Απολύτως απαραίτητη η προώθηση των ΑΠΕ

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πριν από λίγες εβδομάδες ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε στη δυνατότητά μας να μειώσουμε την ενεργειακή κρίση αν είχαμε κάνει έγκαιρα τεχνικά έργα που θα επέτρεπαν την τροφοδοσία μας με φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από εγχώριες, ανανεώσιμες και καθαρές

πηγές. Αναφέρθηκε ονομαστικά στα ΥΗ έργα του Θεσσαλικού Αχελώου δηλαδή στις τεχνητές λίμνες της Μεσοχώρας και της Συκιάς που αν είχαν τελειώσει και λειτουργούσαν (πριν από τουλάχιστον 15 χρόνια) θα παρείχαν χαμηλού κόστους ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο που θα μείωνε τις αυξήσεις του ρεύματος που όλοι αντιμετωπίζουμε. Θα μπορούσαν να παράγουν το 1,5% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουμε. Φυσικά θα μείωνε και την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα καύσιμα (αέριο και πετρέλαιο) που οι τιμές τους αυξάνονται με κάθε αναταραχή στις αγορές. Βέβαια ο κ. Υπουργός επένδυσε τον λόγο του με ακρότητες που πολλές φορές τον κάνουν να χάνει το δίκιο του. Αλλά κυριολεκτικά μίλησε τη φωνή της κοινής λογικής. Φυσικά όλοι οι θιασώτες το «όχι σε όλα» αντέδρασαν με πρώτους τους Αιτωλοακαρνάνες που φοβούνται ότι θα χάσουν το ιδιόκτητο νερό τους, όπως θεωρούν το νερό του Αχελώου. Ακόμα και το νερό των βροχοπτώσεων των Θεσσαλικών βουνών ιδιοκτησία τους είναι! Το ατύχημα είναι ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας υπολογίζοντας το πολιτικό κόστος δυστυχώς τους ακούει και αναστέλλει σειρά έργων και δράσεων που πραγματικά θα μείωναν την εξάρτησή μας από εισαγόμενα καύσιμα.
Ας δούμε τη λογική του «όχι σε όλα». Οποιαδήποτε πράξη μας, αν την αναλύσουμε θα βρούμε κάποια λιγότερο ή περισσότερο αρνητικά στοιχεία. Σε αυτά μπορούμε να προσθέσουμε και διάφορα συναισθηματικά στοιχεία και δημιουργούμε τον μύθο γιατί δεν πρέπει να γίνει ένα έργο. Με τη λογική αυτή αντί να συζητάμε πώς θα παράγουμε την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε ασχολούμαστε με το γιατί δεν πρέπει να γίνουν τα απαραίτητα έργα για την εξασφάλισή της. Να μη γίνουν Υδροηλεκτρικά γιατί είναι Φαραωνικά και καταστρέφουν το περιβάλλον. Να μη γίνουν αιολικά εκεί που φυσάει αέρας (βουνά, ακτογραμμές, νησιά) γιατί χαλούν το τοπίο. Να μη γίνουν Φ/Β στο Γεντίκι γιατί εκεί έβοσκε τα πρόβατα ο παππούς και είναι μερικά χιλιόμετρα από τη Χασάμπαλη. Φυσικά ούτε κουβέντα για την καταστροφή γόνιμης γης που θα απειλήσει την επάρκεια τροφίμων. Να μη γίνει εξόρυξη υδρογονανθράκων στη χώρα γιατί τα πλοία για τις σεισμικές έρευνες ενοχλούν τις φάλαινες. Βέβαια σε όλα αυτό προστίθενται και διάφορα επιχειρήματα όπως η καταστροφή του κοτετσιού της γιαγιάς, η «εξαφάνιση» των μελισσών από τον Κίσσαβο, η μείωση των γεννήσεων των προβάτων κλπ. Αυτό είναι ένα πλαίσιο που αντιστέκεται σε κάθε τεχνικό έργο που πρέπει να γίνει χωρίς να συζητούμε τις επιπτώσεις από τη μη εκτέλεση ή περάτωση των έργων. Όλοι θέλουμε να έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα στα σπίτια μας, τρεχούμενο νερό, θέρμανση και ψύξη. Επομένως η πρώτη συζήτηση που πρέπει να γίνει είναι πώς θα τα εξασφαλίσουμε αυτά και να επιλέξουμε τι είναι αυτό που θέλουμε ε το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος και φυσικά να υποστούμε τις συνέπειες των αποφάσεων. Π.χ. να κόβουμε το ηλεκτρικό τις ώρες που δεν δουλεύουν τα Φ/Β ή όταν δεν φυσά αέρας.
Οι πολιτικοί της χώρας (οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις) αποφάσισαν την αντικατάσταση του λιγνίτη με φυσικό αέριο προκειμένου να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και το κόστος ρύπων που έκανε τη χρήση του λιγνίτη ασύμφορη. Οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών αποφάσισαν να μην επενδύσουν σε ΥΗ έργα. Μάλιστα τα δύο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και Κλίμα) φρόντισαν να έχουν ΥΗ ενέργεια μονό της Μεσοχώρας και μόνο μετά από παρεμβάσεις η τελευταία κυβέρνηση πρόσθεσε και τη Συκιά. Το γιατί είναι ένα μυστήριο. Σύμφωνα με τους ειδικούς έχουμε αξιοποιήσει μόνο το 35% των δυνατοτήτων αξιοποίησης υδατοπτώσεων της χώρας. Γιατί δεν αξιοποιούμε και τα υπόλοιπα και προτιμούμε το φυσικό αέριο; Το φυσικό αέριο δίνει μονάδες βάσης που παράγουν συνεχώς ενέργεια και χρειάζονται, αλλά θα μπορούσαν να είναι λιγότερες και ένα μέρος να καλύπτεται από ΥΗ ενέργεια.
Ας δούμε όμως ποια είναι η απάντηση που πρέπει να δώσουμε στην ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζουμε. Πρώτο στοιχείο ότι οι ΑΠΕ είναι φθηνότερες από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο (με συνηθισμένες τιμές). Επομένως πρέπει να τις προωθήσουμε. Πρώτα τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά. Χρειαζόμαστε μεγάλες επενδύσεις για να καλύψουμε μεγάλο μέρος των αναγκών. Με τη λογική όχι εδώ όχι εκεί δεν πρόκειται να προχωρήσουμε. Οι δύο μορφές ενέργειας έχουν ένα πρόβλημα. Η παραγωγή τους δεν είναι συνεχής. Επομένως θα χρειαστούμε κάποιας μορφής αποθήκευση για να καλύψουμε τη ζήτηση. Τα ΥΗ έχουν δύο σημαντικά πλεονεκτήματα που πρέπει να αξιοποιήσουμε. Μπορούν να καλύψουν ζήτηση αιχμής. Δηλαδή αν έχουμε καύσωνα και υπάρχει μεγάλη ζήτηση με το πάτημα ενός κουμπιού σε λίγα λεπτά παράγουμε ενέργεια και ενισχύουμε το δίκτυο. Επί πλέον με τη μέθοδο της άντλησης-ταμίευσης μπορούμε να αποθηκεύσουμε ενέργεια όταν περισσεύει και να ισορροπήσουμε την αιολική και ηλιακή ενέργεια. Σήμερα έχουμε δύο ΥΗ έργα το ένα τελειωμένο (Μεσοχώρα) και το άλλο ημιτελές (Συκιά) που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σε 2- 3 χρόνια αν το αποφάσιζε η πολιτική ηγερία του τόπου. Παράλληλα να προχωρήσουν πολλά έργα ταμίευσης νερού με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας που θα εξασφάλιζαν νερό για ύδρευση-άρδευση, προστασία από πλημμύρες, αποθήκευση νερού για περιόδους ξηρασίας και όλα αυτά με αξιοποίηση εγχώριων πόρων. Επομένως ο κ. Γεωργιάδης θα έπρεπε ταυτόχρονα με τα όσα είπε να προτρέψει την κυβέρνηση που μετέχει να εκπονήσει άμεσα σχέδιο περάτωσης των ημιτελών έργων (όπως το υπονόησε), αλλά και εκπόνηση ενός σχεδίου αξιοποίησης του υδραυλικού δυναμικού της χώρας που θα συμβάλει στην απεξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας και εξάρτηση από κάθε παραγωγό φυσικού αερίου ή πετρελαίου.