του νερού που χρησιμοποιείται στην αγροτική παραγωγή εισάγοντας μια μέθοδο ανακύκλωσης του νερού μέσα από ένα κλειστό, πλήρως αυτοματοποιημένο, υδροπονικό σύστημα θερμοκηπίου.
Η εξοικονόμηση του νερού επιτυγχάνεται με την κατασκευή θερμοκηπίων κλειστού τύπου για την αποφυγή διαρροών καθώς και την δυνατότητα ελέγχου του κλίματος εντός του θερμοκηπίου με την ανάπτυξη ενός εξειδικευμένου αυτοματισμού. Προβλέπεται η χρήση πλήρως αυτοματοποιημένων υδροπονικών θερμοκηπίων τροποποιημένου τοξωτού τύπου.
Ημερίδα στην Καρδίτσα
Στα πλαίσια της διάδοσης των αποτελεσμάτων του έργου adapt2change πραγματοποιήθηκε εκδήλωση την Πέμπτη 4 του μηνός, στην Καρδίτσα στην αίθουσα στο Ξενοδοχείου Domotel Arni με ομιλητή τον Ιδρυματικό υπεύθυνο του ΤΕΙ Θεσσαλίας Γεωπόνο, Καθηγητή Δρ. Δημήτριο Καλφούντζο. Αναφερόμενος ο κ. Καλφούντζος στα κύρια προβλήματα της αγροτικής παραγωγής, επισημαίνει, πως αυτά εστιάζονται στις αυξημένες τιμές πρώτων υλών (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, κτλ), στην έλλειψη νερού, στην απώλεια καλής γεωργικής γης σε άλλες δραστηριότητες (οικιστική, τουριστική ανάπτυξη), στην αυξημένη τιμή ενέργειας (πετρέλαιο, ηλεκτρισμός), στις αυξημένες ανάγκες Αγοράς σε ποιότητα προϊόντων και τέλος στον αυξημένο ανταγωνισμό της αγοράς.
Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στο σύνολο της οικονομίας και στο φυσικό περιβάλλον είναι πλέον επιστημονικά ακλόνητες.
Απειλούν, δε, όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής αλλά και την επιβίωση όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη .
Μελέτη του ΟΗΕ δείχνει πως η Ελλάδα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 18 «καυτά» σημεία του πλανήτη, τα οποία θα αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα εξαιτίας της εντεινόμενης αλλαγής του κλίματος.
Οι προτεινόμενες λύσεις μέσα από το Έργο Adapt2Change , σύμφωνα με τον κ. Καλφούντζο είναι:
• Καλλιέργεια σε Θερμοκήπια με χρήση Νέας Τεχνολογίας και Καινοτόμων Πρακτικών (μείωση κόστους, αύξηση ποιότητας προϊόντων, βελτίωση συνθηκών εργασίας, κίνητρο για νέους).
• Εξοικονόμηση Ενέργειας με εφαρμογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως η αβαθής γεωθερμία.
• Εξοικονόμηση νερού άρδευσης με συλλογή όμβριων υδάτων, εφαρμογή κλειστού υδροπονικού συστήματος και συμπύκνωση υγρασίας του αέρα .
• Εξοικονόμηση λιπασμάτων.
• Βελτιστοποίηση των συνθηκών περιβάλλοντος στα Θερμοκήπια με έξυπνο αυτοματισμό.
Τι έδειξαν τα πειράματα
Από το Νοέμβριο του 2013 μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκαν πειράματα σε 5 καλλιεργητικές περιόδους σε τομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα και αγγουράκι με υψηλές αποδόσεις παραγωγής αλλά και ποιοτικά προϊόντα. Ήδη έγινε φύτευση της 6ης και τελευταίας καλλιεργητικής περιόδου. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι:
• Υψηλότερη απόδοση και καλύτερη ποιότητα των προϊόντων - Επίτευξη καλύτερης παραγωγής στο γεωθερμικό θερμοκήπιο.
• Αποφυγή απώλειας νερού και θρεπτικών στοιχείων - Εξοικονόμηση νερού σε ποσοστό 75%.
• Εξοικονόμηση καταναλισκόμενης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη βασιζόμενη στη γεωθερμία σε ποσοστό 32,8%.
• Δυνατότητα ελέγχου των συνθηκών της ρίζας - Πλήρης έλεγχος της θρέψης και της άρδευσης της καλλιέργειας.
• Περιορισμένη χρήση φυτοφαρμάκων.
• Περιορισμένη χειρωνακτική εργασία - πολλοί και χρήσιμοι αυτοματισμοί..
Σήμερα, στις εγκαταστάσεις θερμοκηπίων, αναφέρει ο καθηγητής Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής του ΤΕΙ Θεσσαλίας παράγονται υψηλής ποιότητας γεωργικά προϊόντα σε ελεγχόμενες συνθήκες. Αν και τα θερμοκήπια είναι γνωστή τεχνολογία η σημερινή εξέλιξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων και της έρευνας στον κλάδο αυτό επιτρέπει τον έλεγχο όλων των συνθηκών σε μια εγκατάσταση και την επίτευξη υψηλής παραγωγικότητας, δεν παραλείπει να τονίσει.
