Της Μαρίνας
Αποστολοπούλου
Μία καινοτομία σε σχέση με το τρέχον ΕΣΠΑ το οποίο βρίσκεται στη λήξη του, περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα ΣΕΣ 2014-20, καθώς ικανοποιεί ένα από τα πάγια αιτήματα των Περιφερειών για απ’ ευθείας εκχώρηση πόρων από το Γεωργικό Ταμείο στις Περιφέρειες προκειμένου να μπορούν να διαχειριστούν άμεσα κονδύλια τα οποία αφορούν σε παρεμβάσεις σχετικές με τον αγροδιατροφικό τομέα. Στόχος να επιμεριστούν ισόρροπα αρμοδιότητες σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο για τη διασφάλιση των διαδικασιών, την αμεσότερη επικοινωνία, την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση προβλημάτων καθώς και την ασφαλέστερη επίτευξη του στόχου της απορρόφησης των πόρων.
Η εκχώρηση θα γίνει απ’ ευθείας στις Περιφέρειες, ενώ όπως επισημαίνει ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός στην «Ε», το γεγονός ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας θα λάβει ένα ποσό απ’ ευθείας από το Γεωργικό Ταμείο, δεν σημαίνει ότι δεν θα διεκδικήσει την ένταξη και άλλων έργων του συγκεκριμένου τομέα από τομεακό πρόγραμμα του ΣΕΣ το οποίο θα διαχειριστεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Συγκεκριμένα και ενώ η κατάρτιση της πρότασης που θα υποβάλει η Περιφέρεια Θεσσαλίας για το νέο ΕΣΠΑ (2014-20) βρίσκεται στην τελική ευθεία, με τη σχετική πρόταση να υποβάλλεται στις 17 Ιουλίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά ιδιαιτέρως στο Γεωργικό Ταμείο, η Θεσσαλία υπολογίζει ότι θα πάρει από απ’ ευθείας εκχώρηση το πόσο των 121.845.022 ευρώ. Ποσό, το οποίο είναι αυτό που της αναλογεί, επί του συνόλου των 5.279.950.991 ευρώ (με την δημόσια δαπάνη) που εκχωρείται στις ελληνικές Περιφέρειες. Το πόσο με την κοινοτική δαπάνη μόνον ανέρχεται σε 4.223.960.793
Όπως επισημαίνει ο Κώστας Αγοραστός, ο βασικός στόχος για την Περιφέρεια Θεσσαλίας από τους πόρους του Γεωργικού Ταμείου είναι το νερό, η δημιουργία φραγμάτων, υδατοδεξαμενών, οι υπογειοποιήσεις καθώς και οι ολοκληρωμένες εδαφικές στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης στην ύπαιθρο, που αφορούν και στο κεφάλαιο του αγροτικού εξηλεκτρισμού.
ΣΤΟΧΟΣ - ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Συγκεκριμένα για την προγραμματική περίοδο 2014-20 η εκχώρηση διαχείρισης μέτρων και δράσεων του ΠΑΑ 2014-2020, στις Αυτοδιοικητικές Περιφέρειες, θα ακολουθήσει ένα μοντέλο εκχώρησης, με στόχο να επιμεριστούν ισόρροπα αρμοδιότητες σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο για τη διασφάλιση των διαδικασιών, την αμεσότερη επικοινωνία, την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση προβλημάτων καθώς και την ασφαλέστερη επίτευξη του στόχου της απορρόφησης των πόρων.
Τα κριτήρια στα οποία θα βασιστεί η διαδικασία εκχώρησης αφορούν κυρίως στο εάν:
* Τα μέτρα αφορούν μεν οριζόντιες πολιτικές και στρατηγικές, των οποίων η εφαρμογή δεν περιορίζεται απαραίτητα στα γεωγραφικά όρια των Περιφερειών, αλλά έχει πραγματοποιηθεί περιφερειακή εξειδίκευση της εφαρμογής (π.χ. για τα διαχειριστικά σχέδια απορροής λεκανών δύναται να εκχωρηθεί η διαχείριση στις Περιφέρειες).
* Τα μέτρα αφορούν σε περιφερειακές ιδιαιτερότητες και χωρικές ανάγκες, που αναγνωρίζονται και εξειδικεύονται μέσα από τις μελέτες για την έξυπνη εξειδίκευση των περιφερειών (RIS3) και τις δράσεις συμπληρωματικότητας προς αυτές.
* Το επίπεδο υποδομών υποστήριξης, αλλά και η ύπαρξη στελεχιακού δυναμικού των Περιφερειών δύναται να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες του απαιτητικού πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης των σχετικών μέτρων και δράσεων.
* Για τα σχετικά μέτρα σχεδιάζεται η εφαρμογή ολοκληρωμένων έργων, που απαιτεί προκήρυξη προκαθορισμένης ομάδας μέτρων/δράσεων και κατάθεση ενιαίας αίτησης, βάσει επιχειρηματικού σχεδίου που θα απαντά σε δεδομένες ανάγκες των δυνάμει δικαιούχων χωρικές ή τομεακές.
* Επιτυγχάνεται για τους δικαιούχους αλλά και τη διοίκηση, μείωση διοικητικού βάρους (εγγύτητα αποφάσεων, επιτάχυνση διαδικασιών, παροχή δυνατότητας στους δικαιούχους να υποβάλλουν ολοκληρωμένα επενδυτικά σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, κ.λπ.).
ΜΕΤΡΑ- ΔΡΑΣΕΙΣ
Το μοντέλο εκχώρησης προβλέπει καταρχήν τα ακόλουθα:
Το θεσμικό πλαίσιο και οι βασικοί όροι και κριτήρια των εκχωρούμενων μέτρων-δράσεων διαμορφώνονται κεντρικά έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις επιλεγμένες στρατηγικές επιλογές του ΥπΑΑΤ. Σε περιφερειακό επίπεδο κάθε Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης (ΕΦΔ) μπορεί να προβεί σε εξειδικευμένη, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε Περιφέρειας, πρόσκληση, υποδοχή των αιτήσεων των δυνάμει δικαιούχων, κατάταξη των δυνάμει δικαιούχων-πράξεων ανάλογα με τα τεθέντα κριτήρια επιλογής, ένταξη των δικαιούχων-πράξεων και τέλος υλοποίηση.
Η Διαχειριστική Αρχή του ΥπΑΑΤ έχει την ευθύνη για τον συντονισμό και την εποπτεία των φορέων.
Τα μέτρα-δράσεις για τα οποία πρόκειται να εκχωρηθεί για το σύνολο ή μέρος του προϋπολογισμού η διαχείριση των πόρων και αρμοδιοτήτων είναι κατ’ αρχάς τα ακόλουθα:
* Τουλάχιστον το 30% των πόρων του ΕΓΤΑΑ που αφορά σε δράσεις που αφορούν σε επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις και τη βιωσιμότητα της γεωργικής εκμετάλλευσης, στοχευμένα σε προϊόντα και ανάγκες που αναδεικνύονται από τις περιφερειακές μελέτες RIS3 για τον αγροδιατροφικό τομέα.
* Τουλάχιστον το 25% των πόρων του ΕΓΤΑΑ που αφορούν στη μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη των γεωργικών προϊόντων. Οι επενδύσεις θα αφορούν σε συνολικούς προϋπολογισμούς μέχρι 1 εκ. ευρώ
* Τουλάχιστον το 70% του προϋπολογισμού δράσεων για την ενίσχυση εκκίνησης επιχείρησης για νέους αγρότες, ανάλογα με τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες.
* Το 100% του προϋπολογισμού δράσεων για την ενίσχυση εκκίνησης επιχειρήσεων αφενός μεν για μη γεωργικές δραστηριότητες σε αγροτικές περιοχές, σε συνέργεια με δράσεις των ΠΕΠ (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ), αφετέρου για την ανάπτυξη μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
* Το 100% του προϋπολογισμού των μικρών εγγειοβελτιωτικών έργων και το 30% του προϋπολογισμού των μεσαίων εγγειοβελτιωτικών έργων μέχρι 2,2 εκ. ευρώ.
* Το 100% του προϋπολογισμού των δράσεων αναδασμών, αγροτικού εξηλεκτρισμού, δασικής οδοποιίας.
* Το 100% του προϋπολογισμού της περιβαλλοντικής δράσης που αφορά στην αναχλόαση των βοσκοτόπων.
* Το 100% των δράσεων, όπως αυτές περιγράφονται στη στρατηγική της Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD).
Θα εξεταστεί επίσης η εκχώρηση μέρους του προϋπολογισμού των ακόλουθων μέτρων-δράσεων:
* Μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων, με προϋπολογισμό ανώτερο των 2,2 εκ. ευρώ.
* Που αφορούν σε συνεργασίες, οι οποίες στοχεύουν στη διάδοση των αποτελεσμάτων της εφαρμοσμένης γεωργικής έρευνας και την προώθηση της καινοτομίας σε όλο το φάσμα της αγροτικής ανάπτυξης.
Τα ανωτέρω θα εξειδικευθούν και θα οριστικοποιηθούν περαιτέρω στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020 τηρώντας σε κάθε περίπτωση το προβλεπόμενο ποσοστό εκχώρησης (περίπου 30% των συνολικών πόρων του ΠΑΑ).
