Τι είναι το iBO; Η ιστορία του ξεκινά το 2006, όταν ιδρύθηκε το ΙΕΤΕΘ (Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας) με τέσσερα Ινστιτούτα, στις πρωτεύουσες των Νομών της Θεσσαλίας. Στα Τρίκαλα ένα Ινστιτούτο σωματικής υγείας, στην Καρδίτσα ένα για τη Γεωργία, στη Λάρισα ένα Βιο-Ιατρικής και στον Βόλο ένα Μηχατρορικής. Το 2013 με τα μνημόνια και τις συγχωνεύσεις οργανισμών τα τέσσερα Ινστιτούτα συγχωνεύτηκαν σε ένα, με έδρα τον Βόλο, που προσαρτήθηκε στο ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι φορείς της Θεσσαλίας δεν έκαναν μεγάλη προσπάθεια να κρατήσουν το ΙΕΤΕΘ στη Θεσσαλία. Εγώ είχα υποστηρίξει τότε ότι το αγροτικό τμήμα του ΕΚΕΤΑ έπρεπε να έρθει στη Θεσσαλία και όχι το Θεσσαλικό Ινστιτούτο στο ΕΚΕΤΑ. Γιατί πιστεύω ότι η Θεσσαλία είναι το Κέντρο της Γεωργίας της χώρας και ένα αγροτικό Ινστιτούτο πρέπει να βρίσκεται δίπλα στα χωράφια.
Με την ανάληψη της διεύθυνσης του Ινστιτούτου από τον Δ. Μπόχτη αρχίζει μια προσπάθεια ανάπτυξής του με κεντρικό αντικείμενο τη Γεωργία και κυρίως την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στην πρωτογενή παραγωγή. Τον επόμενο χρόνο μετονομάζεται σε iBO και αναπτύσσει σημαντική δράση σε θέματα: ευφυούς γεωργίας (ρομποτικά συστήματα, γεωργία ακριβείας κ.λπ.), συστήματα αειφορικής γεωργικής παραγωγής και ενέργειας και συστήματα εργονομίας και βιο-μηχανικής. Το Ινστιτούτο έχει αποκτήσει νέο εξειδικευμένο προσωπικό και μετέχει σε πολλά εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα με μεγάλη δραστηριότητα σε συνεργασία με αγρότες και οργανώσεις τους. Σημαντική είναι επίσης η δραστηριότητα σε επιστημονικές εθνικές και διεθνείς δημοσιεύσεις.
Το iBO είχε μια σημαντική επιτυχία τον περασμένο χρόνο. Κατάφερε να πάρει μία χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 5,5 εκατομμυρίων ευρώ, για να δημιουργήσει ερευνητικές εγκαταστάσεις για τις δραστηριότητες του Ινστιτούτου, αλλά και εγκαταστάσεις που θα χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση των αγροτών και για επιδείξεις των νέων τεχνολογιών σε αυτούς. Δύο δραστηριότητες που θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς οι αγρότες μας έχουν ουσιαστικά εγκαταλειφθεί χωρίς καθοδήγηση και εκπαίδευση. Σκεφτείτε ότι από τις 40+ ειδικότητες των ΙΕΚ της περιοχής που ανακοινώθηκαν, μόνο μία έχει ουσιαστικό γεωργικό περιεχόμενο (Τεχνικός βιολογικής γεωργίας) και μία λίγο σχετική (Τεχνικός μεταποίησης γεωργικών προϊόντων). Επομένως η δημιουργία χώρου εκπαίδευσης των αγροτών είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη δράση, αρκεί να την αξιοποιήσουν οι αγρότες που φαίνεται να μην εκτιμούν ιδιαίτερα την ωφέλεια της εκπαίδευσης – επιμόρφωσης. Είναι και αυτό από ό,τι φαίνεται ένα από τα προβλήματα μεταφοράς τεχνογνωσίας προς τους αγρότες, αν και κάποια τελευταία στοιχεία δείχνουν τάσεις αλλαγής νοοτροπίας.
Ο διευθυντής του iBO με την έγκριση της χρηματοδότησης απευθύνθηκε στον Δήμο Λαρισαίων που είχε υποσχεθεί παλαιότερα χώρο για τη λειτουργία του Ινστιτούτου Βιο-ιατρικής. Ο Δήμαρχος της πόλης ακολούθησε την πολιτική όλων των δημάρχων της πόλης που θυμάμαι και ανταποκρίθηκε στο αίτημα για διάθεση χώρου, όπου θα ανεγερθούν οι εγκαταστάσεις του iBO και θα δημιουργηθεί πρότυπος χώρος για τις ερευνητικές δραστηριότητες και για την εκπαίδευση των αγροτών. Το χαρακτηριστικό των δημάρχων της πόλης μας είναι η ανοιχτή πόρτα για κάθε πρόταση που θα ενισχύσει δραστηριότητες της πόλης. Προσωπικά θυμάμαι τον αείμνηστο Αριστείδη Λαμπρούλη, τον Χριστ. Καφέ και τον Κ. Τζανακούλη, που πάντα είχαν ανοιχτή την πόρτα και διάθεση να βοηθήσουν τόσο το τότε ΤΕΙ Λάρισας (όπου υπηρετούσα) όσο και (αργότερα) το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ο σημερινός δήμαρχος, Απ. Καλογιάννης (δεν είχα την τύχη να ζητήσω τη βοήθειά του, καθώς συνταξιοδοτήθηκα), ακολούθησε την παράδοση και παραχώρησε στο iBO 70 στρέμματα στο Μεζούρλο για να γίνουν οι εγκαταστάσεις του. Σημαντική, όπως επισημάνθηκε, και η βοήθεια του Περιφερειάρχη, που παρευρέθηκε στην εκδήλωση.
Στον χώρο που παραχωρήθηκε θα κτισθούν μια σειρά από κτίρια, όπως φαίνονται στις εικόνες από τα σχέδια που παρουσίασε ο κ. Μπόχτης στην ομιλία του. Όπως βλέπετε, θα είναι ένα κόσμημα για την περιοχή μας και μια σημαντική κυψέλη, όπου θα αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες για τη γεωργία. Όλοι οι αγρότες και οι φορείς τους πρέπει να συνδράμουν στην επιτυχία του προγράμματος.
Όπως εξήγησε ο κ. Μπόχτης, στόχος του Ινστιτούτου είναι να αναπτύξει συστήματα που θα συμβάλλουν στη μείωση των εργατικών χεριών με τη χρήση ρομποτικών συστημάτων, θα βαλτώσουν την παραγωγικότητα της γεωργίας με χρήση συστημάτων έγκαιρης διάγνωσης ασθενειών και παρασίτων με χρήση επίγειων και εναέριων μέσων. Ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα από τα αντικείμενα. Σημαντικές δράσεις στην ανάπτυξη αειφορικών συστημάτων παραγωγής, αλλά και παραγωγής ενέργειας από τη Γεωργία. Αντικείμενα έρευνας και ανάπτυξης η διαχείριση αποβλήτων - υπολειμμάτων και η ανάπτυξη κυκλικής οικονομίας.
Ένα σημαντικό πρόγραμμα του iBO είναι το FarmB (https://farm-b.com/). Είναι μια εταιρεία pinoff, δηλαδή εταιρεία που ιδρύεται από ερευνητικούς οργανισμούς και Πανεπιστήμια για να αξιοποιήσει τα ερευνητικά αποτελέσματα που παράγονται. Στόχος η εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας στην καθημερινή πρακτική στη Γεωργία. Μια σημαντική δράση που πρέπει να αγκαλιάσουν οι γεωργοί μας για να επωφεληθούν από την εφαρμογή των νέων τεχνολογικών, που για την ώρα έχουμε μείνει πάλι πίσω.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
