μέση κατανάλωση στη Θεσσαλία. Δεδομένου ότι περίπου 25% καλύπτεται από ξηρικές καλλιέργειες, η μέση κατανάλωση είναι περισσότερο από 650 κ.μ. νερού ανά στρέμμα τον χρόνο, αρκετά πάνω από τον εκτιμώμενο από τα Σχέδια Διαχείρισης μέσο όρο της Θεσσαλίας. Εκτιμάται ότι το δίκτυο έχει απώλειες της τάξης του 20-25% από εξάτμιση, απώλειες, διαρροές κ.λπ. Εκτιμάται επίσης ότι η άρδευση με κατάκλυση έχει βαθμό απόδοσης (νερό που απορροφάται από τα φυτά προς το νερό που φτάνει στην κεφαλή, δηλαδή στο άκρο του χωραφιού) της τάξεως του 50% έναντι 75% για την τεχνητή βροχή και 90% για τη στάγδην άρδευση. Ουσιαστικά περισσότερο από 50% του νερού χάνεται σήμερα.
Το δίκτυο έπαθε σημαντικές ζημιές από τις πλημμύρες του «Ιανού» και φαίνεται ότι η Πολιτεία συγκινήθηκε και αποφάσισε να κάνει ένα πρότυπο έργο με μετατροπή του δικτύου ανοιχτών αγωγών σε κλειστούς με πρωτότυπα συστήματα ελέγχου κατανάλωσης για εξοικονόμηση νερού και ενέργειας. Για τις Ελληνικές συνθήκες η απόσταση ανάμεσα στην ανακοίνωση ενός έργου και τη «δέσμευση» ότι θα χρηματοδοτηθεί μέχρι την εκτέλεση είναι τεράστια. Τη «δέσμευση» την έκαναν ο Πρωθυπουργός, αλλά και ο υπουργός Περιβάλλοντος και είναι μέσα στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, μαζί με κάποια μικρότερα έργα του Νομού Τρικάλων. Αργότερα ο Πρωθυπουργός πρόσθεσε και το φράγμα στον Ενιπέα και υπάρχει κάποια ελπίδα για το φράγμα Μουζακίου και περάτωση του φράγματος Αγιονερίου μετά τη σύσκεψη του Περιφερειάρχη με τον κ. Τριαντόπουλο.
Η ελπίδα γρήγορης εκτέλεσης του έργου βρίσκεται στην εκτέλεση μέσω ΣΔΙΤ, δηλαδή Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Κάποια ιδιωτική εταιρεία θα αναλάβει τη μελέτη, εκτέλεση, λειτουργία και συντήρηση του έργου για σειρά ετών και η αποπληρωμή θα γίνει σταδιακά σε βάθος χρόνου. Ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί ακριβώς πώς θα λειτουργήσουν τα ΣΔΙΤ, αλλά η ελπίδα είναι να γίνουν γρήγορα τα έργα και να αποδώσουν για την Ελληνική οικονομία. Λογικό (ελληνική λογική) θα ήταν ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού να «ησυχάσει» και να αφήσει την κρατική μηχανή να λειτουργήσει. Ευτυχώς η διοίκηση του ΤΟΕΒ είχε άλλη αντίληψη. Αποφάσισε να προχωρήσει η ίδια με δικούς της πόρους στη μελέτη του έργου, ώστε να σχεδιαστεί σωστά με τη γνώση των τοπικών συνθηκών και να εκτελεστεί το ταχύτερο δυνατόν. Κινητοποίησε όλο το προσωπικό του, προσέλαβε μια μηχανικό, ειδικευμένη σε υδραυλικά έργα και κατάφερε να ετοιμάσει μια εξαιρετική μελέτη του έργου με ένα πολύ χαμηλό κόστος. Τα χαρακτηριστικά της μελέτης παρουσιάστηκαν σε μια μικρή ομάδα που είχα τη χαρά να μετέχω και θέλω να σας την περιγράψω.
Αρχικά, το πρώτο χαρακτηριστικό του έργου είναι ότι εκμεταλλεύεται τη διαφορά υψομέτρου μεταξύ της αναρρυθμιστικής λίμνης και των χωραφιών που θα αρδευτούν που είναι 90 μέτρα. Αυτό μπορεί να δώσει αρχική πίεση 9 ατμοσφαιρών. Βέβαια η ροή του νερού στους σωλήνες δημιουργεί απώλειες και τελικά υπολογίστηκε η πίεση στα ακραία σημεία του δικτύου να φτάνει τις 4 ατμόσφαιρες, πίεση αρκετή για λειτουργία αυτοκινούμενων αρδευτών με ράμπα ή για συστήματα στάγδην. Αυτό σημαίνει ότι στο μεγαλύτερο μέρος του δικτύου η άρδευση θα γίνεται χωρίς άλλο κόστος ενέργειας, εκτός από μια μικρή περιοχή που είναι σε μεγαλύτερο υψόμετρο και θα χρειαστεί ενίσχυση της πίεσης με αντλίες. Το δίκτυο έχει μελετηθεί με διαμέτρους σωλήνων που εξασφαλίζουν χαμηλές απώλειες. Οι υπόγειοι κλειστοί αγωγοί που προβλέπονται ξεκινούν με δύο από τη λίμνη με διαμέτρους 2 και 1,6 μέτρων. Από εκεί διακλαδίζονται στο δευτερεύον και τριτεύον δίκτυο και σε κάθε χωράφι θα υπάρχει παροχή με αυτόματη μέτρηση κατανάλωσης. Ο παραγωγός θα χειρίζεται το σύστημα από το κινητό του τηλέφωνο. Το δίκτυο θα μεταφέρει τη πληροφορία στο κεντρικό γραφείο του ΤΟΕΒ μέσω «σύννεφου δεδομένων» απ’ όπου θα γίνεται η διαχείριση του δικτύου. Οι αυτοματισμοί ελέγχου είναι απαραίτητοι για την καλή λειτουργία του δικτύου, ώστε να φτάνει νερό με την ελάχιστη πίεση σε όλους της χρήστες. Οι αγωγοί θα γίνουν ακριβώς στα σημεία που βρίσκονται σήμερα οι ανοικτοί αγωγοί και θα αποφευχθούν προβλήματα απαλλοτριώσεων, αλλά και προβλήματα με αρχαιολογική υπηρεσία που πιθανόν να υπάρξουν. Ενδιαφέρον έχει πως στη μελέτη συνέβαλε το προσωπικό του ΤΟΕΒ. Χάρη σε αυτούς έγινε η χαρτογράφηση του αγροκτήματος. Με χρήση φορητών GPS κατέγραψαν τα όρια του κάθε χωραφιού και έτσι έγινε το τοπογραφικό χωρίς επί πλέον κόστος.
Το νέο υπόγειο δίκτυο θα μειώσει ουσιαστικά τις απώλειες σε νερό, ενώ η αντικατάσταση της κατάκλυσης θα αυξήσει τον βαθμό απόδοσης της άρδευσης. Εκτιμάται ότι θα υπάρξει εξοικονόμηση 35-40% του νερού που καταναλώνεται σήμερα κάπου κοντά στα 22.000.000 κ.μ. νερού (όσα θα μπορούσε να ταμιεύσει ένας μικρός ταμιευτήρας). Το έργο βέβαια θα έχει ένα κόστος πάνω από 100.000.000. Μια επένδυση σχεδόν 900 ευρώ/στρ. Αυτά τα μεγέθη δίνουν μια εικόνα των δυνατοτήτων καλύτερης διαχείρισης του νερού στη Θεσσαλία και στη χώρα ευρύτερα, αλλά και το μέγεθος των επενδύσεων που χρειάζονται.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά του έργου
Παροχή λειτουργίας: 8.430 l/s (30.348 m3/h) έναντι 12.840 l/s (υφιστάμενη κατάσταση)=> Εξοικονόμηση νερού: 35%
Επιμερισμός τριτεύοντος δικτύου: 81 υποδίκτυα (κόμβοι ζήτησης)
Μέση αρδευτική μονάδα: 20 στρ.
Αριθμός υδροληψιών: 5.650 υδροληψίες
Ταυτόχρονη λειτουργία υδροληψιών: 562 υδροληψίες (1/10)
Υδροληψίες: Ενός στομίου παροχής 15 l/s ανά 100 μ.
Πίεση λειτουργίας στην υδροληψία: 4 atm
