Η βασική πηγή πληροφοριών είναι η τελευταία έκθεση του Δικτύου Ανάπτυξης Βιώσιμων Λύσεων (Sustainable Development Solutions Network-SDSN) (βλ. αναφορά 1), που δημιουργήθηκε το 2012 από τον ΟΗΕ με σκοπό τη δραστηριοποίηση των επιστημόνων και ειδικών για την επεξεργασία προτάσεων επίλυσης πρακτικών προβλημάτων στην πορεία υλοποίησης των ΣΒΑ. Το δίκτυο αυτό ενεργοποιείται σε όλες τις χώρες του ΟΗΕ μέσω συνεργασιών με ανεξάρτητους ειδικούς και επιστήμονες από κάθε χώρα.
Σημειώνεται ότι η εφαρμοζόμενη μεθοδολογία για την αξιολόγηση επιβλέπεται από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (JRC). Οι πληροφορίες στις οποίες βασίζεται η αξιολόγηση προέρχονται από την Eurostat, την ΕΛΣΤΑΤ, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος και ειδικούς στα ζητήματα αυτά. H βαθμολογία περιλαμβάνει μία κλίμακα από 0-100, η οποία δείχνει το ποσοστό υλοποίησης του κάθε στόχου.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έκθεση 2022 του SDSN, η Θεσσαλία είναι η μόνη Περιφέρεια που υλοποίησε τους ΣΒΑ σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% (51,65%) ακολουθώντας τα Ιόνια Νησιά με 49.6%.
Στην τελευταία θέση είναι η Αττική (βαθμολογία 36.82) ακολουθώντας το Νότιο Αιγαίo (39.08). Βαθμολογία μεγαλύτερη του 45% έχουν οι Περιφέρειες Ανατολική Μακεδονίας και Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, ενώ βαθμολογία μεγαλύτερη του 40% έχουν όλες οι υπόλοιπες Περιφέρειες (βλ. πίνακα).
Παρά ταύτα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας (ΠΘ) αντιμετωπίζει ακόμη πολλές και πολύ σοβαρές προκλήσεις όπως: Ο στόχος 4 (ποιότητα στην εκπαίδευση), ο στόχος 8 (αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη), ο στόχος 9 (βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές), 10 (μείωση ανισοτήτων) και 11 (βιώσιμες πόλεις και κοινότητες). Επιπλέον, έχει σημαντικές προκλήσεις όπως: ο στόχος 1 (αντιμετώπιση της φτώχειας), ο στόχος 2 (μηδενισμός της πείνας), ο στόχος 5 (ισότητα φύλων), ο στόχος 13 (δράση για το κλίμα) και ο στόχος 14 (ζωή στο νερό).
Τέλος, μικρότερες προκλήσεις είναι ο στόχος 3 (καλή υγεία και ευημερία), ο στόχος 6 (καθαρό νερό και υγιεινή), ο στόχος 7 (προσιτή και καθαρή ενέργεια), ο στόχος 15 (ζωή στη στεριά) και ο στόχος 16 (ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί).
Επομένως, ασχέτως με το εάν η ΠΘ προηγείται όλων των άλλων Περιφερειών της χώρας στην υλοποίηση των ΣΒΑ, έχει να αντιμετωπίσει ακόμα πολύ σοβαρά θέματα για να πλησιάσουμε μέχρι το 2030 τους ΣΒΑ.
Ποιες πρέπει να είναι λοιπόν οι προτεραιότητες της ΠΘ στη βελτίωση της πορείας επίτευξης των ΣΒΑ; Κατ’ αρχάς η εντατικοποίηση της προσπάθειας βελτίωσης των στόχων που βρίσκονται στο κόκκινο, όπως ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω:
Για τον στόχο 4 αναφέρεται ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ (αναφορά 2) η Ελλάδα έχει μ.ο. ετών σχολικής εκπαίδευσης 11 έτη που είναι υψηλότερος μόνο της Πορτογαλίας.
Για τον στόχο 8 αναφέρεται ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2020 η Θεσσαλία υπολειπόταν σημαντικά του μέσου όρου του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας (12.172 Θεσσαλίας έναντι 15.461 Χώρας).
Για τον στόχο 9 σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές) σημειώνεται ότι σε ό,τι αφορά την Έρευνα και Ανάπτυξη δαπανά αρκετά μικρότερα ποσά σε σύγκριση με τον μ.ο. της ΕΕ (1.5% του ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι 2.7% της ΕΕ).
Στον τομέα των πατεντών η Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη σε σύγκριση τόσο με τον μ.ο. της ΕΕ ή χωρών όπως το Λουξεμβούργο, η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία κ.λπ. Όμως σε σύγκριση με το ποσοστό εργαζόμενων στην Έρευνα και Ανάπτυξη η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον μ.ο. της ΕΕ (1.3% έναντι 1.5% της ΕΕ).
Για τον στόχο 10 (μείωση ανισοτήτων), εκτός από το εισόδημα που αναφέρθηκε παραπάνω, έχουν να γίνουν πολλά σε ό,τι αφορά τις ανισότητες που υπάρχουν εντός της χώρας, αλλά και εντός της Περιφέρειας. Το ίδιο ισχύει και για τον στόχο 11 (βιώσιμες πόλεις και κοινότητες), όπως περιγράφεται και στο Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025 της ΠΘ.
Ανάλογη με τον βαθμό προσέγγισης στην επίτευξη της υλοποίησης πρέπει να είναι η προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί για την υλοποίηση και των υπόλοιπων στόχων που χαρακτηρίζονται ως σημαντικές προκλήσεις (ΣΒΑ 1,2,5,13 και 14) ή μικρότερες προκλήσεις (ΣΒΑ 3,6,8,15 και 16).
Ως γενικό συμπέρασμα πρέπει να κρατηθεί ότι ναι μεν η Θεσσαλία συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα προηγείται στην επίτευξη των ΣΒΑ, αλλά μένουν ακόμη πάρα πολλά να γίνουν ώστε να επιτευχθεί η υλοποίηση όλων των ΣΒΑ μέχρι το 2030. Αναφορές: 1. Koundourietal. 2022. The progress of the Greek Regions in relation to the Sustainable Development Goals (SDGs). Sustainable Development Solutions Network (SDSN) Greece. 2. UNDP. Human Development Report 2021/2022. Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World.
* Από τον Χρίστο Τσαντήλα, γεωπόνο, δρ Εδαφολογίας, πρ. διευθυντή Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
(e-mail: christotsadilas@gmail.com).
