Ας σημειωθεί ότι η επί πολλούς μήνες διαβούλευση απέδειξε πως σε τεχνικό επίπεδο η στήριξη των επιλογών για τις δράσεις και τα έργα τού Σχεδίου υπήρξε σχεδόν καθολική από τους Θεσσαλούς και τις οργανώσεις τους. Επιπλέον, οι πρωτοβουλίες τού περιφερειάρχη συσπείρωσαν κόμματα και οργανώσεις με κεντρικό αίτημα την υλοποίηση από την κυβέρνηση του εγκεκριμένου Σχεδίου, συμπεριλαμβανομένων και των ημιτελών έργων Αχελώου, που μετά από παλινωδίες πολλών ετών εμπεριέχονται πλέον στον νέο σχεδιασμό.
Μετά την έγκριση του Σχεδίου η κυβέρνηση προέβη σε πολλές και διάφορες ενημερώσεις της κοινής γνώμης και των φορέων της Θεσσαλίας σχετικά με τις ενέργειές της για την υλοποίηση υδατικών έργων. Πολλοί υπουργοί και άλλα κυβερνητικά στελέχη που μας επισκέπτονται συχνά, επιδίδονται σε ανακοινώσεις για την πορεία έργων, αναθέσεις μελετών, ένταξη σε χρηματοδοτικά προγράμματα και άλλες ενέργειες σχετικά με την υλοποίηση του ΣΔΛΑΠ. Θα έλεγε κανείς πως τίποτε σχεδόν από τα περιεχόμενα του Σχεδίου δεν «ξέφυγε» από την επικοινωνιακή τους στρατηγική. Έτσι πληροφορηθήκαμε πως προχωράνε προς υλοποίηση οι ταμιευτήρες Σκοπιάς Φαρσάλων, Πύλης, Μουζακίου, τα έργα ορεινής υδρονομίας, τα αρδευτικά δίκτυα Ταυρωπου και Υπέρειας-Ορφανών, διάφορα αντιπλημμυρικά κ.λπ.
[Έστω και εάν για όλα αυτά εμείς διατηρούμε πολύ σοβαρές επιφυλάξεις ως προς τους χαμηλούς ρυθμούς με τους οποίους κινούνται τα πράγματα, την πολύ περιορισμένη χρηματοδότηση και γενικά τις ειλικρινείς προθέσεις της κυβέρνησης να υλοποιήσει τον σχεδιασμό που προαναφέραμε σε εύλογο χρόνο, συμβατό με τον επείγοντα χαρακτήρα των έργων, αλλά και την κρισιμότητα των περιβαλλοντικών (και όχι μόνο) προβλημάτων στην περιοχή μας].
Να, όμως, που τα μόνα έργα για τα οποία δεν έχει υπάρξει έως σήμερα η παραμικρή ουσιαστική αναφορά από κανέναν κυβερνητικό παράγοντα, ούτε καν από τον αρμόδιο υπουργό, κ. Σταϊκούρα [1], είναι τα ημιτελή έργα Αχελώου (ταμιευτήρας Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς υδάτων προς Μουζάκι), παρότι ειδικά για τα έργα αυτά το εγκεκριμένο ΣΔΛΑΠ «αφιερώνει» έναν εξαιρετικά επεξεργασμένο «οδικό χάρτη» ενεργειών που απαιτούνται για την επανεκκίνησή τους. Μια απίστευτη «σιγή ιχθύος», λοιπόν, λες και υπάρχει ένα πέπλο προστασίας, έτσι ώστε να... διασφαλιστεί πως από κανέναν κυβερνητικό παράγοντα δεν πρόκειται να αναληφθούν δεσμεύσεις και πως δε θα αναπτυχθούν πρωτοβουλίες υλοποίησής τους κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο ετών που απομένουν για την ολοκλήρωση της τρέχουσας κυβερνητικής θητείας.
Και να σκεφθεί κανείς πως η πολιτική συγκυρία χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά ευνοϊκή για την κυβέρνηση, δεδομένου πως τα έργα αυτά τα στηρίζουν χωρίς αστερίσκους η αξιωματική αντιπολίτευση και άλλα μικρότερα κόμματα. Επίσης, δυνάμεις που αντιπολιτεύονται «ολιστικά» την κυβέρνηση, σε περίπτωση επανεκκίνησης εργασιών ολοκλήρωσής των έργων, έχουμε την αίσθηση πως δεν πρόκειται να εναντιωθούν (το αντίθετο), ανεξάρτητα από τη ρητορική που χρησιμοποιούν γενικά απέναντι στην κυβέρνηση. Ακόμη και σε κόμματα συγκεκριμένου πολιτικοϊδεολογικού χώρου που κατά το παρελθόν διατύπωναν μαχητικά απόψεις «κατά των έργων», σήμερα εμφανίζονται υψηλόβαθμα στελέχη τους που επιζητούν δημόσια την υπέρβαση αυτών των αντιπαραθέσεων, ενώ αρκετοί στηρίζουν ανοιχτά τη μεταφορά των υδάτων προς ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της θεσσαλικής λεκάνης.
Αλλά και μέσα στην κοινωνία όλο και δυναμώνει η απαίτηση προς την κυβέρνηση και όλα τα κόμματα πως, εάν κάποιες πλευρές ακόμη επιμένουν σε κάθε είδους αντιρρήσεις (πολιτικές, τοπικιστικές - π.χ. Αιτωλοακαρνανία, περιβαλλοντικές κ.ο.κ.) για τη μεταφορά υδάτων, ο μόνος δρόμος υπέρβασης αυτής της διελκυστίνδας είναι να απαιτήσουν και να «επιβάλλουν» μία συζήτηση στην ελληνική Βουλή και τη λήψη απόφασης τελεσίδικης και σεβαστής από όλους.
Σε όσα προαναφέραμε έρχεται ακόμη να προστεθεί και ένα στοιχείο σχετικά με τη νομική «ασφάλεια» του Σχεδίου της σημερινής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τη συνέχιση των έργων Αχελώου. Ως γνωστόν, μετά την (αρνητική) απόφαση 26/2014 του ΣτΕ, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά, λαμβάνοντας «...επακριβώς υπόψη το σκεπτικό της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας», αποφάσισε άμεσα την περαιτέρω μείωση του όγκου μεταφοράς υδάτων στα 250 εκατ. κ.μ. ετησίως και παράλληλα, τον Σεπτέμβριο του 2014, ενέκρινε το πρώτο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) για το ΥΔ Θεσσαλίας. Η απόφαση αυτή και ειδικά η επιλογή για μεταφορά 250 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως, ουδέποτε προσβλήθηκε στο ΣτΕ και συνεπώς είναι απολύτως ισχυρή και νομικά ασφαλής, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς που διακινούνται από διάφορα πολιτικά κέντρα και ΜΜΕ.
Σε αυτό, λοιπόν, το «καθαρό» τοπίο και με τις ευνοϊκές συνθήκες που περιγράψαμε, η απουσία πρωτοβουλιών από το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών προκαλεί όλο και περισσότερα ερωτήματα.
Τι είναι αυτό που κρατά δεμένα τα χέρια του υπουργού, κ. Σταϊκούρα; Τι είναι αυτό που δεν επιτρέπει στον ίδιο (αλλά και σε άλλους υπουργούς) ούτε καν να υπερασπιστούν τις θέσεις και τις αποφάσεις της κυβέρνησής τους που αφορούν στον υδατικό σχεδιασμό της Θεσσαλίας; [2] Ποιες και ποιανού εντολές τούς εμποδίζουν ακόμη και να αναφερθούν στο επίμαχο αυτό ζήτημα και, πολύ περισσότερο, να ενεργήσουν για την υλοποίηση όσων η κυβέρνησή τους έχει ήδη εγκρίνει;
Και όλα αυτά όταν είναι προφανές πως τα έργα Αχελώου δεν μπορούν εσαεί να παραμένουν στη στάσιμη και επικίνδυνη κατάσταση που βρίσκονται σήμερα.
Θα υπενθυμίσουμε πρώτα απ’ όλα την οικολογική καταστροφή που εξελίσσεται στο ποτάμιο οικοσύστημα, το οποίο παραμένει επί αρκετά χρόνια «μπαζωμένο» και κομμένο στα δύο, με κίνδυνο να υποστεί μη αναστρέψιμη βλάβη. Μία απλή επίσκεψή τους στα έργα θα τους προσφέρει την επιβεβαίωση των ισχυρισμών μας.
Επιπλέον, όπως προκύπτει από εκθέσεις έμπειρων πραγματογνωμόνων, Ελλήνων και ξένων (τις οποίες έχει στα χέρια του ο κ. υπουργός) και όπως εντοπίζουν οι μελετητές του Σχεδίου που ενέκρινε η κυβέρνηση, σε περίπτωση εκδήλωσης έντονων πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή του φράγματος Συκιάς, είναι πολύ μεγάλοι οι κίνδυνοι υποσκαφής και κατάρρευσης των εγκαταλελειμμένων κατασκευών, με πιθανές καταστροφικές συνέπειες σε κατάντη εγκαταστάσεις και υποδομές, με κίνδυνο απώλειας, ακόμη και ανθρώπινων ζωών.
Υποθέτουμε πως ο κ. υπουργός αντιλαμβάνεται πως όλα αυτά αφορούν και τον ίδιο και πως θα τον βαραίνουν σημαντικές ευθύνες στην περίπτωση εμφάνισης των (όχι και τόσο σπάνιων) ισχυρών πλημμυρών στην περιοχή των έργων. Και νομίζουμε πως περιττεύει να του υπενθυμίσουμε τα συναισθήματα που εκδήλωσε σύσσωμη η ελληνική κοινωνία για έναν από τους προκατόχους του, ο οποίος επιδεικτικά και αλαζονικά αγνόησε τεκμηριωμένες προειδοποιήσεις για κινδύνους σε άλλον τομέα ευθύνης του Υπουργείου Υποδομών, με αποτέλεσμα ανείπωτες τραγωδίες.
Ένα είναι βέβαιο: Η Θεσσαλία και ο κόσμος της απαιτούν απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματα, καθώς και άμεση εφαρμογή του εγκεκριμένου σχεδιασμού. Εις επίρρωση αυτών βρίσκονται και πολλά από τα αιτήματα των αγροτών στις κινητοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Ας έχουν, λοιπόν, υπόψη τους ότι η τακτική τους σχετικά με τα έργα Αχελώου, η συνέχιση της απραξίας στη βάση μικροπολιτικών υπολογισμών και η συνειδητή επιλογή τους να μην «αγγίζουν» το θέμα αυτό, πολύ δύσκολο θα τους επιτρέψει να διαβούν «αβρόχοις ποσί» την επόμενη διετία. Από εδώ και στο εξής η τακτική αυτή θα τους «φορτώνει» συνεχώς με μεγαλύτερο πολιτικό κόστος. Η λειψυδρία που κάθε χρόνο οδηγεί σε καταστροφές (οικολογικές και όχι μόνο), που υποβαθμίζει όλο και περισσότερο τα οικοσυστήματα της περιοχής και που δυσκολεύει τη ζωή όλων μας και ιδιαίτερα των ανθρώπων της γεωργίας, δε θα επιτρέψει να περάσει απαρατήρητη η αβελτηρία της κυβέρνησης. Το βαρέλι με τις δικαιολογίες έχει πλέον αδειάσει οριστικά για όλους.
* Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
* Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.[1].
Εκτός από την τεράστια σημασία που έχει για την περιοχή μας η υπέρβαση της εκκρεμότητας των έργων Αχελώου, η αναφορά μας προσωπικά στον υπουργό Υποδομών, κ. Σταϊκούρα, γίνεται επειδή ανακοινώθηκε πως στις επόμενες ημέρες θα επισκεφθεί και πάλι τη Θεσσαλία, οπότε θα έχει την ευκαιρία να δώσει απαντήσεις στα ζητήματα που θέτουμε.
Ελπίζουμε να συμβεί κάτι τέτοιο και ταυτόχρονα ευχόμαστε να μας εκπλήξει ευχάριστα και να ανατρέψει παντελώς τις ανησυχίες και τις επιφυλάξεις που διατυπώνουμε στη σημερινή μας παρέμβαση.
Θα σημειώσουμε, πάντως, πως και κατά την πρόσφατη παρουσία του στο 1ο θεσσαλικό forum στον Βόλο (τέλη Ιανουαρίου), παρότι αναφέρθηκε σε αρκετά έργα του δικού του τομέα στη Θεσσαλία, στα έργα Αχελώου και πάλι δεν υπήρξε η παραμικρή αναφορά.
[2]. Ενδεικτικό ένα από τα δημοσιεύματα της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Καθημερινή» (25/10/24), όπου ο συντάκτης επιτίθεται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να επικυρώσει την επανέναρξη των έργων Αχελώου, ισχυριζόμενος πως στο Σχέδιο της κυβέρνησης «...δε συνεκτιμήθηκαν οι θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές πολιτικές για... την αειφορική διαχείριση των υδάτων» και πως αυτό «...βασίζεται σε αναξιόπιστα και ανεπαρκή στοιχεία όσον αφορά τις πραγματικές ανάγκες της Θεσσαλίας σε νερό και συνεπώς τη στοιχειοθέτηση του υδατικού ελλείμματος (που καθιστά αναγκαία τη μεταφορά νερού)». Και σε αυτό και σε πολλά άλλα παρόμοια δημοσιεύματα και ισχυρισμούς η κυβέρνηση απέφυγε να απαντήσει επιλέγοντας «χαμηλούς» τόνους στο συγκεκριμένο θέμα.
