Καιρός να ετοιμαστούμε για τη σπορά των εαρινών καλλιεργειών

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Στις επόμενες μέρες θα πρέπει να σπείρουμε τις εαρινές καλλιέργειες.

Αρχίζοντας από το καλαμπόκι και συνεχίζοντας με το βαμβάκι ή πιο όψιμες σπορές καλαμποκιού. Πολλοί αγρότες έχουν ανασφάλεια για το αν θα λειτουργήσουν τα αρδευτικά δίκτυα της περιοχής τους, αλλά το δέλεαρ του υψηλότερου εισοδήματος των αρδευόμενων καλλιεργειών τούς ώθησε να το διακινδυνεύσουν. Παρόλο που ΥΠΑΑΤ και λοιποί αρμόδιοι χρειάστηκαν 5 μήνες για να εξουσιοδοτήσουν τους ΤΟΕΒ (υπό κατάργηση;;) να κάνουν τις απαραίτητες ελάχιστες αποκαταστάσεις, οι διοικήσεις των μεγαλύτερων και καλύτερα οργανωμένων θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και θα επιτύχουν να ποτιστούν τα χωράφια της περιοχής τους. Σημειώστε ότι οι ΤΟΕΒ δεν έχουν κατάλληλο προσωπικό (μηχανικούς κ.λπ.), έχουν όμως ένα σημαντικό προσόν. Γνωρίζουν πολύ καλά τις περιοχές τους, κάτι που κανείς άλλος δεν γνωρίζει τόσο καλά.
Ο κανόνας για τις εαρινές καλλιέργειες είναι να έχουμε φθινοπωρινό όργωμα, διατήρηση του εδάφους ακάλυπτου όλον τον χειμώνα, χαλάρωση των συσσωματωμάτων από το πάγωμα του νερού (φέτος είχαμε λίγους παγετούς, οπότε το σύστημα μάλλον δεν δούλεψε αρκετά) και εύκολο ψιλοτεμαχισμό του εδάφους με 1-2 περάσματα με ελαφρούς καλλιεργητές και σβάρνες. Το πόσο το επιτρέπει αυτό η νέα ΚΑΠ μένει να το δούμε. Από ό,τι φαίνεται προβλέπεται η διατήρηση του εδάφους καλυμμένου με φυτικά υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας τον χειμώνα και καθυστέρηση του οργώματος μέχρι την άνοιξη. Με τέτοια ενημέρωση των αγροτών που έγινε για τη νέα ΚΑΠ φοβάμαι ότι μόνο όσοι διάβασαν τις περισσότερες από 1.000 σελίδες του ελληνικού σχεδίου θα το κατάλαβαν. Ελπίζω οι αλλαγές στην ΚΑΠ που αναμένονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα το καλύψουν και αυτό.
Η σπορά θα γίνει με τις σπαρτικές μηχανές των αγροτών. Κρίσιμο στοιχείο για την ακριβή τοποθέτηση του σπόρου (απόσταση μεταξύ των σπόρων, βάθος τοποθέτησης, κάλυψη του σπόρου και συμπίεση του εδάφους από επάνω) είναι η σωστή λειτουργία της σπαρτικής που στηρίζεται στην καλή ποιότητα της μηχανής και στη σωστή συντήρηση και ρύθμισή της.
Η συντήρηση και ο έλεγχος της μηχανής είναι απαραίτητος πριν από την εποχή σποράς. Θα πρέπει όλα τα συστήματα να έχουν λιπανθεί καλά και να ελεγχθούν όλες οι αρθρώσεις, ρουλεμάν κ.λπ., να λειτουργούν ομαλά, χωρίς υπερβολικές φθορές που θα μειώσουν την ακρίβεια λειτουργίας της μηχανής. Κινώντας τις σπαρτικές μονάδες με τα χέρια πάνω-κάτω, δεξιά-αριστερά, θα δούμε τυχόν φθορές για να τις αποκαταστήσουμε.
Με τη μηχανή σε καλή κατάσταση θα πρέπει να ελέγξουμε τα στοιχεία της και να τη ρυθμίσουμε. Πρώτα την ποσότητα σποράς. Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι κάθε σπόρος έχει δικά του χαρακτηριστικά. Το μέγεθος του σπόρου κάθε ποικιλίας διαφέρει. Αυτό εκφράζεται με το βάρος 1.000 σπόρων που υπάρχει στα καρτελάκια. Το δεύτερο στοιχείο είναι η βλαστική ικανότητα του σπόρου, δηλαδή πόσοι σπόροι θα βλαστήσουν. Το τρίτο στοιχείο είναι πόσα φυτά θέλουμε να έχουμε για καλή παραγωγή. Αν για παράδειγμα θέλουμε να έχουμε 15.000 φυτά/στρέμμα στο βαμβάκι με σειρές ανά 1 μ., τότε θέλουμε 15 φυτά/μέτρο γραμμής. Αν η φυτρωτική ικανότητα του σπόρου είναι 90%, τότε τοποθετώντας 17 σπόρους/μέτρο γραμμής θα έχουμε 15,3 φυτά/μέτρο. Ανάλογα με τις συνθήκες του χωραφιού και την ποιότητα της μηχανής μας, πρέπει να εκτιμήσουμε πόσοι από τους σπόρους που θα τοποθετήσουμε στο έδαφος θα μας δώσουν φυτά. Αν το εκτιμούμε στο 85%, τότε τοποθετώντας 20 σπόρους στο μέτρο θα έχουμε τα επιθυμητά 15 φυτά. Με βάση το βάρος 1.000 σπόρων μπορούμε στο παράδειγμα να βρούμε το βάρος των 20.000 σπόρων/στρέμμα και να βρούμε και το βάρος του σπόρου. Ξέρω ότι οι αγρότες έχουν την τάση να σπέρνουν περισσότερους σπόρους για να είναι σίγουροι. Αυτό είναι ένα επιπλέον κόστος και μάλλον δεν σώζει την κατάσταση όταν οι καιρικές συνθήκες είναι αντίξοες.
Αφού αποφασίσουμε την ποσότητα σπόρου και ρυθμίσουμε τη μηχανή με βάση το πινακάκι που μας δίνει τις ρυθμίσεις των γραναζιών – ταχυτήτων, πρέπει να ελέγξουμε και να ρυθμίσουμε τα επιμέρους στοιχεία της μηχανής.
Πρώτο βήμα η ρύθμιση της απόστασης μεταξύ των σειρών. Ανάλογα με την καλλιέργεια (καλαμπόκι 0,75, βαμβάκι 0,75-1 μ.) ρυθμίζουμε με ακρίβεια τις αποστάσεις. Κρίσιμη η ακρίβεια για τη λειτουργία όλων των μηχανημάτων στη συνέχεια χωρίς προβλήματα.
Έλεγχος και ρύθμιση του συστήματος καθαρισμού της αυλακιάς από φυτικά υπολείμματα. Είναι συνήθως δύο τροχοί (εικόνα) στο μπροστά μέρος της σπαρτικής μονάδας που ωθούν τα υπολείμματα στο πλάι. Σημειώστε ότι αν δεν καθαριστούν τα υπολείμματα, τότε θα βρεθούν στην αυλακιά με τον σπόρο που θα τον βλάψουν. Καθώς σκεπάζονται με το έδαφος βρίσκονται σε αναερόβιες συνθήκες που προκαλούν παραγωγή οξικού οξέος που βλάπτει τον σπόρο. Οι τροχοί πρέπει να κινούνται και να περιστρέφονται ελεύθερα, με το ελατήριο ρύθμισης της πίεσης να λειτουργεί για να κάνουν τη δουλειά τους.
Έλεγχος και ρύθμιση του συστήματος διάνοιξης της αυλακιάς με δίσκους. Οι δίσκοι πρέπει να έχουν μικρή φθορά. Πρέπει ιδανικά να έχουν την αρχική διάμετρο. Εάν η φθορά ξεπερνά τα 12 χιλιοστά, τότε οι δίσκοι πρέπει να αντικαθίστανται. Οι δίσκοι πρέπει να εφάπτονται στο μπροστά μέρος τους. Η επαφή πρέπει να είναι μεταξύ 25 και 50 χιλιοστών. Ο έλεγχος γίνεται όπως δείχνει η εικόνα. Τοποθετούμε δύο κάρτες, μία από μπροστά και μία από πίσω, μέχρι το σημείο που δεν μπορούν να διεισδύσουν χωρίς μεγάλη πίεση άλλο. Θα πρέπει η απόσταση ανάμεσα στις δύο κάρτες να είναι 25-50 χιλιοστά. Η δοκιμή πρέπει να επαναληφθεί σε τρεις τουλάχιστον θέσεις των δίσκων. Εάν η απόσταση επαφής των δίσκων είναι μεγαλύτερη, τότε πρέπει να προσθέσουμε εσωτερικά κάποια ροδέλα. Εάν είναι μικρότερη να αφαιρέσουμε. Έτσι εξασφαλίζεται η καλή λειτουργία τους.
Θα συνεχίσω στο επόμενο.