έχουν επιβεβαιωθεί κρούσματα στη Δυτική Ελλάδα, αλλά και στον νομό Τρικάλων. Σε επιφυλακή οι κτηνοτρόφοι του νομού Λάρισας, ενώ ήδη πραγματοποιήθηκε σχετική σύσκεψη στην Περιφέρεια. Το αίτημα των κτηνοτρόφων είναι να τρέξει άμεσα η διαδικασία προληπτικού εμβολιασμού των κοπαδιών, για να μην αναβιώσουμε τα όσα συνέβησαν το 2014, όταν η ελληνική κτηνοτροφία κατέγραψε μεγάλες απώλειες σε ζωικό κεφάλαιο κι ακόμη στον Τύρναβο περιμένουν να αποζημιωθούν. Ωστόσο το ΥΠΑΑΤ ανακοίνωσε τη χορήγηση δωρεάν εμβολίων σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες, όπως αυτή της Δυτικής Μακεδονίας όπου εμφανίστηκαν κρούσματα (Καστοριά, Γρεβενά, Κοζάνη και Φλώρινα) και στην ΠΕ Τρικάλων . Επιπλέον, οι ΔΑΟΚ κάθε περιφερειακής ενότητας, από τις παραπάνω, χρηματοδοτούν τα εντομοκτόνα-εντομοαπωθητικά αρκεί οι κτηνοτρόφοι να καταθέσουν τα σχετικά παραστατικά. Όσοι κτηνοτρόφοι, εκτός των περιοχών αυτών θέλουν να εμβολιάσουν προληπτικά τα ζώα τους, προς το παρόν θα πρέπει να επιβαρυνθούν το σχετικό κόστος.
Πληρωμές - ενισχύσεις αγροτών λόγω κορονοϊού
Με αργούς ρυθμούς προχωρά η διαδικασία ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα για τις ζημιές που υπέστη η αγροτική οικονομία από την πανδημία του κορονοϊού και όχι μόνο. Όπως είναι γνωστό το ΥΠΑΑΤ έχει ανακοινώσει έναν πρώτο προγραμματισμό για την ενίσχυση των πληττόμενων κλάδων. Πρώτοι «τυχεροί» οι αμπελουργοί για τον πράσινο τρύγο και την απόσταξη κρίσης και οι αλιείς για τους οποίους έκλεισε η πλατφόρμα των αιτήσεων, ενώ θα ακολουθήσουν οι σπαραγγοπαραγωγοί (αιτήσεις μέχρι 9 Σεπτεμβρίου) και οι παραγωγοί λαϊκών (αιτήσεις μέχρι 23 Σεπτεμβρίου). Μεγάλοι «χαμένοι» για ακόμα μία φορά οι αιγοπροβατοτρόφοι, για τους οποίους δεν έχει καν ακόμα ξεκινήσει η διαδικασία της υποβολής αιτήσεων. Κι όχι μόνο δεν έχε ξεκινήσει η διαδικασία, αλλά και το αναμενόμενο 4 ευρώ ψαλιδίστηκε στα 3,8 ευρώ. Οι αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες αποφάσισαν να εγκρίνουν την πίστωση ποσού 30,155 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των αιγοπροβατοτρόφων, αν και είχε δοθεί το πράσινο φως για 31,7 εκατ. ευρώ από τις Βρυξέλλες. Οι 45.430 δικαιούχους αγωνιούν, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η πληρωμή δρομολογείται το νωρίτερο για τα τέλη Οκτωβρίου, αν όχι αρχές Νοεμβρίου, αφού για τον ΟΠΕΚΕΠΕ προέχει η πληρωμή της προκαταβολής του τσεκ. Η διαδικασία προβλέπει την έκδοση ΚΥΑ με τους όρους χορήγησης της έκτακτης αυτής ενίσχυσης και το άνοιγμα της ειδικής πλατφόρμας για την υποδοχή αιτήσεων, με την προθεσμία να διαρκεί ένα μήνα, όπως και στις υπόλοιπες ειδικές ενισχύσεις. Να σημειωθεί ότι ο ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδης ανακοίνωσε ότι οι κλάδοι της πτηνοτροφίας, της ανοιξιάτικης πατάτας, της ντομάτας θερμοκηπίου, των καρπουζιών και των επιτραπέζιων ελιών, βρίσκονται στο μικροσκόπιο των υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προκειμένου να ενισχυθούν προσεχώς ως πληττόμενοι λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.Προκαταβολή ενίσχυσης
Όσον αφορά τώρα την προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης, οι αρμόδιοι του ΥΠΑΑΤ τοποθετούν χρονικά τη διαδικασία μέχρι την Παρασκευή 16 Οκτωβρίου, ημερομηνία την οποία έχει ορίσει η Κομισιόν στα κράτη-μέλη για την έναρξη της πληρωμής της προκαταβολής του 2020. Ωστόσο, αν μέχρι τότε δεν προλάβουν, το πιθανότερο είναι η πληρωμή να τρέξει την εβδομάδα 19 με 23 Οκτωβρίου.
Ανάρπαστα τα μήλα της Αγιάς
Ανάμεικτα συναισθήματα επικρατούν στους μηλοπαραγωγούς της Θεσσαλίας, καθώς στην επαρχία Αγιάς και στον συνεταιρισμό «Κίσσαβος» η χρονιά προμηνύεται θετική, ενώ στη Ζαγορά Πηλίου τώρα φαίνονται οι πληγές από τη χαλαζόπτωση του Μαΐου. Στην επαρχία Αγιάς, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνεταιρισμού «Κίσσαβος» Γιώργος Ζέικο «η φετινή παραγωγή εξελίσσεται πάρα πολύ καλά, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Σε λίγες μέρες θα ολοκληρωθεί η συγκομιδή στην ποικιλία «Gala», ενώ τα μήλα εμφανίζουν εξαιρετικό χρώμα και άριστη ποιότητα. Στο μεταξύ αυξημένη ζήτηση υπάρχει για εξαγωγές, αν και η φετινή χρονιά είναι όψιμη (κατά 15 μέρες περίπου). Θα ακολουθήσει η συγκομιδή στην ποικιλία “grannySmith”, για τα οποία υπάρχει εξίσου αυξημένο ενδιαφέρον από τις αγορές του εξωτερικού.
Στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου, το φθινόπωρο ξεκίνησε με την ολοκλήρωση της συγκομιδής προϊόντα στην ποικιλία «GALA», τα οποία διακρίνονται από την εξαιρετική γεύση τους. Περίπου στα μέσα Σεπτεμβρίου, θα ξεκινήσει και η συγκομιδή στα πασίγνωστα κόκκινα μήλα “Starking” τα οποία αποτελούν τη «ναυαρχίδα» του Συνεταιρισμού σε επίπεδο ποσότητας. Παρότι η φετινή καλλιεργητική περίοδος θα «γραφτεί στην τοπική ιστορία», εξαιτίας της εκτεταμένης καταστροφής από τη χαλαζόπτωση της 26ης Μαΐου 2020, με συνέπεια τη μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων προς εμπορία, υπάρχουν αγροκτήματα στις κτηματικές περιφέρειες της Δημοτικής Ενότητας Ζαγοράς που είτε δεν επηρεάστηκαν από το φαινόμενο, είτε η επίδραση σε αυτά δεν ήταν καθολική. Ο Συνεταιρισμός συνεπώς, που αντιπροσωπεύει το 99% περίπου των αγροτών της Δημοτικής Ενότητας και διακινεί περίπου το 85 % των μήλων του Νομού Μαγνησίας, προβλέπεται μέχρι στιγμής ότι θα καλύψει επαρκώς τις ανάγκες του εμπορικού του δικτύου, το οποίο εκτός από το σύνολο της χώρας εκτείνεται και στο εξωτερικό. Μάλιστα πρόκειται για τη μοναδική εξαγωγική επιχείρηση μήλων της Μαγνησίας.
Γεωπονικές συμβουλές
Χρήσιμες καλλιεργητικές συμβουλές παρέχει στους παραγωγούς το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Βόλου. Αναλυτικότερα η σχετική ανακοίνωση της Υπηρεσίας αναφέρει:
Τομάτα υπαίθρια και θερμοκηπίου: Συνεχίζεται η εμφάνιση προσβολής από το ωίδιο στις πρώιμες (7-10 σταυρούς) και αναμένεται στις όψιμες (3-5 σταυρούς), αλλά και με τετράνυχο και Tuta Absoluta. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη του μύκητα και τη μετάδοσή του. Συμπτώματα: Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων εμφανίζονται κιτρινοπράσινες ή κίτρινες ακανόνιστες ή γωνιώδεις κηλίδες διαμέτρου 10-15 mm και στην κάτω επιφάνεια εμφανίζεται λεπτή λευκή μέχρι ανοιχτή καστανή εξάνθηση. Τα κονίδια του μύκητα είναι αερομεταφερόμενα και προκαλούν τη διασπορά της ασθένειας. Συστάσεις: Να γίνει καταπολέμηση του παθογόνου μύκητα (μόνο όταν διαπιστωθεί η ύπαρξη του), με εγκεκριμένα και εκλεκτικά ωϊδιοκτόνα σκευάσματα.
Πιπεριά υπαίθρια και θερμοκηπίου: Συνεχίζεται η εμφάνιση του ωίδιου, θρίπα, τετράνυχου και πράσινου σκουληκιού σε καλλιέργειες με πιπεριές. Oι καιρικές συνθήκες που επικρατούν είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη και τη μετάδοσή του μύκητα. Συμπτώματα: Εμφάνιση κίτρινων ακανόνιστων κηλίδων (ως πανάδες) στην πάνω επιφάνεια των φύλλων με λευκή εξανθηση στην κάτω επιφάνεια. Οι μολύνσεις πραγματοποιούνται σε θερμοκρασίες από 15 έως 30 βαθμούς Κελσίου και υγρασία 52-75%. Καταπολέμηση: Όσοι παραγωγοί διαπιστώσουν συμπτώματα προσβολών, να προστατεύσουν την παραγωγή τους με ψεκασμούς κάλυψης, με επιτρεπόμενα εκλεκτικά ωϊδιοκτόνα.
Μελιτζάνα: Συνεχίζονται οι προσβολές από τον τετράνυχο και θρίπαμε μεγάλους πληθυσμούς διαπιστώθηκε σε καλλιέργειες της Μελιτζάνας στους νομούς Μαγνησίας, Καρδίτσας, Τρικάλων και Φθιώτιδας. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν την εποχή αυτή ευνοούν την ανάπτυξη των τετρανύχων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η προσβολή εξαπλώνεται με μεγάλη ταχύτητα στο χωράφι και για τον λόγο αυτό χρειάζεται συνεχής επιθεώρηση από τους παραγωγούς. Συστάσεις: Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνουν μόνο μετά τη διαπίστωση της προσβολής (3 άτομα/φύλλο) και όχι προληπτικά, με κατάλληλα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα.
Λίγα σχόλια για την ενδιάμεση έκθεση επιτροπής Πισσαρίδη
Μέρος 1ο
Οπως γνωρίζετε, η Κυβέρνηση ανέθεσε σε μια επιτροπή σοφών υπό τον καθηγητή Πισσαρίδη να εκπονήσει ένα σχέδιο ανάπτυξης της χώρας. Η επιτροπή συστάθηκε πριν από την πανδημία του κορονοϊού. Κατά την πορεία εκπόνησης της πρότασης προέκυψε η πανδημία με την αναμενόμενη ύφεση και το πρόγραμμα της Ε.Ε. για το ξεπέρασμα της κρίσης που με τα μέτρα της Ε.Κ.Τ. (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και το νέο ΕΣΠΑ θα κάνουν διαθέσιμα στη χώρα μας αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ. Πρέπει να τα αξιοποιήσουμε με κανόνες για ξεπέρασμα της κρίσης και την πράσινη ανάπτυξη. Είναι επομένως μια εξαιρετική ευκαιρία να αναπτύξουμε δράσεις που θα οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Η επιτροπή υπέβαλε και έδωσε στη δημοσιότητα μια ενδιάμεση έκθεση, ενώ στο επόμενο διάστημα θα τη συμπληρώσει με προτάσεις για ειδικότερα μέτρα.
Διάβασα την ενδιάμεση έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη. Ομολογώ ότι έμεινα έκπληκτος από τα στοιχεία που παρέθεσαν οι μελετητές. Η χώρα μας είναι τελευταία (ή από τους τελευταίους) σε όλους τους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. ή του ΟΟΣΑ. Υπερέχουμε σε δύο: στο κόστος της κοινωνικής ασφάλισης (πληρωμές συντάξεων) και στις αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων. Η ανάγνωση είναι σαν να παρακολουθείς έργο τρόμου και εξηγεί γιατί η χώρα πάει από το κακό στο χειρότερο, καθώς κανείς δεν ενδιαφέρεται σοβαρά να εξορθολογήσει την οικονομία μας. Το πελατειακό κομματικό σύστημα και η ελάχιστη προσπάθεια βασιλεύουν παντού. Μπορεί αυτό να αλλάξει με τις προτάσεις της επιτροπής και το ταρακούνημα από την κρίση 2008-2018 και την πανδημία;
Η επιτροπή προτείνει μια σειρά από δράσεις για βελτίωση της κατάστασης, όπως για βελτίωση των υπηρεσιών του κράτους και του ασφαλιστικού συστήματος. Κυρίως προτείνει τη στροφή της οικονομίας από τις υπηρεσίες στην παραγωγή διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων. Να αυξήσουμε τις εξαγωγές μας στα επίπεδα άλλων χωρών. Σκεφτείτε ότι εμείς εξάγουμε λίγο πάνω από 32 δισ. ευρώ τον χρόνο, όταν η Ουγγαρία εξάγει 100 και η Τσεχία 150 δισ ευρώ. Οι ιδέες είναι πολλές και ενδιαφέρουσες. Υπάρχουν ειδικότεροι από εμένα να τις σχολιάσουν. Θα προσπαθήσω να σχολιάσω τα θέματα που καταλαβαίνω και σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα.
Όπως κάθε μελέτη και πολιτική πρόταση από το 2010 (αρχή κρίσης και μνημονίων) αναφέρθηκε ως αυτονόητο στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα (μαζί με το τουρισμό). Φυσικά και στροφή σε επενδύσεις σε παραγωγικές μονάδες με εξαγωγικό προορισμό. Μάλιστα η έκθεση θέλει την Ελλάδα, την Καλιφόρνια της Ευρώπης. Είχα κάνει μια σύγκριση της Θεσσαλίας με την περιοχή του Fresno της Καλιφόρνιας που τροφοδοτεί τις ΗΠΑ με οπωροκηπευτικά το 2013 και πρότεινα να τους μιμηθούμε, χωρίς καμία ανταπόκριση. Είναι ευχάριστο να ακούμε από πολλές πλευρές να αναφέρονται σε ανάπτυξη του αγροδιατρτοφικού (που περιλαμβάνει τον πρωτογενή τομέα, τη μεταποίηση, logistics κ.λπ.) τομέα. Το πρόβλημα είναι ότι μένουμε στα λόγια και δεν προτείνεται ένα σχέδιο για το πώς αυτό θα πραγματοποιηθεί. Βέβαια η έκθεση πιστεύω ότι θα δώσει σχετικά στοιχεία στο δεύτερο μέρος, αλλά μερικά σχόλια για όσα αναφέρονται είναι χρήσιμα.
Ο πρωτογενής τομέας έχει αναμφίβολα πολλές δυνατότητες να αυξήσει τον ετήσιο κύκλο εργασιών του και να συμβάλλει στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας. Να μην ξεχνάμε ότι ο κύκλος εργασιών της Γεωργίας μας είναι κάτω από 250 ευρώ/στρέμμα όταν στο Ισραήλ είναι στα 1.200. Αν αυτό το βάλετε στα περισσότερα από 35.000.000 στρέμματα που καλλιεργούμε θα βρείτε αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 20%, χωρίς να υπολογιστούν οι πολλαπλασιαστές και η μεταποίηση. Ο προφανής τρόπος είναι η μεταβολή των καλλιεργειών από επιδοτούμενες εκτατικές καλλιέργειες (εκμηχανισμένες με ελάχιστη εργασία) σε καλλιέργειες υψηλής αξίας (οπωροκηπευτικά με μικρότερη εκμηχάνιση για την ώρα, καθώς τα ρομπότ δεν θα αργήσουν να έρθουν και μεγάλη ένταση εργασίας) και η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Θα πρέπει να αφήσουμε το μοντέλο της επιδοτούμενης γεωργίας και να πάμε σε γεωργία υψηλής αξίας με ένταση εργασίας και αντίστοιχες επενδύσεις σε υποδομές (τυποποίηση, μεταποίηση, μεταφορές, εμπορία, αρδευτικά συστήματα κ.λπ.), εκμηχάνιση, ψηφιοποίηση και νέες τεχνολογίες. Ας μην ξεχνάμε ότι η χώρα έχει πολύ μικρά αγροκτήματα (μέσο αγρόκτημα στην Ελλάδα κάτω από 70 στρέμματα, όταν η Ε.Ε. έχει 160). Επομένως, διαθέτουν ανθρώπινη εργασία που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε καλλιέργειες παραγωγής νωπών προϊόντων και στην κτηνοτροφία. Αυτό θα τις κάνει βιώσιμες, καθώς περισσότερα ημερομίσθια τον χρόνο θα μένουν στην αγροτική οικογένεια αυξάνοντας το εισόδημα. Βέβαια τα μικρά αγροκτήματα θα έχουν πρόβλημα εμπορίας των προϊόντων, αν δεν αναπτυχθούν ομαδικές δράσεις παραγωγής τυποποιημένων ποιοτήτων που ζητούνται στην αγορά και σε ποσότητες που μπορούν να εμπορευτούν. Το ίδιο μπορεί να γίνει με εταιρείες που θα κάνουν την εμπορία, αλλά και την καθοδήγηση των μικρών αγροτών ώστε να παράγουν τυποποιημένα και πιστοποιημένα προϊόντα για τις αγορές.
Είναι προφανές ότι χρειάζεται ένα μεσο- ή μακροπρόθεσμο σχέδιο για να επιτευχθεί η αλλαγή αυτή. Αυτό προϋποθέτει μια συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, έτσι ώστε να ακολουθείται το πρόγραμμα ανεξάρτητα από το κόμμα που κυβερνά. Φυσικά θα υπάρχουν διαφορές σε επιμέρους θέματα, αλλά τα βασικά θα παραμένουν. Αν συνεχίσουμε την τακτική ο κάθε Υπουργός ακόμα και του ίδιου κόμματος, να καταργεί ό,τι σχεδίασε ο προηγούμενος, χωρίς καμία αξιολόγηση, κάθε πρόγραμμα είναι καταδικασμένο σε αποτυχία μαζί με τη χώρα. Είναι προφανές ότι χρειάζονται δράσεις, στις οποίες θα αναφερθώ στο επόμενο.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
