«#DIGI AGRI FOOD»: Τι υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει για προώθηση της ψηφιοποίησης της Γεωργίας

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Τις παρουσιάσεις άνοιξε ο σύμβουλος Επιχειρήσεων κ. Αμανατίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στους στόχους του κόμβου που είναι η προώθηση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης του πρωτογενούς τομέα.

Αναφέρθηκε στα εμπόδια που παρουσιάζονται, όπως η έλλειψη υποδομών δικτύων στις αγροτικές περιοχές, στις δυσκολίες από τις απαιτήσεις για την πράσινη μετάβαση με διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας, στην έλλειψη εκπαίδευσης, καθοδήγησης και υποστήριξης στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, στη δυσκολία κατανόησης και υιοθέτησης πολιτικών της Ε.Ε., στο κόστος των νέων τεχνολογιών που κάνουν δύσκολη της υιοθέτηση, χαμηλή χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξής της στη χώρα, έλλειψη γνώσεων των αγροτών στην πληροφορική και δυσκολία πρόσβασης σε ψηφιακά εργαλεία. Στόχος του κόμβου είναι να καλύψει πολλά από αυτά τα εμπόδια για να μπορέσει η ελληνική γεωργία να υιοθετήσει τις νέες τεχνολογίες και να επωφεληθεί. Πρόβαλε το σημαντικό στοιχείο του κόμβου να δίνει δυνατότητα δοκιμής των τεχνολογικών από τους αγρότες ή να παρακολουθήσουν πρακτικές εφαρμογές πριν αποφασίσουν την υιοθέτηση. Έδωσε μια εικόνα των μέχρι τώρα δραστηριοτήτων του κόμβου και των προοπτικών διάδοσης των ιδεών και πρακτικών στη Θεσσαλία και στην Ελλάδα γενικότερα.
Ο καθηγητής Κουράκης του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Π.Θ. έδωσε μια εικόνα της προσπάθειας της Ε.Ε. να προωθήσει την ψηφιοποίηση τομέων της οικονομίας με δημιουργία 228 Κόμβων Ψηφιακής Καινοτομίας σε όλη την Ευρώπη. Επισήμανε ότι οι κόμβοι δεν ασχολούνται με έρευνα, αλλά με τη διάδοση των ιδεών και των αποτελεσμάτων της έρευνας. Έδωσε στοιχεία για τη σημασία του αγροδιατροφικού τομέα της Θεσσαλίας για τη χώρα (19,9% της εθνικής αγροτικής παραγωγής), αλλά και την καθυστέρηση της χώρας στην ψηφιοποίηση και στην πρόσβαση σε σχετικές υπηρεσίες (στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης). Περιέγραψε τις υπηρεσίες που θα προσφέρει ο κόμβος στους ασχολούμενους με την αγροδιατροφή, όπως τη δυνατότητα δωρεάν δοκιμών των τεχνικών από τους χρήστες, την πληροφόρηση και εκπαίδευσή τους, την υποστήριξή τους για εύρεση χρηματοδότησης και τη συμβολή στη δικτύωσή τους. Στόχος του κόμβου είναι η καλύτερη προσαρμογή των υπαρχόντων υπηρεσιών στους χρήστες. Το Π.Θ. έχει ήδη σημαντική προσφορά στην παροχή υπηρεσιών που θα αυξηθούν μέσω του κόμβου. Ήδη σήμερα παρακολουθούνται 3.000 στρ. δενδρωδών καλλιεργειών. Αναφέρθηκε στις τεχνολογίες που θα προωθηθούν, όπως Internet of Things (ιντερνέτ ων πραγμάτων), Cloud computing (χρήση του σύννεφου για υπολογισμούς), Artificial Intelligence (τεχνητή νοημοσύνη, Βlockchain, 5G (δίκτυα 5ης γενιάς στις αγροτικές περιοχές). Έδωσε παραδείγματα για εφαρμογές στη γεωργία, στην κτηνοτροφία, στις υδατοκαλλιέργειες, στην εφοδιαστική αλυσίδα, στην αποθήκευση και τη διακίνηση προϊόντων και στην πιστοποίηση και ασφάλεια προϊόντων. Κατέληξε δίνοντας στοιχεία για τις μέχρι τώρα δράσεις και τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
Ο καθηγητής Αθανασίου (εντομολόγος) παρουσίασε μια πολύ ενδιαφέρουσα και παραστατική ομιλία για τις δυνατότητες ελέγχου των αποθηκευμένων προϊόντων για παρουσία προσβολών. Το ωραίο της παρουσίασης ήταν ότι παρουσίαζε τη σημερινή εμπειρική διαπίστωση των προσβολών με τα μάτια (εικόνα σίτου) ή με τη μύτη (μυρουδιά) ή με τα αυτά (ήχος) και τη συνέκρινε με τη δυνατότητα αισθητήρων να ανιχνεύσουν τις προσβολές από έντομα και μικροοργανισμούς τόσο έγκαιρα όσο και εύκολα, δίνοντας σήματα συναγερμού για έγκαιρη καταπολέμηση. Οι αισθητήρες μπορούν να μπουν τόσο σε αποθήκες ή σιλό μέχρι σε πλοία μεταφοράς των προϊόντων και να προειδοποιούν έγκαιρα τους παραγωγούς ή διακινητές για τα όποια προβλήματα. Υπάρχουν, επίσης, αισθητήρες που ελέγχουν τις ποσότητες που υπάρχουν σε σιλό για διευκόλυνση της διακίνησης. Όλα αυτά υπάρχουν σήμερα στην αγορά και μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα ώστε να αποφευχθούν οι τεράστιες απώλειες τροφίμων που έχουμε σήμερα και εκτιμώνται σε 30% των παραγόμενων τροφίμων.
Η επικ. καθηγήτρια Μαλέτσικα (δενδροκόμος) παρουσίασε διαθέσιμες εφαρμογές για τη δενδροκομία από ερευνητικές εφαρμογές στο Π.Θ. Εξήγησε ότι η Γεωργία Ακριβείας είναι η ανάλυση της χωρικής και χρονικής παραλλακτικότητας των χωραφιών. Πιο αναλυτικά είναι η ανάλυση των διαφορετικών χαρακτηριστικών τμημάτων του χωραφιού, αλλά και διαφορετικών αποτελεσμάτων από χρονιά σε χρονιά ανάλογα με τις συνθήκες. Η ανάλυση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη διαχείριση των αγροκτημάτων με εξοικονόμηση των εισροών και βελτίωση των αποδόσεων και των εισοδημάτων των αγροτών. Αναφέρθηκε σε εφαρμογές χαρτογράφησης της παραγωγής σε μήλα, χαρτογράφησης των ανθέων της μηλιάς ως στοιχείο πρόβλεψης της παραγωγής, χαρτογράφηση οπωρώνων με drones, εφαρμογές διαφοροποιημένης λίπανσης σε μηλιές και αχλαδιές με βάση την παραγωγή του προηγουμένου έτους, εφαρμογές χαρτογράφησης παραγωγής σε ελιές και έλεγχο ζιζανίων και διαφοροποιημένης λίπανσης. Αναφέρθηκε σε πρόγραμμα εφαρμογής διαφοροποιημένης λίπανσης και ορθής εφαρμογής νερού σε οπωρώνες με θετικά αποτελέσματα. Όλες οι πληροφορίες διαθέσιμες για τους αγρότες.
Στην επόμενη παρουσίαση οι ερευνητές Βασιλόπουλος και Μουτσινάς παρουσίασαν τις δυνατότητες του Εργαστήριου Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών (NITLAB) του Π.Θ. και της ψηφιακής πλατφόρμας AgroNIT που ανάπτυξε και είναι διαθέσιμη στους αγρότες μέσω του κόμβου. Η πλατφόρμα χρησιμοποιεί όλες τις τεχνολογίες (5G, IoT, Blockchain, ΑΙ) σε εφαρμογές στη Γεωργία, την Ασφάλεια τροφίμων, τις Μεταφορές, το Περιβάλλον και τις Ιχθυοκαλλιέργειες. Έδωσαν εικόνες από τη λειτουργία των συστημάτων με συλλογή δεδομένων στο χωράφι, μεταφορά τους στο σύννεφο για αποθήκευση και επεξεργασία, έλεγχο εξ αποστάσεως της διαχείρισης των αγροκτημάτων. Αναφέρθηκαν σε εφαρμογές στη χώρα και σε μια εφαρμογή στη καλλιέργεια πατάτας στο Νευροκόπι. Στόχος η καλύτερη διαχείριση της καλλιέργειας μέσω σχεδιασμού και ανάπτυξης ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης αγρού συμβουλευτικής και τελικά δημιουργίας νέου καλλιεργητικού πρωτοκόλλου και αξιολόγησή του ως προς τη βιωσιμότητα και την αποδοτικότητά του. Το Εργαστήριο είναι μια τεράστια πηγή καινοτομιών για τους αγρότες που θα είναι διαθέσιμες μέσω του κόμβου.
Τέλος, τις παρουσιάσεις έκλεισε η παρουσίαση για εφαρμογές στη κτηνοτροφία από την ερευνήτρια κ. Κυριαφίνη. Αναφέρθηκε στη μετάβαση προς τη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών για τη βελτίωση της παραγωγικότητας, της βιωσιμότητας και της αποδοτικότητας των εκμεταλλεύσεων, με στόχο τη μείωση κόστους χάρη σε συλλογή δεδομένων και χρήση αυτοματισμών. Σημαντικό στοιχείο η βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των ζώων χάρη στην παρακολούθησή τους σε πραγματικό χρόνο. Αναφέρθηκε στις δυσκολίες υιοθέτησης τέτοιων τεχνολογιών και πρακτικών και στη συμβολή του κόμβου στο ξεπέρασμα, όπως και στις χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες και σε εφαρμογές σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, όπως πλατφόρμες παρακολούθησης γαλακτοπαραγωγής με χρήση αισθητήρων, συστήματα διαχείρισης κοπαδιών, έξυπνα συστήματα διατροφής, παρακολούθηση περιβαλλοντικών συνθηκών στους στάβλους. Σημαντική εφαρμογή στη γενετική βελτίωση των ζώων. Γενικότερα επιτυγχάνεται βελτίωση της παραγωγικότητας κατά 15-20% μέσω αυτοματοποιημένων συστημάτων, μείωση κόστους υγειονομικής περίθαλψης λόγω έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων και εξοικονόμηση χρόνου και εργασίας.
Όπως φαίνεται από τα πιο πάνω, η ψηφιοποίηση της γεωργίας μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη και ο κόμβος είναι ένα στοιχείο προώθησής της. Ένα σύστημα σύνδεσης με τον μέσο αγρότη θα βοηθούσε σε μεγαλύτερη επιτυχία.