Γράφει ο Φάνης Γέμτος *
Μπήκαμε ήδη στη νέα καλλιεργητική περίοδο. Οι εαρινές καλλιέργειες συγκομίζονται και σταδιακά ολοκληρώνονται . Με τις πρώτες βροχές αρχίζει η προετοιμασία των χωραφιών τόσο για την επόμενη χειμερινή καλλιέργεια όσο και για τις επόμενες εαρινές. Πριν από λίγο καιρό από αυτή τη σελίδα αναφέρθηκα στη διαδικασία ορθής επιλογής των καλλιεργειών που ο κάθε αγρότης ή αγρότισσα θα επιλέξει. Εκεί τόνισα τη σημασία να παράγουμε για την αγορά και καλλιέργειες που δίνουν υψηλό εισόδημα και όχι ό,τι επιδοτείται περισσότερο χωρίς δουλειά. Μετά την επιλογή της καλλιέργειας θα πρέπει ο αγρότης να προετοιμαστεί για τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Η προετοιμασία αυτή πρέπει να γίνει σωστά και έγκαιρα για να γίνει με επιτυχία και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Θα προσπαθήσω σε επόμενα σημειώματα να δώσω στοιχεία για το πώς θα προετοιμαστεί καλύτερα ο κάθε παραγωγός.
Ο πρώτος και βασικός κανόνας είναι ότι η καλλιέργεια δεν αρχίζει όταν τελειώνει η προηγούμενη ή όταν πάτε να ετοιμάσετε το χωράφι αλλά πολύ νωρίτερα. Θα πρέπει ο παραγωγός με βάση το χωράφι του (ποιότητα εδάφους, διαθέσιμο νερό, διαθέσιμος εξοπλισμός, διαθέσιμα εργατικά χέρια) να αποφασίσει για τις καλλιέργειες που θα βάλει. Αν το χωράφι του είναι γόνιμο θα σχεδιάσει τη καλλιέργεια και τις εισροές για υψηλές αποδόσεις. Αν όχι θα πάει σε καλλιέργειες με μικρότερες απαιτήσεις και μικρότερες εισροές. Αν το νερό που διαθέτει δεν επαρκεί για όλη την έκταση θα πρέπει να βάλει σε ένα μέρος της εκμετάλλευσης χειμερινές καλλιέργειες που δεν θέλουν πότισμα ή καλλιέργειες που χρειάζονται πότισμα σε διαφορετικές περιόδους. Για παράδειγμα ο ηλίανθος θέλει πολύ λιγότερο νερό από το βαμβάκι ή τη σόγια και αυτά από το καλαμπόκι. Στον ηλίανθο και το καλαμπόκι υα ποτίσματα σταματούν τον Ιούλιο οπότε τον Αύγουστο με τα λιγότερα νερά το πότισμα περιορίζεται σε μέρος των χωραφιών. Θα πρέπει στο σχεδιασμό του να κάνει τις κατάλληλες εναλλαγές καλλιεργειών (αμειψισπορές) που θα τον βοηθήσουν να περιορίσει τα χημικά (ζιζάνια, ασθένειες και έντομα που απαιτούν εφαρμογές φυτοφαρμάκων πολλές φορές πολύ υψηλού κόστους) αλλά και σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνητικών εργασιών και τις αποδόσεις των καλλιεργειών του. Η εναλλαγή ποτιστικών και ξηρικών καλλιεργειών συμβάλλει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Η χρήση ψυχανθών για χόρτο (σανό) βοηθά επίσης στον περιορισμό των ζιζανίων αλλά και εμπλουτίζει το έδαφος με άζωτο περιορίζοντας την αζωτούχο λίπανση που τόσο πολύ κοστίζει. Να μην ξεχνάμε ότι οι αμειψισπορές είναι απαίτηση της νέας ΚΑΠ στο πλαίσιο του πρασινίσματος της γεωργίας.
Μετά την επιλογή των καλλιεργειών πρέπει να ληφθούν αποφάσεις όπως κατάλληλη ποικιλία, χρόνος σποράς, ποσότητα σπόρου, εφαρμογή λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και άλλων φυτοφαρμάκων. Οι αποφάσεις αυτές πρέπει να ληφθούν πολύ νωρίτερα ώστε να σχεδιαστούν οι εργασίες, να προγραμματιστούν και να εκτελεστούν σωστά, να γίνουν οι προμήθειες έγκαιρα και με τις χαμηλότερες τιμές. Μην ξεχνάμε ότι ειδικά για τη φετινή χρονιά οι έλεγχοι κεφαλαίων μπορεί να δημιουργήσουν ελλείψεις εφοδίων στην αγορά.
Η ποικιλία που θα καλλιεργηθεί πρέπει να αποφασιστεί με βάση κριτήρια όπως οι αποδόσεις, η προσαρμογή στην περιοχή, η παραγόμενη ποιότητα προϊόντος και πόσο ζητείται από την αγορά. Υπάρχουν για παράδειγμα ποικιλίες σκληρού σιταριού που δίνουν προϊόν υψηλής ποιότητας (χρώμα, περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες), άλλες που δεν πλαγιάζουν, άλλες που δίνουν μεγαλύτερες αποδόσεις αλλά χαμηλότερη ποιότητα, άλλες που αδελφώνουν περισσότερο ή λιγότερο, άλλες που αντέχουν περισσότερο ή λιγότερο στη ξηρασία. Πού θα βρει όλες αυτές τις πληροφορίες ο παραγωγός; Δυστυχώς μόνο στους προμηθευτές των εφοδίων που είναι το μόνο σύστημα γεωργικών εφαρμογών που έμεινε στη χώρα. Στις στοιχειωδώς οργανωμένες χώρες του κόσμου η πληροφόρηση γίνεται από πειράματα που έχουν γίνει είτε από κρατικά ερευνητικά ιδρύματα είτα από αντίστοιχα που ελέγχονται και χρηματοδοτούνται από τους γεωργικούς συνεταιρισμούς. Η μεταφορά των πληροφοριών γίνεται από συστήματα γεωργικών εφαρμογών που διαθέτουν τα κράτη, οι περιφέρειες ή οι δήμοι.
Θα πρέπει επίσης να αποφασίσει την καλλιεργητική τεχνική που θα ακολουθήσει. Τι κατεργασία εδάφους θα κάνει, ποια σπαρτική θα χρησιμοποιήσει, σε ποιες αποστάσεις μεταξύ των σειρών θα σπείρει, πότε θα κάνει τη λίπανση της καλλιέργειας και με τι ποσότητες, αν θα κάνει αναλύσεις εδάφους και μια σειρά από αποφάσεις που πρέπει να πάρει πολύ νωρίτερα, να τις προγραμματίσει και να τις εφαρμόσει σωστά.
Για όλα αυτά θα μιλήσουμε σε επόμενα σημειώματα.
*Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
