Στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού οι ζημιές είναι τεράστιες. Πολύ μεγαλύτερες από τον ΙΑΝΟ. Εκτός από τους τσιμενταύλακες διανομής του νερού τα χωράφια που αποσπάστηκαν και βρέθηκαν στη μέση των χωραφιών υπήρξε και καταστροφή της κύριας διώρυγας μεταφοράς του νερού από τη λίμνη μετά τον ΥΗ σταθμό της ΔΕΗ προς το σύστημα διανομής του νερού στα χωράφια.
Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες οι ζημιές είναι πολύ εκτεταμένες και το κόστος αποκατάστασης είναι ιδιαίτερα υψηλό. Εδώ τίθεται και ένα πρόσθετο πρόβλημα. Καθώς ο διαγωνισμός για την υπογείωση του δικτύου του ΤΟΕΒ Ταυρωπού τρέχει και υπό ομαλές συνθήκες η ανάθεση του εμβληματικού έργου θα γίνει στις αρχές του 2024, τίθεται το ερώτημα αν πρέπει να γίνουν οι επισκευές οι οποίες θα καταστραφούν για να γίνουν στη θέση τους οι υπόγειοι αγωγοί. Τι μπορεί να γίνει; Μια ιδέα είναι να μη λειτουργήσει το δίκτυο την επόμενη χρονιά. Οι αγρότες μπορούν να καλλιεργήσουν ξηρικές καλλιέργειες. Ευκαιρία για μια χρονιά αμειψισποράς. Ακόμα θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν και ξηρικό βαμβάκι για να μη χάσουν τη συνδεδεμένη επιδότηση με κάποια μείωη της ελάχιστης παραγωγής. Καθώς η περιοχή έχει αρκετή υγρασία στα χωράφια θα μπορέσουν να έχουν μια μειωμένη παραγωγή. Οι αγρότες θα αποζημιωθούν με ένα λογικό ποσό που θα συμφωνηθεί. Η ανάδοχος εταιρεία του έργου θα μπορέσει να προωθήσει το έργο χωρίς εμπόδια για να το τελειώσει σε δύο χρόνια όπως είναι η υποχρέωσή της από τον διαγωνισμό, αλλά και από το ταμείο ανάκαμψης που δεν δέχεται καθυστερήσεις για να μη χάσουμε τα χρήματα. Ένα ανάλογο μοντέλο αποζημίωσης πρέπει να εφαρμοστεί και στις παρακάρλιες εκτάσεις που φαίνεται ότι θα μείνουν κάτω από το νερό για ένα εξάμηνο. Θα μπορέσουμε να καλλιεργήσουμε κάποιες ανοιξιάτικες καλλιέργειες; Ίσως όψιμα καλαμπόκια μικρού κύκλου ή για ενσίρωση; Μένει να το δούμε.
Ας πάμε όμως στην κατάσταση των καλλιεργειών. Από όπου πέρασε το νερό και έφυγε μετά από λίγες μέρες τα φυτά φαίνεται να είναι ακόμα ζωντανά. Σε φυτείες βαμβακιού τα φυτά του βαμβακιού έχουν καλυφτεί από ένα στρώμα λάσπης. Αλλά φαίνεται να έχει αρχίσει αναβλάστηση που δείχνει ζωντανά φυτά. Ήδη τα κάτω καρύδια έχουν αρχίσει να ανοίγουν με αφράτο βαμβάκι και όχι ”καραμέλα”. Υπάρχει ένα ερώτημα αν το βαμβάκι πρέπει να ψεκαστεί για αποφύλλωση. Θα μπορέσει το αποφυλλωτικό να περάσει τη λάσπη; Η γνώμη των ειδικών είναι ότι πρέπει να γίνει η αποφύλλωση ίσως μετά από τις βροχές που προβλέπονται τις επόμενες μέρες και να συνδυαστεί και με κάποιο σκεύασμα που βοηθάει στο άνοιγμα των καρυδιών. Εκεί όμως που συμφωνούν όλοι είναι ότι η παραγωγή θα πρέπει να συγκομιστεί έστω και αν είναι λίγο μειωμένη για να κινηθεί η οικονομία της περιοχής.
Στα καλαμπόκια έχουμε δύο καταστάσεις. Εκεί που το νερό δεν έφτασε στο ύψος της ρόκας. Εκεί φαίνεται ότι ο σπόρος δεν έχει επηρεαστεί και φαίνεται ότι θα συγκομιστούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Εάν έχουν προβλήματα με αλφατοξίνες θα πρέπει να ελεγχθεί για να κατευθυνθεί η κατανάλωσή τους στα κατάλληλα ζώα. Κυρίως να αποφευχθεί η χρήση σε ζώα γαλακτοπαραγωγής για να μη μεταφερθεί στο γάλα. Εκεί που το νερό κάλυψε τις ρόκες και τις ύγρανε η παραγωγή φαίνεται να έχει καταστραφεί, καθώς οι σπόροι βλάστησαν. Επομένως και στα καλαμπόκια θα συγκομίσουμε ό,τι δεν έχει καταστραφεί για να έχουμε μια βασική παραγωγή.
Σε μια επίσκεψη που έκανα στο Κιόσκι έξω από τη Λάρισα είδα πολλές φυτείες με δέντρα μέσα στην κοίτη που Πηνειού από όπου πέρασε νερό με ορμή. Δεν φαίνεται να έχουμε προβλήματα με τα δέντρα. Τα δέντρα δείχνουν να μην έχουν επηρεαστεί. Δεν ξέρω τι προβλήματα υπάρχουν εκεί που δεν είχαν συγκομιστεί τα δέντρα όπως τα αμύγδαλα. Παραγωγοί μου είπαν ότι τα αμύγδαλα έπεσαν στο έδαφος από τη βροχή. Και αυτά θα πρέπει να συγκομιστούν έστω και αν είναι χαμηλής ποιότητας.
Κλείνοντας το σημείωμα θα ήθελα να τονίσω ότι θα πρέπει να συγκομίσουμε ό,τι είναι δυνατόν να συγκομιστεί από τα χωράφια μας. Είναι πολύ σημαντικό να κινηθεί η οικονομία της περιοχής και να λειτουργήσουν όλες οι δραστηριότητες (μεταφορές κλπ) και οι μονάδες μεταποίησης. Πρέπει να ξαναγυρίσει η ζωή στις περιοχές που επλήγησαν. Εκεί που είναι τα δύσκολα προβλήματα όπως η παρακάρλια περιοχή που φαίνεται ότι τα νερά θα μείνουν εκεί για μήνες θα πρέπει οι αγρότες να αποζημιωθούν για να ζήσουν και μόλις τα νερά αποσυρθούν να καλλιεργηθούν με ό,τι είναι δυνατό. Η λάσπη είναι γόνιμο έδαφος και δεν πιστεύω ότι θα δημιουργήσει προβλήματα. Και θα ξαναθέσω ένα πάγιο ερώτημά μου: Ποιος θα καθοδηγήσει τους αγρότες; Πρέπει να ξαναβγούν οι γεωπόνοι στα χωράφια να συμβουλεύσουν τους αγρότες σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Ιδρύματα. Μια καλή ευκαιρία (μαζί με πολλές άλλες όπως για παράδειγμα μέτρα για την αποτροπή της διάβρωσης των εδαφών ή τη δημιουργία ταμιευτήρων νερού στα γύρω ορεινά της Θεσσαλίας) για ανάπτυξη αυτών των υπηρεσιών. Μια καταστροφή μπορεί να γίνει ευκαιρία για αλλαγή πολλών λανθασμένων νοοτροπιών της Ελληνικής πολιτείας και του πολιτικού συστήματος.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
