Ενισχύσεις ναι, αλλά και βελτιώσεις σε καλλιέργειες και εκτροφές

Για την αντιμετώπιση των αυξήσεων ενέργειας και εφοδίων

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Στο τελευταίο διάστημα είχαμε μια σειρά από αυξήσεις τιμών των εισροών του πρωτογενούς τομέα, αλλά και ορισμένων προϊόντων. Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκε σημαντικά και κυρίως αναδρομικά και δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα. Το ίδιο, αλλά

σε μικρότερο βαθμό έγινε με το πετρέλαιο. Τα μηνύματα για τα αζωτούχα λιπάσματα είναι ότι θα τριπλασιαστεί η τιμή. Αυξήθηκε η τιμή των σπόρων, αλλά και των φυτοφαρμάκων. Για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο φαίνεται ότι τουλάχιστον αρχικά θα έχουμε τις αυξήσεις των εφοδίων, ενώ δεν είναι βέβαιο ότι θα διατηρηθούν οι τιμές των προϊόντων. Οι αγρότες βρίσκονται μπροστά σε δύσκολες καταστάσεις και πρέπει να πάρουν αποφάσεις πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Μια τάση είναι να αποφύγουν τις αρδευόμενες καλλιέργειες που έχουν μεγάλες εισροές και να μεταφερθούν σε ξηρικές με μικρότερες εισροές για να μειώσουν τον κίνδυνο οικονομικής ζημίας. Αυτό σημαίνει μείωση του κύκλου εργασιών κατά τουλάχιστον 150 ευρώ/στρ. που θα κοστίσει πολλά εκατομμύρια στην οικονομία της περιοχής. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις δενδρώδεις καλλιέργειες που δεν μπορούν να αλλάξουν, αλλά και στην κτηνοτροφία που κάποιες αυξήσεις τιμών καλύφτηκαν από την αύξηση του κόστους των ζωοτροφών. Μια δεύτερη λύση είναι η διεκδίκηση επιδοτήσεων από την Πολιτεία για να καλυφθούν οι υψηλές τιμές. Τα τρακτέρ στους δρόμους θα ενισχύσουν το αίτημα για κάποιες επιδοτήσεις. Άλλωστε τα τελευταία 40 χρόνια έχουμε μάθει να ζητούμε τις επιδοτήσεις (πάνω και κάτω από το τραπέζι) και τελευταία και αποζημιώσεις για να μας καλύπτουν και εμείς να συνεχίζουμε την ίδια πορεία αδιαφορώντας για τις δυνατές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγικότητά μας, να μας κάνουν ανταγωνιστικούς, να αυξήσουν τις πωλήσεις και τις εξαγωγές μας και να αυξήσουν τα εισοδήματά μας χωρίς να χρειαζόμαστε απαραίτητα τις επιδοτήσεις.
Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να κινηθούμε προς δύο κατευθύνσεις: Να ζητήσουμε ενισχύσεις για τη δύσκολη χρονιά, αλλά ταυτόχρονα και να οργανωθούμε για να βελτιώσουμε τις τεχνικές της καλλιέργειας, τις καλλιέργειες και τις εκτροφές των ζώων μας, ώστε να γίνουμε παραγωγικότεροι. Ας δούμε τι μπορεί να γίνει.
Πρώτο το θέμα του νερού. Αν πάρουμε τον παλιό δρόμο Λάρισας - Βόλου τα χωράφια στα αριστερά ποτίζονται από επιφανειακά νερά από τον Πηνειό. Οι αγρότες αντλούν νερό από 2-3 μέτρα (δεν υπάρχει και απόσβεση του κόστους των γεωτρήσεων που είναι τεράστιο) και το κόστος του ηλεκτρικού για την άρδευση είναι 20-30 ευρώ/στρ. Ο διπλασιασμός της τιμής του ηλεκτρικού θα διπλασιάσει το κόστος, αλλά αυτό είναι σχετικά υποφερτό ιδιαίτερα με τις φετινές τιμές του βαμβακιού και καλαμποκιού. Από τη δεξιά πλευρά που ποτίζουν από υπόγεια νερά με βάθος άντλησης πάνω από 100 μέτρα το κόστος άρδευσης είναι πάνω από 50-60 ευρώ/στρ. και η αύξηση του ρεύματος θα το κάνει 120 και 150 ευρώ/στρ. που δεν μπορεί να καλυφτεί ούτε από τις αυξημένες φετινές τιμές. Αν βέβαια τα τελευταία 20 χρόνια που τα τρακτέρ βγαίνουν στους δρόμους το πρώτο αίτημα ήταν η δημιουργία ταμιευτήρων και η εξασφάλιση καλής ποιότητας, φτηνού επιφανειακού νερού, σήμερα θα είχαμε να λειτουργούν ταμιευτήρες νερού, όπως του Ενιπέα, του Μουζακίου, της Πύλης , του Νεοχωρίτη, της Μεσοχώρας και της Συκιάς, θα ποτίζαμε με επιφανειακά νερά με χαμηλό κόστος, θα είχαμε παραγωγή καθαρής και με τοπική πρώτη ύλη ΥΗ ενέργειας που θα κάλυπτε σημαντικό ποσοστό της ενέργειας που καταναλώνουμε και ο τριπλασιασμός της τιμής του φυσικού αερίου θα μας επηρέαζε πολύ λιγότερο. (Σημειώστε ότι με το πακέτο Χατζηγάκη θα είχαν γίνει τα περισσότερα από αυτά τα έργα). Και φυσικά δεν θα τολμούσαν ούτε ο κ. Φάμελλος να υποστηρίζει ότι το ΣτΕ δεν επιτρέπει να γίνουν τα έργα, ούτε ο κ. Μητσοτάκης ότι υπάρχουν τεχνικά και συνταγματικά θέματα. Ποτέ δεν είναι αργά να διεκδικήσουμε όλα τα έργα για να εξασφαλίσουμε το μέλλον της Γεωργίας στη Θεσσαλία.
Το δεύτερο μέρος είναι οι δυνατότητές μας να μειώσουμε το κόστος παραγωγής. Τα έχω γράψει πολλές φορές, αλλά είναι ευκαιρία να τα θυμηθούμε. Στα παραδείγματα θα αναφερθώ στο σιτάρι, αλλά παρόμοια ισχύουν για όλες τις καλλιέργειες.
1. Αμειψισπορά: Η μονοκαλλιέργεια ενός είδους για περισσότερα χρόνια δημιουργεί πολλά προβλήματα στις καλλιέργειες. Συσσώρευση ζιζανίων και παρασίτων που κάνει απαραίτητη τη χρήση ακριβών παρασιτοκτόνων. Η εισαγωγή ψυχανθών στην αμειψισπορά εμπλουτίζει το έδαφος σε άζωτο και επιτρέπει τη μείωση της λίπανσης τόσο στη χρονιά με ψυχανθές όσο και στη επόμενη, καθώς ενσωματώνει στο έδαφος λίγα κιλά αζώτου. Άλλες καλλιέργειες, όπως η ελαιοκράμβη, με βαθιές πασαλώδεις ρίζες προκαλούν χαλάρωση του εδάφους σε βάθος που βοηθά την επόμενη καλλιέργεια. Κάθε καλλιέργεια αφαιρεί κάποια στοιχεία περισσότερο, που ενδεχομένως με τη μονοκαλλιέργεια θα λείψουν από το έδαφος, ενώ αποδεσμεύει και κάποιες τοξικές ουσίες που μπορεί να συσσωρευτούν. Όλα αυτά συνηγορούν στη χρήση αμειψισπορών που έχει θετικές επιπτώσεις και στο κόστος, στις αποδόσεις και στο κέρδος του παραγωγού.
2. Κατεργασία εδάφους: Κατάργηση του οργώματος και μικρή αναμόχλευση του εδάφους ή ακατεργασία θα μείωνε το κόστος καλλιέργειας κατά 10 ευρώ/στρ. τουλάχιστον χωρίς επίπτωση στην παραγωγή. Αντίθετα θα βελτίωνε το έδαφος με αύξηση της οργανικής ουσίας και θα μπορούσε να μπει στην αγορά ρύπων ενσωματώνοντας διοξείδιο του άνθρακα στο έδαφος και αφαιρώντας το από την ατμόσφαιρα. Ήδη έχουν μπει σε χρήση νέες μηχανές για ακατεργασία (φαίνεται στην εικόνα) με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα στη φετινή σπορά, αλλά θα γράψω αναλυτικά για αυτό σε άλλο σημείωμα.
Θα συνεχίσω στο επόμενο.