Του Γιώργου Ρούστα
«Το πρώτο σενάριο που προβλέπει ότι η χώρα θεωρείται μια ενιαία περιφέρεια, συγκεντρώνει τα περισσότερα θετικά στοιχεία», επισημάνθηκε σε πρόσφατη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΑΣΕΓΕΣ, που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της οργάνωσης στην Αθήνα.
Εξέλιξη που αν υιοθετηθεί από την ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, θα σημάνει απώλειες πολλών δις ευρώ για την Θεσσαλία και κυρίως για την φυτική παραγωγή. Και αυτό γιατί σύμφωνα με συνεταιριστές της περιοχής το πρώτο σενάριο που προωθεί η ΠΑΣΕΓΕΣ μεταφράζεται σε 29,10 ευρώ\στρέμμα, την στιγμή που σήμερα οι Θεσσαλοί βαμβακοπαραγωγοί λαμβάνουν 70 ευρώ\στρ και οι παραγωγοί βιομηχανικής τομάτας 170 ευρώ\στρ. Αμέσως γίνεται κατανοητή η ανάγκη εγρήγορσης και άμεσης κινητοποίησης των τοπικών φορέων προς το ΥΠΑΑΤ, προκειμένου να γνωστοποιηθούν οι λόγοι που δεν μπορεί να γίνει μία περιφέρεια η χώρα, στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2015-2020.
ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ
Τα νέα δεδομένα δίνουν την ευκαιρία στην Ελλάδα να αποφασίσει πώς θα διαθέσει τον «Εθνικό της Φάκελο». Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει η αναδιανομή των ενισχύσεων, εντός της ελληνικής πραγματικότητας είναι οι εξής: α) Να επιλέξει τη λύση της μιας και ενιαίας περιφέρειας σε επίπεδο χώρας και να διανείμει αντίστοιχα τα ποσά που προβλέπονται για βασική ενίσχυση και πρασίνισμα. Σ’ αυτήν την περίπτωση για τη χώρα μας το αντίστοιχο τσεκ θα είναι περί τα 38 ευρώ το στρέμμα για τους γεωργούς και περί τα 23 ευρώ για τους κτηνοτρόφους.
β) Να υιοθετήσει τη λύση των πολλών περιφερειών οι οποίες θα ορίζονται από γεωγραφικά, προϊοντικά και άλλα αγρονομικά κριτήρια με αντίστοιχες αναπτυξιακές μακροπρόθεσμες στοχεύσεις.
γ) Να κινηθεί στην κατεύθυνση της εξατομικευμένης σύγκλισης όλων των δικαιούχων προς τον εθνικό μέσο όρο με την παραδοχή (φραγή) ότι η απώλεια ενισχύσεων δεν θα υπερβαίνει σε καμιά περίπτωση το 30% αυτών που έδιναν τα ιστορικά δικαιώματα.
Σε κάθε περίπτωση, οι τελικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν μέχρι τον προσεχή Αύγουστο.
ΠΑΣΕΓΕΣ
Την τελική της πρόταση η ΠΑΣΕΓΕΣ θα την λάβει σε επικείμενη σύσκεψη στην Αθήνα, στις 14 Μαρτίου, στην οποία και αναμένεται μεγάλη συμμετοχή εκ μέρους των συνεταιρισμών και του αγροτικού κόσμου γενικότερα και θα ληφθεί η τελική απόφαση. Είχαν προηγηθεί 20 ημερίδες ενημέρωσης της ΠΑΣΕΓΕΣ για την ΚΑΠ στην επαρχία και διάλογος με 5000 αγρότες συνολικά. Το σκεπτικό της ΠΑΣΕΓΕΣ είναι πως το πρώτο σενάριο, που θεωρεί τη χώρα ως μια ενιαία περιφέρεια, παρουσιάζει τη μεγαλύτερη σύγκλιση, ως προς το μέγεθος (755 εκατ. ευρώ) και το ποσοστό της (7,6%) μεταξύ όλων των σεναρίων που επεξεργάστηκαν. Με την υιοθέτηση του σεναρίου αυτού ευνοούνται, με σημαντική μεταφορά πόρων, ορισμένες περιφέρειες, οι οποίες παρουσιάζουν, αναπτυξιακή, γενικότερα, υστέρηση, όπως η Ήπειρος (56%) και η Δυτική Μακεδονία (17%). Ωφελούνται επίσης ορισμένες νησιωτικές περιοχές, όπως το Νότιο Αιγαίο (+39%) και το Βόρειο Αιγαίο (+32%) στις οποίες η ποσοστιαία μεταφορά πόρων παραμένει μεγαλύτερη σε σχέση με την αντίστοιχη των υπόλοιπων σεναρίων. Απώλειες ωστόσο προκύπτουν κυρίως στην Κρήτη (-15%) και με μικρότερα ποσοστά στην Κεντρική Μακεδονία (-10%), στη Στερεά Ελλάδα, στα Ιόνια και στην Πελοπόννησο.
Σε επίπεδο πλήθους Νομών η θετική και η αρνητική μεταφορά πόρων είναι σχεδόν ισομερής (ευνοούνται 24 Νομοί έναντι των 27 που υφίστανται απώλειες), ενώ ουσιαστικό είναι το όφελος ορισμένων Νομών με σημαντική αναλογία ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, όπως τα Ιωάννινα (+134%) και η Ευρυτανία (+90%). Εξάλλου, ιδιαίτερα θετική συνεισφορά δέχονται ορισμένοι νησιωτικοί Νομοί, όπως η Χίος (+214%), η Κεφαλονιά (+92%) και οι Κυκλάδες (+61%), ενώ σημαντικό όφελος αποκτάται και σε άλλες, όπως η Σάμος (+32%), η Λέσβος (+22%) και τα Δωδεκάνησα (+21%). Οι απώλειες αφορούν κυρίως σε Νομούς των Ιονίων και της Κρήτης.
Με δεδομένη τη θέση της ΠΑΣΕΓΕΣ για την μεταφορά πόρων προς την κτηνοτροφία, το σενάριο αυτό κρίνεται ως το πλέον θετικό μεταξύ των εξεταζόμενων, μια και η μεταφορά ενισχύσεων από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις προς τους βοσκότοπους λαμβάνει τη μέγιστη αύξησή της (+62%). Ως πλεονέκτημα εξάλλου εκτιμάται η απλότητα που παρουσιάζει το σενάριο αυτό, αλλά και το μικρό διοικητικό κόστος που αναμένεται να προκύψει από την εφαρμογή του. Από την άλλη πλευρά ωστόσο μπορεί να θεωρηθεί ως μειονέκτημα το γεγονός ότι το σενάριο αυτό δεν λαμβάνει υπόψη του αγρονομικά κριτήρια για την κατανομή και σύγκλιση των ενισχύσεων. Σε κάθε περίπτωση πάντως προτείνεται να αξιοποιηθεί η δυνατότητα (παρ. 4 του άρθρου 25) σύμφωνα με την οποία για το έτος 2019 (το αργότερο) κανένα δικαίωμα ενίσχυσης δεν θα έχει μοναδιαία αξία χαμηλότερη του 60% της εθνικής ή περιφερειακής μοναδιαίας αξίας το 2019. Η εφαρμογή της ρύθμισης αυτής επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη και ιστορικοί παράγοντες (αξία ιστορικών δικαιωμάτων ενίσχυσης) στον υπολογισμό της αξίας των ενισχύσεων που θα έχουν οι γεωργοί το 2019. Παράλληλα, με την επιλογή αυτή, διασφαλίζεται ηπιότερη προσαρμογή των ενισχύσεων των γεωργών στο καθεστώς της σύγκλισης. Επίσης προτείνεται να αξιοποιηθεί η δυνατότητα σχετικής ρύθμισης (παρ. 7 του άρθρου 25) σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν η μείωση μεταξύ της αρχικής μοναδιαίας αξίας των ενισχύσεων και της εθνικής ή περιφερειακής του 2019 να μην υπερβαίνει για κανένα γεωργό το επίπεδο του 30%, έστω και αν η μείωση αυτή δεν επιτρέπει να ανέλθουν όλα τα δικαιώματα ενίσχυσης στο 60% της αξίας για το 2019, όπως αναφέρεται σχετικά (σημείο 23 της αιτιολογικής έκθεσης του κανονισμού). Με την εφαρμογή της ρύθμισης αυτής παρέχεται η δυνατότητα περιορισμού των απωλειών των ενισχύσεων μεταξύ των γεωργών στο 30%, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό τη βίαιη προσαρμογή των ενισχύσεών τους στο καθεστώς της σύγκλισης.
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΩΝ
«Αν το υπουργείο υιοθετήσει τις προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ ο θεσσαλικός κάμπος θα γεμίσει με σιτηρά, αφού όλοι θα επιχειρήσουν να ασχοληθούν με μια καλλιέργεια που δεν κοστίζει. Με τον τρόπο αυτό θα χαθεί η ποιότητα του προιόντος και ο ανταγωνισμός».
Αυτά σχολίασαν καταρχήν οι συνεταιριστές Αχιλλέας Νότας και Χρήστος Σιδερόπουλος, μιλώντας στην «Ε» και κάλεσαν την Περιφέρεια, το ΓΕΩΤΕΕ κι άλλους φορείς σε άμεση σύσκεψη για να προλάβουμε τα χειρότερα.
Ακόμη ο σύμβουλος της Περιφέρειας στα Αγροτικά κ. Σιδερόπουλος ανέφερε ότι «το καλύτερο και δικαιότερο σενάριο θα ήταν η χώρα να χωριστεί σε 5 η 7 Περιφέρειες και η Θεσσαλία με την Στερεά Ελλάδα, που διαθέτουν ίδιες καλλιέργειες να γίνουν μία περιφέρεια. Έτσι θα εξασφαλιστεί ένα ποσό περί τα 38 ευρώ\στρ και στη συνέχεια οι περιφέρειες αυτές να προχωρήσουν σε διαχωρισμό των εκτάσεων σε ορεινές και δυναμικές καλλιέργειες.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωπόνων Ελλάδας και του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας Δημήτρης Σοφολόγης δήλωσε ότι «από την στιγμή που δεν έχουμε μετρήσιμα στοιχεία, δεν μπορούμε να προτείνουμε ξεκάθαρο σενάριο, αλλά ως επιστημονικός κλάδος, πιστεύουμε πως σκοπός των άμεσων ενισχύσεων στη νέα περίοδο, θα πρέπει να είναι η δημιουργία βιώσιμων αγροτικών εκμεταλλεύσεων φυτικής και ζωικής παραγωγής, πραγματικά όμως ενεργών γεωργών –κτηνοτρόφων. Τα αγρονομικά-γεωπονικά κριτήρια πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε τέτοιου είδους αποφάσεις όπως αναφέρει και ο κανονισμός των άμεσων ενισχύσεων. Πάντως δεν συμφωνώ να αποφασίζεται αόριστα το μέλλον της νέας επταετίας της αγροτικής παραγωγής της χώρας του ΠΥΛΩΝΑ Ι ,με βάση κριτήρια όπως η απλότητα και το μικρό διοικητικό κόστος ,καθώς είναι πιθανό να προκληθούν «κραδασμοί» στην κατανομή των νέων δικαιωμάτων».
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Από την πλευρά τους παράγοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης εμφανίζονται καθησυχαστικοί ως προς την δυναμική της πρότασης ΠΑΣΕΓΕΣ, τονίζοντας πως «η κυβέρνηση θα λάβει σοβαρά υπόψη της όλες τις προτάσεις των φορέων και σίγουρα πριν ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις θα προηγηθεί διαβούλευση. Μια πρώτη σκέψη είναι οι αρόσιμες καλλιέργειες να επιδοτηθούν με ένα ποσό γύρω στα 45 ευρώ\στρ και οι βοσκότοποι με 25 ευρώ, αλλά καλό θα ήταν να μην προτρέχουμε».
Στην παρατήρηση της «Ε» ότι «σαν χώρα πρέπει να τρέξουμε για να προλάβουμε, καθώς έχουμε καθυστερήσει σημαντικά», οι υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΑΑΤ, μας παρέπεμψαν στον υπουργό κ. Τσαυτάρη...
