Το Συνέδριο είχε 7 συνεδρίες, 35 θεματικά πεδία και 40 ομιλητές. Από πλευράς πολιτικής Ηγεσίας μετείχαν ο υπουργός ΕΠΕΝ κ. Σκρέκας, ο υφυπουργός σε Θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές κ. Τριαντόπουλος και οι γ.γ. του ΥΠΑΑΤ κ. Μπαγινέτας, Παπαγιαννίδης και Καλογήρου. Πραγματοποιήθηκε με τη φυσική παρουσία κοινού και ομιλητών. Ήταν διαθέσιμο και διαδικτυακά με ταυτόχρονη μετάδοση των εργασιών του Συνεδρίου. Τελικά το παρακολούθησαν 250 άτομα με φυσική παρουσία (1η μέρα) - 180 (2η μέρα) και 400 διαδικτυακές συμμετοχές, γεγονός που δείχνει και το ενδιαφέρον που παρουσίασε.
Θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα των παρουσιάσεων και των συζητήσεων που έγιναν. Αρχικά μια πρώτη εικόνα ήταν ότι πολλοί μίλησαν για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών και στροφή προς καλλιέργειες υψηλής αξίας και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Ανάμεσά τους και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Τρικάλων κ. Γιαγιάκος. Ο κ. Μπαγινέτας ανέφερε ότι τα οπωροκηπευτικά με 9% της καλλιεργούμενης έκτασης δίνουν το 40% του γεωργικού εισοδήματος, ενώ ο καθηγητής Λαχανοκομίας του ΓΠΑ κ. Σάββας ότι το 2% της έκτασης που καλλιεργούνται με λαχανικά δίνει το 23% του γεωργικού εισοδήματος. Βέβαια ο κ. Μπαγινέτας ανέφερε ότι θα υπάρξει πρόγραμμα ανάπτυξης της δενδροκαλλιέργειας, αλλά για την ώρα όχι των λαχανικών. Να ελπίσουμε ότι θα υπάρξει κάποια αλλαγή; Έχω κάποιες αμφιβολίες γιατί η υπόλοιπη συζήτηση ξαναγύρισε στις επιδοτήσεις της ΚΑΠ, αλλά η ελπίδα πάντα υπάρχει.
ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΥΨΗΛΗΣ ΑΞΙΑΣ
Δύο συνεδρίες αναφέρθηκαν στις καλλιέργειες και τα προβλήματά τους. Η μία για τις μεγάλες καλλιέργειες και η δεύτερη για τα κηπευτικά και τις υπό κάλυψη καλλιέργειες. Και στις δύο τονίστηκαν τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα και η έλλειψη δράσης για περιορισμό τους. Η διάβρωση του εδάφους και η ερημοποίηση περιοχών της Θεσσαλίας ήταν ένα θέμα που τονίστηκε από πολλούς ομιλητές. Η συνεχής μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων είναι ένα καμπανάκι που χτυπά και μάλλον λίγοι το ακούν εδώ και πολλά χρόνια. Αλλά με τα φαινόμενα που αναμένονται να ενταθούν από την κλιματική κρίση φαίνεται ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα. Παρουσιάστηκαν οι δυνατότητες των σημερινών καλλιεργειών (βαμβάκι, καλαμπόκι και σκληρό σιτάρι) αλλά και η προτροπή για αύξηση των καλλιεργειών υψηλής αξίας, ώστε να αυξηθεί το εισόδημα των αγροτών και της περιοχής γενικότερα. Τονίστηκε ότι η έλλειψη έργων υποδομών για ταμιεύσεις νερού περιφερειακά της πεδιάδας για προστασία από πλημμύρες, εξασφάλιση νερού για ύδρευση και άρδευση και δημιουργία αποθεμάτων για περιόδους ξηρασίας που αναμένονται πρέπει να είναι από τις προτεραιότητες κάθε αναπτυξιακού σχεδίου. Οι κίνδυνοι οικολογικών καταστροφών τόσο από τη διάβρωση των εδαφών όσο και από την καταστροφή των οικοσυστημάτων, επιφανειακών (ποτάμια όπως ο Πηνειός που στερεύουν το καλοκαίρι) και υπόγειων (που από υπεράντληση έχει χαμηλώσει τόσο τη στάθμη τους που κινδυνεύουν από είσοδο θαλασσινού νερού και καταστροφή τους).
Σημαντικές ευκαιρίες για τον πρωτογενή τομέα μπορεί να δώσει η συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων του Θερμοκηπίου για την άμβλυνση της κλιματικής κρίσης. Η χρήση καλλιεργητικών πρακτικών που θα κρατούν το έδαφος καλυμμένο με βλάστηση ή φυτικά υπολείμματα και η αύξηση της οργανικής ουσίας του θα μειώσουν τη διάβρωση, ενώ θα ενσωματώσουν άνθρακα στο έδαφος αφαιρώντας τον από την ατμόσφαιρα. Αυτό μπορεί να δώσει ένα επί πλέον εισόδημα στους αγρότες από εμπορία των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που φαίνεται να αναπτύσσεται. Άλλωστε και η γεωργία πρέπει να επιτύχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050 σύμφωνα με την πράσινη συμφωνία της Ε.Ε.
Οι δυνατότητες των κηπευτικών και ιδιαίτερα των υπό κάλυψη καλλιεργειών τονίστηκαν στη σχετική συνεδρία. Η καθυστέρηση της χώρας μας έναντι των ανταγωνιστικών χωρών είναι εμφανής από την εξέλιξη των υπό κάλυψη εκτάσεων τα τελευταία έτη. Ένα παράδειγμα που αναφέρθηκε ήταν ότι η Ελλάδα είχε πριν από 40 χρόνια 45.000 στρέμματα θερμοκηπίων και σήμερα έχει μόλις 60.000, ενώ η Τουρκία που είχε 25.000 στρέμματα σήμερα έχει 800.000 στρέμματα.
Οι νέες τεχνολογίες της πληροφορικής και επικοινωνιών δίνουν σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης της διαχείρισης των αγροκτημάτων, ώστε να επιτευχθούν στόχοι μείωσης των εισροών με μείωση χρήσης χημικών που είναι και απαίτηση της νέας ΚΑΠ.
Τονίστηκε ιδιαίτερα η ανάγκη εφαρμογής ενός μακροχρόνιου προγράμματος αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών που θα εφαρμοστεί από διαδοχικές κυβερνήσεις για να πετύχει. Η ανάγκη σύνδεσης έρευνας και γεωργικής παραγωγής, ώστε τα ερευνητικά αποτελέσματα να μεταφέρονται και να αξιοποιούνται άμεσα από τους αγρότες συζητήθηκε ιδιαίτερα, καθώς και η ανάγκη ανάπτυξης ενός συστήματος γεωργικών εφαρμογών που θα συμβουλεύει και θα κατευθύνει τους αγρότες, ώστε να εφαρμόσουν όλες τις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται και να επωφεληθούν από τα αποτελέσματα.
Συνέχεια στο επόμενο.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής
του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
