Του Γιώργου Ρούστα
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε πως το σύσπορο βαμβάκι αποτελείται από ίνες και σπόρο σε ποσοστό 34% και 52% αντίστοιχα και πως αυτό καλλιεργείτο βασικά για τις ίνες του και τον βαμβακόσπορο.
Κατά τη βιομηχανική του επεξεργασία διαχωριζόταν η ίνα από τον σπόρο με τη διαδικασία της εκκόκκισης, και έτσι παράγονται προϊόντα όπως νήματα, υφάσματα και ρούχα υψηλής οικονομικής αξίας, ενώ και ο βαμβακόσπορος που ουσιαστικά αποτελεί παραπροϊόν της καλλιέργειας βαμβακιού είναι υψηλής αξίας, αφού από αυτόν παράγονται αρκετά προϊόντα. Κατά την παραγωγική επεξεργασία ο βαμβακόσπορος που προκύπτει προωθείται στα σπορελαιουργεία και με τη μέθοδο της εκθλίψεως παράγει βαμβακέλαιο και βαμβακόπιτα, η οποία είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και φυτικά έλαια και έχει τη μορφή κέικ. Έτσι, η βαμβακόπιτα θεωρείται προϊόν υψηλής θρεπτικής αξίας, ενώ με περαιτέρω επεξεργασία καθίσταται βρώσιμη, χρησιμοποιούμενη ως ζωοτροφή που πωλείται σε διάφορες κτηνοτροφικές επιχειρήσεις.
Αυτό που δεν γνωρίζαμε (τουλάχιστον οι περισσότεροι) είναι πως ο βαμβακόσπορος περιέχει σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις γκοσυπόλης, η οποία μπορεί να δώσει την απαιτούμενη προστιθέμενη αξία στον «λευκό χρυσό» του θεσσαλικού κάμπου!
Η συνεργασία του Τμήματος Βιοχημείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του καθηγητή Δημήτρη Κουρέτα και του λέκτορα Δημ. Στάγκου με το ΤΕΙ Θεσσαλίας και τον καθηγητή Κώστα Πετρωτό, αλλά και με την Kλωστοϋφαντουργία «Επίλεκτος» στα Φάρσαλα μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα στον πρωτογενή τομέα.
Η υλοποίηση ενός προγράμματος, το οποίο θα διερευνήσει τις φαρμακευτικές ιδιότητες της γκοσυπόλης, η οποία φέρεται να έχει σημαντικές βιολογικές δράσεις θα δώσει την απάντηση στις ελπίδες των ερευνητών. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η γκοσυπόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ανδρικό αντισυλληπτικό, αν και η κυριότερη φαρμακευτική δράση της θεωρείται η αντικαρκινική. Μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η γκοσυπόλη μπορεί να αναστείλει την αύξηση καρκινικών όγκων του πνεύμονα, των ωοθηκών, του παγκρέατος, του ρετινοβλασώματος κ.α.
Λόγω της φαρμακευτικής της δράσης και κυρίως της αντικαρκινικής, η γκοσυπόλη έχει ιδιαίτερα υψηλή αξία, η οποία αποτιμάται περίπου στα 500 ευρώ το γραμμάριο, ενώ σχεδόν αποκλειστική πηγή της είναι ο βαμβακόσπορος. Κατά συνέπεια, αποτελεί μια ένωση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο επιστημονικό όσο και οικονομικό.
Ο ΔΗΜ. ΚΟΥΡΕΤΑΣ
Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Δημήτρη Κουρέτα «σκοπός της παρούσας ερευνητικής πρότασης είναι αρχικά η ανάπτυξη τεχνολογίας από ελληνική εταιρία για την απομόνωση της γκοσυπόλης. Επίσης, θα διερευνηθεί διεξοδικά η αντικαρκινική δράση της απομονωμένης γκοσυπόλης. Αυτό θα γίνει για να διαπιστωθεί κατά πόσο η γκοσυπόλη που θα απομονώνεται με τη συγκεκριμένη τεχνολογία θα είναι βιολογικά ενεργή. Επίσης, αν και όπως έχει αναφερθεί υπάρχουν μελέτες για την αντικαρκινική της δράση, η ακόμα καλύτερη κατανόηση των μοριακών μηχανισμών, μέσω των οποίων η γκοσυπόλη ασκεί αυτή τη δράση θα συμβάλει σημαντικά στη χρησιμοποίησή της ώστε να καθιερωθεί ως αντικαρκινικό φάρμακο με ευρεία κλινική χρήση».
Ο ΚΩΝ. ΠΕΤΡΩΤΟΣ
Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Μηχανικής Βιοσυστημάτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας «στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για την εκχύλιση της γκοσυπόλης από την βαμβακόπιτα η υψηλής στάθμης τεχνολογία της υπερκρίσιμης εκχύλισης με υγρό διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που επιτρέπει τον εκλεκτικό διαχωρισμό της γκοσυπόλης από το στερεό της βαμβακόπιτας. Στην συνέχεια η απομόνωση της γκοσυπόλης σε καθαρή μορφή από το πρωτογενές εκχύλισμα πρόκειται να γίνει με χρήση καινοτόμου τεχνολογίας μεμβρανών υπερδιήθησης και νανοδιήθησης, ενώ παράλληλα πρόκειται να παραχθούν νανοσκόνες με ενθυλάκωση της γκοσυπόλης σε διάφορους φορείς ώστε να βελτιωθεί η βιοδιαθεσιμότητά της κατά τη χρήση. Το Εργαστήριο Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων (www.fabe.gr) του ΤΕΙ Θεσσαλίας διαθέτει τον σχετικό υψηλής στάθμης μηχανολογικό εξοπλισμό που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της έρευνας και το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό στις νέες αυτές τεχνολογίες».
Ο ΑΠ. ΔΟΝΤΑΣ
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της εταιρίας «Επίλεκτος» Αποστόλης Δοντάς βλέπει με ικανοποίηση την υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος και δηλώνει σχετικά στην «Ε»: «Η εταιρία ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.Β.Ε. που είναι ο παραγωγικός φορέας της παρούσας πρότασης καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων στον τομέα του βαμβακιού, από την εκκόκκιση έως την τελική επεξεργασία νηματοποίησης και πώλησης νημάτων. Η εταιρεία ‘ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ’ διακρίνεται για την πλήρως καθετοποιημένη παραγωγή της διαθέτοντας παράλληλα μια από τις πιο σύγχρονες μονάδες, με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας. Θα είναι λοιπόν ιδιαίτερα σημαντικό για την εταιρία ‘ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ’ με τόσο σημαντική παρουσία στη βιομηχανία του ελληνικού βαμβακιού να αναπτύξει τεχνολογία με την οποία θα γίνεται απομόνωση της γκοσυπόλης από τη βαμβακόπιτα. Η βαμβακόπιτα διατίθεται σήμερα μόνο ως ζωοτροφή σε χαμηλή τιμή και δεν προσφέρει κάποιο ουσιαστικό οικονομικό όφελος στα εκκοκκιστήρια βάμβακος. Ωστόσο, αν γίνει η απομόνωση της γκοσυπόλης από τη βαμβακόπιτα τότε το παραπροϊόν αυτό θα αποκτήσει μια προστιθέμενη αξία που θα έχει σημαντικό οικονομικό όφελος τόσο για την εταιρία ‘ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ’ όσο και γενικότερα για τα εκκοκκιστήρια βάμβακος και την καλλιέργεια του βαμβακιού. Επιπλέον, θα επιχειρηθεί η απομόνωση της γκοσυπόλης να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να διαχωρίζονται οι πρωτεΐνες και τα φυτικά έλαια της βαμβακόπιτας, έτσι ώστε να χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή χωρίς να περιέχουν όμως την τοξική για τα ζώα γκοσυπόλη. Επομένως, με την προτεινόμενη τεχνολογία θα αναβαθμιστεί και η αξία της βαμβακόπιτας ως ζωοτροφής».
