Γράφει ο Γιώργος Νάνος*
Όσον αφορά τον κύκλο του αζώτου (Ν) στο φυτό-έδαφος, το Ν αποθηκεύεται από το φθινόπωρο στο βλαστό και ρίζες, καθώς τα φύλλα γηράζουν. Αυτό το Ν χρησιμοποιείται από τα άνθη και τη νέα βλάστηση την ερχόμενη άνοιξη και αργότερα (τον Απρίλιο) προσλαμβάνεται από το έδαφος με τη νέα ανοιξιάτικη λίπανση. Έτσι λογικό θα ήταν να μην εφαρμόζεται καθόλου λίπασμα έως και το Μάρτιο. Το μυστικό όμως είναι ότι, αν δεν έχει πολύ Ν το φυτό στο έδαφος τον Απρίλιο-Μάιο, δεν θα φτιάξει πολλούς και μακριούς βλαστούς. Έτσι τα φύλλα κοντά στα καρποφόρα όργανα φωτίζονται ικανοποιητικά, οι κορυφές των βλαστών δεν παράγουν πολλή αυξίνη που, κατερχόμενη, παρεμποδίζει τη δημιουργία ανθοφόρων οφθαλμών. Άρα οι μικρότεροι βλαστοί σταματούν να αναπτύσσονται και διαμορφώνουν κορυφαίο ανθοφόρο οφθαλμό, που θα δώσει τα καλύτερα αχλάδια, και στα καρποφόρα όργανα τα φωτιζόμενα φύλλα μπορούν να υποβοηθήσουν τη δημιουργία ανθοφόρων οφθαλμών.
Διεθνώς στην αχλαδιά εφαρμόζεται ελάχιστο Ν ανά έτος. Μερικοί (σε άλλες χώρες) εφαρμόζουν όλο το Ν τέσσερις εβδομάδες πριν τη συγκομιδή, αφού δηλ. σταματήσει η βλαστική ανάπτυξη και τελειώσει η διαφοροποίηση των ανθοφόρων οφθαλμών(μην το τολμήσετε με τις ποσότητες που βάζετε!) και μετασυλλεκτικά 2% (ή, λανθασμένα κατά την άποψή μου, 5%) ουρία διαφυλλικά (με αυτό τον ψεκασμό θα βάλουμε και διαφυλλικό Β, δες κατωτέρω).Προσοχή 5% ουρία είναι 50 κιλά ουρία στον τόνο ή 10 κιλά ουρία/στρέμμα ή 4,5 κιλά Ν/στρέμμα!
Μόνο στην περίπτωση που τα δέντρα είναι αδύναμα (η κορυφαία ακραία βλαστική ανάπτυξη είναι μικρότερη από 30 εκατ), πρέπει να εφαρμόζεται Ν τον Απρίλιο και Σεπτέμβριο. Φυσικά αυτή τη στιγμή δεν προτείνουμε την άμεση διακοπή της ανοιξιάτικης λίπανσης σε όλους τους αχλαδεώνες, αλλά να το δοκιμάσουμε σε μερικούς ώστε να αποκτήσουμε μια καλύτερη επιτόπια άποψη.
Πάντως είναι σίγουρο ότι πρέπει να εφαρμόζονται συνολικά έως (και πρέπει να τονιστεί το έως) 10 κιλά Ν ανά στρέμμα το έτος. Βέβαια, για την αζωτούχο λίπανση στηριζόμαστε στα: φυλλοδιαγνωστική (πολύ πιο χρήσιμη από την εδαφολογική ανάλυση), ζωηρότητα της βλάστησης στα δέντρα μας (κορυφαίοι ακραίοι βλαστοί έως 30-40cm), παραγωγή καρπών (όπως είναι φυσικό, η μεγάλη παραγωγή καρπών απαιτεί λίγο περισσότερο Ν) και πόσα νιτρικά έχει το νερό άρδευσης που ποτίζουμε.
Πιο συγκεκριμένα για λίπανση αχλαδιάς υψηλής παραγωγικότητας με Ν στον κόσμο προτείνονται:
*Δέντρα έως 5 ετών, συνολικά 1,7-2,8 κιλά Ν το στρέμμα
*Δέντρα 6-7 ετών, συνολικά 2,8-3,9 κιλά Ν το στρέμμα
*Δέντρα 8-10 ετών, συνολικά 3,9-5,6 κιλά Ν το στρέμμα
Δηλ. 10 ετών ώριμα σε πλήρη καρποφορία δέντρα, με αποστάσεις φύτευσης 2,5*4 m, δηλ. 100 δέντρα το στρέμμα, πρέπει να εφαρμοστούν 56 γραμ Ν, δηλ. 300 γραμ 20-20-20 το δέντρο ή 30 κιλά το στρέμμα όλο το χρόνο με όλες τις μορφές Ν που εφαρμόζονται (λιπάσματα, διαφυλλικές, νιτρικά στο αρδευτικό νερό, κοπριά).
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΜΕΣΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΑΧΛΑΔΕΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΥΡΝΑΒΟΥ
Μείωση του εφαρμοζόμενου Ν συνολικά στα λιγότερο από 6 κιλά το στρέμμα. Αν το αρδευτικό νερό περιέχει πολλά νιτρικά, τότε όχι άλλο Ν εκτός από την ουρία Σεπτεμβρίου.
Κάντε σε πολύ περισσότερους αχλαδεώνες και τακτικά (κάθε 2 χρόνια) φυλλοδιαγνωστική ανάλυση. Αν αυτή δείξει έλλειψη Κ, τότε απαιτείται εφαρμογή 40 κιλών Κ το στρέμμα από το έδαφος (ένα μέρος του το καλοκαίρι έως τη συγκομιδή με υδρολίπανση).
Αν η εδαφολογική ανάλυση δείξει έλλειψη Ρ, τότε εφαρμόστε φωσφορικό λίπασμα στο έδαφος, αλλά πιο σίγουρα κάντε 2-3 διαφυλλικούς ψεκασμούς με Ρ το Μάιο με Ιούλιο.
Αν η εδαφολογική ανάλυση δείξει έλλειψη Β, τότε εφαρμόστε το Σεπτέμβριο διαφυλλικά με την ουρία 300 γρ Β στον τόνο (2-3 κιλά υδατοδιαλυτό σκεύασμα με τουλάχιστον 10% βόριο)και το χειμώνα βόρακα έως 100 γρ. το δέντρο.
Τέλος, προσέξτε τον ψευδάργυρο που λείπει συχνά από τους οπωρώνες της Ελλάδας. Το οικονομικότερο είναι, αν η φυλλοδιαγνωστική δείξει έλλειψη, να ψεκαστεί θειικός ψευδάργυρος το χειμώνα, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.
Με τα ανωτέρω θα μπορέσουμε να ‘ηρεμήσουμε’ τα δέντρα (μικρότερη ετήσια βλάστηση) και να ανθίσουν και καρποφορήσουν όπως έπρεπε.
* Ο Γιώργος Νάνος, είναι καθηγητής Δενδροκομίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
