Λειτουργεί με βάση τους μέσους όρους. Ουσιαστικά θεωρεί ότι το χωράφι είναι ομοιόμορφο, δηλαδή έχει παντού περίπου τις ίδιες ιδιότητες και παραγωγή. Για αυτό όταν θέλουμε να δούμε τις ιδιότητες του εδάφους ενός χωραφιού δημιουργούμε μία διαγώνιο, παίρνουμε δείγματα κατά μήκος της, τα ανακατεύουμε και τα αναλύουμε. Τα αποτελέσματα θεωρούμε αντιπροσωπευτικά του χωραφιού. Το ίδιο ισχύει για την παραγωγή. Τη ζυγίζουμε συνολικά, διαιρούμε με τα στρέμματα και αυτή είναι η παραγωγή του χωραφιού. Το ίδιο κάνουμε για τους ψεκασμούς, το πότισμα κ.λπ.
Ο παραγωγός που ξέρει το χωράφι του συμφωνεί με αυτό; Προφανώς όχι. Ο κάθε παραγωγός γνωρίζει ποιο μέρος του χωραφιού ή του αγροκτήματος είναι πιο δύσκολο στην κατεργασία και την προετοιμασία της σποροκλίνης, που φυτρώνει καλύτερα ή χειρότερα, που απορροφά καλύτερα το νερό ή που το κρατά και στο τέλος που έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη παραγωγή. Όλα αυτά τα έχει στη μνήμη του και πολλές φορές τα χρησιμοποιεί στη διαχείριση των χωραφιών του. Αυτό ισχύει όταν οι διαφορές είναι σταθερές από χρόνο σε χρόνο και δεν επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες της χρονιάς κάτι που δεν ισχύει πάντα και κάνει τα πράγματα πιο πολύπλοκα.
Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι η μνήμη μας μπορεί να κρατήσει ορισμένα δεδομένα και μετά 2-3 χρόνια ατονεί. Αυτό είναι ένα μειονέκτημά μας έναντι των ηλεκτρονικών καταγραφών που αποθηκεύονται και δεν χάνονται για παρά πολλά χρόνια. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι ακόμα και αν γνωρίζει ότι υπάρχουν διαφορές είναι δύσκολο να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει και πώς να εφαρμόσει διαφορετικές καλλιεργητικές φροντίδες. Έχω μερικές προσωπικές εμπειρίες που θα σας περιγράψω. Πριν 50 χρόνια, τελειώνοντας τις σπουδές μου και τον στρατό βρέθηκα στα χωράφια της οικογένειας χωρίς καμία εμπειρία. Το προσωπικό ήταν έμπειρο και από εκεί πήρα και εγώ τις πρώτες μου εμπειρίες. Κάθε χρόνο το πρόβλημα ήταν να οργώσουμε ένα χωράφι βαρύ και γόνιμο αλλά δύσκολο στην κατεργασία. Όλα τα άλλα ήταν ελαφρύτερα και ευκολότερα ακόμα και αν οι συνθήκες ήταν υγρές. Ένα μέρος ενός χωραφιού φύτρωνε δύσκολα. Όταν σπέρναμε σιτάρι, ήμασταν δύο στο πίσω μέρος της μηχανής να βλέπουμε τη ροή του σπόρου (έτσι γίνονταν τότε γιατί ο σπόρος δεν ήταν καθαρισμένος καλά). Οταν φτάναμε στο σημείο ο έμπειρος εργάτης έριχνε επιπλέον σπόρο με το χέρι. Το καλύτερο όμως ήταν στο πότισμα. Τότε ποτίζαμε με μικρά μπεκ που τα βάζαμε σωλήνα παρά σωλήνα (ανά 12 μέτρα). Ένα παραπήνειο χωράφι που είχε γούρνες, συνήθως δέχονταν περισσότερο νερό το οποίο και στράγγιζε από τα γύρω σημεία. Το αποτέλεσμα ήταν το βαμβάκι να γίνεται ψηλό και στο τέλος να μην ανοίγουν τα καρύδια. Έβλεπα έναν γείτονα που ακολουθούσε μια διαφοροποιημένη άρδευση. Δηλαδή στα σημεία που είχε τις γούρνες έβαζε ένα μπεκ ανά τρεις σωλήνες (ανά 18 μέτρα) και πολλές φορές σταματούσε το πότισμα και έκλεινε ακόμα ένα μπεκ.
Έτσι πετύχαινε πιο ομοιόμορφη κατανομή του νερού και κανονικό άνοιγμα των καρυδιών. Ακολούθησα και εγώ την τακτική με καλά αποτελέσματα. Με τελική λύση στο πρόβλημα πετύχαμε με τους ρυθμιστές ανάπτυξης που κρατούσαν τα φυτά κοντά ανεξάρτητα από τη δόση άρδευσης. Είμαι βέβαιος ότι ο κάθε αγρότης θα έχει τέτοια στοιχεία και παραδείγματα από τη διαχείριση των χωραφιών του. Αλλά και η επιστημονική κοινότητα πριν από τις πρώτες εφαρμογές της γεωργίας ακριβείας γνώριζε ότι οι αρχές της συμβατικής γεωργίας δεν ήταν σωστές. Υπήρξαν αρκετές προσπάθειες διαφοροποίησης των καλλιεργητικών φροντίδων χωρίς πολύ θετικά αποτελέσματα.
Τι άλλαξε μετά το 1990; Πρώτα η απελευθέρωση του GPS (του συστήματος εντοπισμού της θέσης στην επιφάνεια της Γης). Αυτό αναπτύχθηκε από το ναυτικό και την αεροπορία των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1970, αλλά δεν ήταν ελεύθερο για χρήση από το ευρύ κοινό. Είχε ένα σφάλμα το οποίο διορθωνόταν με έναν κωδικοποιημένο αλγόριθμο. Αυτό απελευθερώθηκε στο τέλος της δεκαετίας του 1980 και ήταν η βάση για σειρά εφαρμογών, μια από τις οποίες ήταν η Γεωργία Ακριβείας. Διότι επέτρεπε να συνδεθούν όλες οι πληροφορίες από έναν αγρό με συντεταγμένες, ώστε να μπορέσει να αναλυθεί η παραλλακτικότητα δηλαδή η διαφοροποίηση των ιδιοτήτων στον χώρο (χωρική παραλλακτικότητα). Μία από τις πρώτες εφαρμογές ήταν η ανάπτυξη αισθητήρων για χαρτογράφηση της παραγωγής σιτηρών σε μια Θ/Α MasseyFergusson. Εφαρμόστηκε σε μεγάλη έκταση στο Ηνωμένο Βασίλειο και εκεί αποκαλύφθηκε ότι υπήρχε μια σημαντική διαφοροποίηση της παραγωγής μεταξύ τμημάτων του αγρού που έπρεπε να αναπτυχθεί τεχνολογία για να τη διαχειριστούμε. Κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορία που σήμερα μετά από 30 χρόνια έχει κάνει τεράστιες προόδους σε αισθητήρες, τεχνολογίες και εφαρμογές που ήδη βλέπουμε να εφαρμόζονται σε πολλές χώρες και ευελπιστούμε να τις δούμε και στη χώρα μας.
Θα προσπαθήσω να σας δώσω κάποιες από τις εφαρμογές για να πάρετε μια καλύτερη εικόνα του τι μπορείτε να κάνετε και του τι έρχεται στο προσεχές μέλλον.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
