Του Αποστόλη Ζώη
Πρωτότυπα Γεωθερμικά Θερμοκήπια έχουν δημιουργηθεί στις εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Θεσσαλίας στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE “Adapt Agricultural Production to climate change and limited water supply” με ακρωνύμιο “Adapt2Change”, το οποίο στοχεύει στην ελαχιστοποίηση της ζήτησης νερού και ενέργειας για τη γεωργία, τη μείωση της ρύπανσης από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, την ελαχιστοποίηση των εκπομπών CO2 και την προσαρμογή της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή. Είναι δε ένα από τα μεγαλύτερα έργα που έχει χρηματοδοτηθεί στην Ελλάδα από το κορυφαίο Περιβαλλοντικό εργαλείο προώθησης των πολιτικών της ΕΕ, που είναι το Πρόγραμμα “LIFE”, ξεπερνώντας τα 2,5 εκατ. ευρώ. Στα αξιοσημείωτα του έργου είναι πως η απόδοση της παραγωγής μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη μιας και ο παραγωγός έχει την ικανότητα να παρακολουθεί και σύντομα να ελέγχει πλήρως το περιβάλλον της μονάδας, ακόμη και από απόσταση, μέσω Η/Υ ή και smartphone!
Ιστορικό
Πως φτάσαμε σε αυτό το πρόγραμμα;
Το Πρόγραμμα LIFE έχει ως προτεραιότητα θέματα που αφορούν στην κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, την υγεία και ποιότητα ζωής, τους φυσικούς πόρους και τα απόβλητα και έχει ως σκοπό, να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και επίδειξη καινοτόμων προσεγγίσεων πολιτικής, τεχνολογιών, μεθόδων και εργαλείων.
Βασιζόμενη σε αυτά κι άλλα κριτήρια η ομάδα του Adapt2change με επικεφαλής τον καθηγητή Δρ. Αλέξανδρο Παπαχατζή του ΤΕΙ Θεσσαλίας και τους συνεργάτες του, καταθέτει επιτυχώς το 2009 την πρόταση του Adapt2change στο Πρόγραμμα LIFE, έχοντας ως πρωταρχικό ρόλο την προώθηση γεωργικών τεχνολογιών και πολιτικών που σέβονται το περιβάλλον με βλέμμα στραμμένο στις επόμενες γενιές και στους αγρότες.
H μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης που επιτεύχθηκε, όπως δηλώνει, ο καθηγητής Δρ Αλέξανδρος Παπαχατζής, αγγίζει ανα περιπτώσεις και το 50 - 75% σε σύγκριση με τα στερεά καύσιμα, ενώ στην κατανάλωση νερού, η μείωσή της χρήσης του, φθάνει σχεδόν το 50% ενώ αγγίζει και το 90% αν συνοπολογιστεί η λειτουργία κλειστού υδροπονικού συστήματος και η επαναχρησιμοποίηση αποθηκευμένου νερού. Αξιοσημείωτη επίσης είναι και η αύξηση της παραγωγής που παρατηρήθηκε, σε σύγκριση με τα συμβατικά θερμοκήπια και που φθάνει χοντρικά τους 30 τόνους τομάτας ανά στρέμμα και ανά έτος, καλλιεργούμενη πάντα κάτω από βιολογικές συνθήκες.
Η θέρμανση με γεωθερμικές αντλίες θερμότητας, σύμφωνα με τον ίδιο, επιτυγχάνει την κατανάλωση πολύ λιγότερης ενέργειας από τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης, δεδομένου ότι αντλούν θερμότητα από το έδαφος και όχι μόνο. Αν τα θερμοκήπιά μας , προσθέτει, είναι δίπλα σε θάλασσα, ή δίπλα σε λίμνη ή ποτάμι, τότε απλά ρίχνουμε τις γεωθερμικές αντλίες μέσα στον υδάτινο όγκο, αποφεύγοντας έτσι και το κόστος των γεωτρήσεων, που είναι σημαντικό.
Τα συγκεκριμένα θερμοκήπια, θεωρούνται η Formula 1 των θερμοκηπίων, μιας και αυτή η πρωτοπόρος τεχνολογία, σύντομα θα εφαρμοσθεί και στην παραγωγή και αναμένεται να είναι πιο συμφέρουσα σε σύγκριση με τα στερεά καύσιμα ή το φυσικό αέριο.
Όλοι οι πόροι χρησιμοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Το προτεινόμενο σύστημα είναι κλειστό και με αυτόν τον τρόπο δεν υπάρχει διαρροή των λιπασμάτων στο περιβάλλον. Ως εκ τούτου γίνεται πλήρης χρήση των τελευταίων με αποτέλεσμα να απαιτείται χρήση λιγότερων λιπασμάτων.
Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι πέρα από το περιβαλλοντικό όφελος που προκύπτει από την εφαρμογή των παραδοτέων του Adapt2Change, αναμένεται να υπάρχει και οικονομικό όφελος για τους παραγωγούς καθιστώντας την επένδυση σε ‘οικολογικά’ θερμοκήπια οικονομικά βιώσιμη και ιδιαίτερα προσιτή", δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις μπορεί να χρηματοδοτηθούν από χρηματοδοτικά εργαλεία.
Υψηλής ποιότητας
Σήμερα, στις εγκαταστάσεις θερμοκηπίων, αναφέρει ο καθηγητής Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής του ΤΕΙ Θεσσαλίας παράγονται υψηλής ποιότητας γεωργικά προϊόντα σε ελεγχόμενες συνθήκες. Αν και τα θερμοκήπια είναι γνωστή τεχνολογία η σημερινή εξέλιξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων και της έρευνας στον κλάδο αυτό επιτρέπει τον έλεγχο όλων των συνθηκών σε μια εγκατάσταση και την επίτευξη υψηλής παραγωγικότητας, δεν παραλείπει να τονίσει. Η παροχή νερού, η θερμοκρασία, τα θρεπτικά συστατικά παρακολουθούνται από πολύπλοκα συστήματα μικροσυσκευών επικουρώντας στην μεγιστοποίηση της παραγωγής με ταυτόχρονη επίτευξη άριστης ποιότητας. Η παραγωγή μπορεί να είναι ανεξάρτητη από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η παραγωγή σε ελεγχόμενο-κλειστό περιβάλλον, προσθέτει ο ίδιος, είναι ανεξάρτητη από τυχόν εποχιακές αλλαγές. Για να επιτευχθούν αυτές οι υψηλές αποδόσεις, απαιτούνται υψηλές ενεργειακές προδιαγραφές για κάθε εγκατάσταση όσον αφορά στην θέρμανση και ψύξη. Σήμερα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να μειώσουν το ενεργειακό κόστος και να στηρίξουν γεωργική παραγωγή φιλική προς το περιβάλλον.
