Σήμερα θέλω να σας παρουσιάσω τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κάθε καλλιεργητικής τεχνικής που εφαρμόστηκε. Τα στοιχεία υπολογίστηκαν από το granoduro.net® (Decision Support System –Σύστημα Υποβοήθησης στη Λήψη Αποφάσεων – ΣΥΛΑ) με βάση στοιχεία που έδωσε ο ίδιος ο αγρότης. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον Πίνακα και θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι σημαίνουν. Στην πρώτη σειρά φαίνεται η παραγωγή όπως ζυγίστηκε μετά τη συγκομιδή, ενώ στη δεύτερη έχει γίνει αναγωγή σε ίδια υγρασία 13%. Τη μέγιστη παραγωγή πετύχαμε στο τεμάχιο μετά από καλαμπόκι με ακατεργασία και το granoduro.net®. Ακολούθησε το συμβατικό μετά το καλαμπόκι, το τεμάχιο μετά το ρεβίθι με χρήση του granoduro.net® και τελευταίο σε παραγωγή το τεμάχιο μετά το ρεβίθι με συμβατική διαχείριση. Στη τρίτη σειρά φαίνεται το αποτύπωμα άνθρακα που απεικονίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ισοδύναμο διοξειδίου του άνθρακα σε τόνους ανά τόνο παραγόμενου προϊόντος. Βλέπουμε ότι οι δύο μεταχειρίσεις που χρησιμοποίησαν το granoduro.net® είχαν τις ελάχιστες εκπομπές (0.205 t/tμετά το καλαμπόκι, 0.222t/t μετά το ρεβίθι). Όπως θα θυμάστε, το ΣΥΛΑ αναγνώρισε το άζωτο που έμεινε μετά το ψυχανθές και μείωσε την εφαρμοζόμενη αζωτούχο λίπανση, ενώ η ακατεργασία μετά το καλαμπόκι επίσης μείωσε το αποτύπωμα άνθρακα. Το υδατικό αποτύπωμα στην τέταρτη σειρά είναι πάλι μικρότερο στις εφαρμογές του granoduro.net® που δείχνει καλύτερη αξιοποίηση του νερού. Στην πέμπτη σειρά έχουμε το οικολογικό αποτύπωμα, που όπως έχω περιγράψει παλαιότερα, εκφράζει την έκταση που χρειαζόμαστε για να παράγουμε έναν τόνο προϊόντος, δηλαδή σκληρού σίτου. Βλέπουμε και εδώ ότι το τεμάχιο μετά το καλαμπόκι, την ακατεργασία και το granoduro.net® έχει την ελάχιστη τιμή με το συμβατικό καλαμπόκι να ακολουθεί, με πολύ μικρή διαφορά το ρεβίθι με το granoduro.net® και αρκετά ψηλότερα το συμβατικό μετά το ρεβίθι. Είναι προφανές ότι η διαχείριση του χωραφιού με τη χρήση του granoduro.net® (κύρια διαφορά με τον παραγωγό η εφαρμογή της επιφανειακής αζωτούχου λίπανσης σε δύο δόσεις κάτι που έχω συστήσει σε πολλά σημειώματα αλλά πολλοί αγρότες προτιμούν την ευκολία τους) έχει μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις εκτός από την καλύτερη παραγωγή και το χαμηλότερο κόστος παραγωγής, όπως εξήγησα σε προηγούμενο σημείωμα.
Το granoduro.net® μας έδωσε και άλλα χρήσιμα στοιχεία, όπως η κατανάλωση πετρελαίου ανά τόνο προϊόντος. Η διαφορά της ακατεργασίας είναι χαρακτηριστική με τη μισή σχεδόν κατανάλωση πετρελαίου τόσο από τη συμβατική κατεργασία όσο και από τη μειωμένη. Οι τρεις επόμενοι δείκτες (λίπασμα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα και σπόρος σποράς ανά τόνο παραγωγής) δείχνουν τα καλύτερα αποτελέσματα μετά το granoduro.net® κυρίως για το λίπασμα. Στην προτελευταία σειρά είναι ένας πολύ ενδιαφέρων δείκτης που δείχνει την αποτελεσματικότητα χρήσης του εφαρμοζόμενου αζώτου. Είναι χαρακτηριστική η υπεροχή των τεμαχίων που η διαχείριση στηρίχτηκε στο granoduro.net® .
Καταλήγοντας τη σειρά των τριών σημειωμάτων θα ήθελα να τονίσω:
1. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην καλύτερη διαχείριση των αγροκτημάτων. Παρόλο που πολλοί μου λένε ότι αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη χώρα μας, εγώ συνεχίζω να πιστεύω ότι κάπου κρύβονται οι καινοτόμοι Θεσσαλοί αγρότες του 1960, 70, 80 που υιοθετούσαν σε ελάχιστο χρόνο καινοτομίες όπως γραμμική σπορά, ζιζανιοκτονία με τρεφλάν κ.λπ.
2. Η ακατεργασία είναι μια τεχνική της καλλιέργειας που πρέπει να εφαρμοστεί στις χειμερινές καλλιέργειες γιατί δίνει χαμηλό κόστος παραγωγής, παρόμοιες ή καλύτερες αποδόσεις με τη συμβατική κατεργασία, ενώ έχει σημαντικά καλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
3. Οι μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι σημαντικές για ένα προϊόν που μεταποιείται καθώς η βιομηχανία που το παραλαμβάνει μπορεί να στηρίξει την «πράσινη», φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή της.
4. Εάν η ΕΕ επιβάλλει μια σοβαρή νέα ΚΑΠ που θα ενισχύει μέτρα μείωσης της διάβρωσης, αύξησης της οργανικής ουσίας του εδάφους και περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (το Ελληνικό Υπουργείο Γεωργίας ασχολείται με θέματα γενικής πολιτικής και με επιδοτήσεις κάτω από το τραπέζι) τότε μπορούν να διαδοθούν τεχνικές της καλλιέργειας που θα ωφελήσουν τους αγρότες, τη χώρα και το περιβάλλον.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος,
ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
