θαλάσσια περιοχή των Σποράδων και του Παγασητικού.
«Το φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία επισκέψιμων εναλίων αρχαιολογικών χώρων στη θαλάσσια περιοχή των Σποράδων και του Παγασητικού, υλοποιήθηκε μέσω των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων BLUEMED και του ΕΣΠΑ, ενώ παράλληλα έχει ολοκληρωθεί και η τετραμερείς προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Θεσσαλίας και των Δήμων Αλοννήσου και Αλμυρού. Ναυάγια, χρονολογούμενα από τους κλασικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους, μετατρέπονται σε «Υποβρύχια Μουσεία», στα οποία θα μπορούν να ξεναγούνται οι καταδυόμενοι, ενώ παράλληλα μέσω της καινοτόμας τεχνολογίας με την οποία εξοπλίστηκαν τα Κέντρα Ενημέρωσης μπορούν να ξεναγηθούν όλοι οι πολίτες. Η μορφή του τουρισμού, που αναπτύσσεται για πρώτη φορά, θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη για όλους.
Χρησιμοποιούμε όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας προς όφελος της κοινωνίας» τόνισε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός και ετοιμάζει για το 2021 την παράδοση του δεύτερου Υποθαλάσσιου Μουσείου στην Αμαλιάπολη.
Το έργο BLUEMED, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της προστασίας των φυσικών και πολιτιστικών πόρων, είχε ως στόχο να στηρίξει και να προωθήσει τη βιώσιμη και υπεύθυνη ανάπτυξη του τουρισμού στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά της Μεσογείου. Αυτό επιτεύχθηκε με τον σχεδιασμό, τον έλεγχο και τον συντονισμό Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων, Καταδυτικών Πάρκων και Κέντρων Ευαισθητοποίησης των Επισκεπτών και Διάχυσης της Γνώσης (Knowledge Awareness Centers – KACs), εστιάζοντας στην αξιοποίηση και στην προστασία της υποβρύχιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ευαισθητοποίηση του κοινού και στην ανάπτυξη της ελκυστικότητας του τουρισμού στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές της Μεσογείου. Επιπροσθέτως, στόχοι αποτέλεσαν η προώθηση της καινοτομίας στον κλάδο της κατάδυσης και η βελτίωση της καταδυτικής εμπειρίας μέσω καινοτόμων υπηρεσιών και τεχνολογιών κατάδυσης, η προσέλκυση ενός σημαντικού μέρους του ολοένα αυξανόμενου αριθμού των ατόμων που επιλέγουν τον καταδυτικό τουρισμό και η εξοικείωση του κοινού με την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά, μέσω της τρισδιάστατης (3D) απεικόνισης σε εκθέσεις μουσείων και στα KACs.
Συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης με συντονιστή το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας σε σύνολο 14 εταίρων, εκ των οποίων οι πέντε βρίσκονταν στην ελληνική επικράτεια, ενώ οι υπόλοιποι αφορούν σε φορείς λοιπών χωρών της Μεσογείου, όπως της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Κροατίας και της Κύπρου.
Πιο συγκεκριμένα, οι συνεργαζόμενοι για την υλοποίηση του έργου εταίροι είναι οι εξής:
Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας, Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων- Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος, Υπουργείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Δραστηριοτήτων και Τουρισμού της Ιταλίας, Πανεπιστήμιο της Καλαβρίας, Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, Ωκεανογραφικό Κέντρο Πανεπιστημίου Κύπρου, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πανεπιστημιακό Ίδρυμα Επιχειρήσεων της Περιφέρειας της Murcia, Οργανισμός Dubrovnik-Neretva Περιφερειακής Ανάπτυξης DUNEA, Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή ‘‘CAPO RIZUTTO’’ της Επαρχίας Cortone, Δήμος Πύλου-Νέστορος, Εθνικό Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων, Εποπτεία Αρχαιολογίας Καλών Τεχνών και Τοπίου στα όρια της Περιοχής της Νάπολης, Ατλαντίς Συμβουλευτική Α.Ε.
Στη Θεσσαλία στο πλαίσιο του προγράμματος BLUEMED, δημιουργήθηκαν δύο Κέντρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού (KAC). Ένα στη Χώρα Αλοννήσου και ένα στην Αμαλιάπολη Αλμυρού. Αντίστοιχα δημιουργήθηκαν Κέντρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού σε Ιταλία και Κροατία, στο πλαίσιο του προγράμματος BLUEMED. Σε αυτά δίνεται η δυνατότητα στο κοινό να καταδυθεί εικονικά με το καινοτόμο τρισδιάστατο εργαλείο, το οποίο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος BLUEMED.
Στο πρόγραμμα αυτό προστέθηκαν και πόροι του ΕΣΠΑ για να ολοκληρωθούν τα συγκεκριμένα έργα.
Ποια θα είναι τα κέρδη για τις περιοχές που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα;
Ο Κώστας Αγοραστός αναφέρει: «Η αύξηση και επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η αύξηση της απασχόλησης, η προβολή της περιοχής και της χώρας στο διεθνές περιβάλλον, η προστασία για πρώτη φορά των εναλίων αρχαιοτήτων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα αποτελέσουν πρότυπο ανάπτυξης για όλη τη χώρα. Η καθιέρωση της Θεσσαλίας ως προορισμό κατάδυσης αποτελεί στοίχημα που θα επιτευχθεί. Είναι έργο «εθνικής σημασίας», πρωτοπόρο και καινοτόμο, ευρωπαϊκού αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος, που αξίζει της προσοχής και της στήριξης όλων. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόγραμμα BLUEMED έχει κερδίσει δύο ευρωπαϊκά και δύο εθνικά βραβεία, ενώ η συμμετοχή του ΕΣΠΑ ήταν αναγκαία για την ολοκλήρωση των έργων. Επιλέγουμε στοχευμένα ευρωπαϊκά προγράμματα με το μεγαλύτερο όφελος για τους πολίτες της Θεσσαλίας».
Για την Περιφέρεια Θεσσαλίας ομάδα έργου ήταν οι Χατζηκαμαγιάννης Βασίλης (διευθυντής), Βενέτη Αγγελική (συντονίστρια έργου), Χαμψάς Ντίνος, Κατσιάκου Φωτεινή, Πατάκη Ζωή, Γούλας Απόστολος.
ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΜΑΛΙΑΠΟΛΗ
Τα επόμενα Υποθαλάσσια Μουσεία που θα εγκαινιαστούν είναι στα ακρωτήρια Τηλέγραφος και Γλάρος Νηών και στην Κίκυνθο Αμαλιάπολης το ακρωτήριο Γλάρος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα εκ των ναυαγίων που εντοπίστηκαν στη συγκεκριμένη θέση και χρονολογείται στον 12ο-13ο αιώνα μ.Χ., έχει το μεγαλύτερο γνωστό αριθμό από σιδερένιες άγκυρες τύπου «Υ», δεκατρείς συνολικά, αυτής της εποχής, που βρέθηκαν στον Ελλαδικό χώρο. Επίσης εντοπίστηκαν και δύο σιδερένιες τύπου «Τ», καθώς και στύποι, μολύβδινοι και λίθινοι, που ανήκουν σε ξύλινες άγκυρες, τα στελέχη των οποίων διαβρώθηκαν και δεν διατηρούνται, όμως τεκμηριώνουν την ύπαρξή τους. Οι άγκυρες είναι διάσπαρτες στον βυθό, όπου επίσης εντοπίστηκε άφθονη κεραμική.
Στη συγκεκριμένη ακτογραμμή, και ειδικά στη θέση Τηλέγραφος, ανακαλύφθηκε, εξάλλου, ναυάγιο της ύστερης αρχαιότητος, του 4ο αιώνα μ.Χ., με πολυάριθμους αμφορείς. Έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή του και έχουν εξαχθεί πολύ σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τη γένεση του αμφορέα της υστερορωμαϊκής περιόδου (Late Roman 2) που είναι ευρέως διαδεδομένος από τον 5ο έως τον 7ο μ.Χ. αιώνα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που εντοπίστηκε σε ναυάγιο του 4ου μ.Χ. αιώνα. Το τελευταίο στην Κίκυνθο είναι ένα βυζαντινό ναυάγιο συλημένο από το παρελθόν και με ελάχιστα δείγματα κεραμικής να το χρονολογούν μεταξύ 9ου και 13ου αιώνα. Στον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο από την Αμαλιάπολη ως τις Νηές έχουν εντοπιστεί 12 ναυάγια της ύστερης ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, τα οποία πρόκειται να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο προγράμματος καταδυτικού τουρισμού, αναφέρει χαρακτηριστικά η δρ. Παρή Καλαμαρά, διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο δήμαρχος Αλμυρού Βαγγέλης Χατζηκυριάκος δείχνει υπέρμαχος στην προσπάθεια αυτή ανάδειξης της περιοχής, καθώς σε δηλώσεις του δίνει και μια άλλη διάσταση λέγοντας: «Το άνοιγμα των Υποβρυχίων Μουσείων θα συμπληρωθεί και με άλλες υποδομές – οδικές παρεμβάσεις, σήμανση της περιοχής, έργα ύδρευσης-αποχέτευσης, τουριστικές δομές- που θα βελτιώσουν συνολικά την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των κατοίκων».
Σιδερένιες άγκυρες τύπου «Υ» που εντοπίστηκαν στην περιοχή του Γλάρου
Μέλη της ομάδος «Bluemed» επί τω έργω
Τυπικός αμφορέας μεσοβυζαντινής εποχής (12ος - 13ος μ.Χ. αι.) από το φορτίο του ναυαγίου στον Γλάρο
Ετοιμος να κάνει νέες καταδύσεις για να δει ενάλιους
αρχαιολογικούς χώρους ο Κώστας Αγοραστός
Άψογη η συνεργασία του Περιφερειάρχη με τους δημάρχους
Αλμυρού Βαγγέλη Χατζηκυριάκο και Αλοννήσου Πέτρο Βαφίνη
