Όπως έγραψα σε προηγούμενο σημείωμα η ποικιλία καθορίζει σε μεγάλο ποσοστό το χρώμα και τα υαλώδη καθώς και την περιεκτικότητα σε γλουτένη. Υπάρχουν ποικιλίες περισσότερο ή λιγότερο παραγωγικές. Άλλες που αδελφώνουν περισσότερο ή λιγότερο. Πρώιμες ή όψιμες. Περισσότερο ή λιγότερο ανθεκτικές σε ασθένειες. Με ψηλό ή χαμηλότερο στέλεχος που κάνει τη φυτεία περισσότερο ή λιγότερο ανθεκτική σε πλάγιασμα. Περισσότερο ή λιγότερο ανθεκτική σε παγετό. Όλα αυτά είναι ένα σύμπλοκο που πρέπει να αξιολογήσει ο παραγωγός και να αποφασίσει που θα δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα. Η απόφασή του θα καθορίσει αρκετά στοιχεία για τις καλλιεργητικές πρακτικές που θα ακολουθήσει αλλά και τη τελική παραγωγή και εμπορευσιμότητα του προϊόντος. Εδώ πρέπει να προσθέσουμε και ένα άλλο παράγοντα που είναι η προτίμηση της βιομηχανίας ζυμαρικών που μπαίνει συνήθως στα συμβόλαια καλλιέργειας που κάνει με τους παραγωγούς.
Θα προσπαθήσω να εξηγήσω όσο μπορώ τι σημαίνει το κάθε χαρακτηριστικό. Μια όψιμή ποικιλία είναι συνήθως πιο παραγωγική αλλά πρέπει να σπαρεί νωρίτερα για να μπορέσει να ωριμάσει. Η καθυστέρηση της ωρίμανσης αυξάνει το κίνδυνο να μας βρει ένας λίβας ή πολύ υψηλές θερμοκρασίες ή συνδυασμός και των δύο, με το σιτάρι ακόμα να μην έχει ωριμάσει και να μας συρρικνώσει το σπόρο. Η πρώιμη ποικιλία μπορεί να σπαρεί αργά ακόμα και μετά τα Χριστούγεννα και να μας δώσει ικανοποιητική παραγωγή ενώ μειώνεται ο κίνδυνος από λίβα. Οι πολύ υψηλές αποδόσεις συνήθως δεν συνδυάζονται και με υψηλή ποιότητα. Επομένως η επιλογή είναι μια υψηλή παραγωγή ή υψηλή εμπορευσιμότητα. Οι ποικιλίες με καλό χρώμα είναι επιθυμητές για τη βιομηχανία και δεν χάνουν το χαρακτηριστικό τους ακόμα και αν βραχούν που είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Για τις ποικιλίες με καλό αδέλφωμα χρειάζεται να σπείρουμε λιγότερο σπόρο. Η αντοχή σε ασθένειες είναι και αυτό ένα σημαντικό χαρακτηριστικό. Βλέπουμε ότι ο παράγωγος έχει να ζυγίσει πολλές παραμέτρους για να πάρει την απόφασή του.
Αφού την πάρει πρέπει να προμηθευτεί πιστοποιημένο σπόρο. Κατά τη γνώμη μου είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούμε πιστοποιημένο σπόρο για να έχουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας, ελάχιστες ξένες ύλες και ξένους σπόρους, υψηλή βλαστική ικανότητα. Αναγνωρίζω ότι αυτό σημαίνει μεγαλύτερο κόστος αλλά πιστεύω ότι αυτό πληρώνεται από τη μικρότερη ποσότητα σπόρου που σπέρνουμε αλλά και από την τελική παραγωγή και ποιότητα ενώ η επιδότηση του σπόρου καλύπτει μεγάλο μέρος της διαφοράς.
Ποσότητα σποράς. Εδώ είναι ένα σημαντικό στοιχείο που οι αγρότες μας συνήθως αγνοούν. Μια καλή φυτεία πρέπει να έχει 750.000 φυτά το στρέμμα. Για μια ποικιλία που δημιουργεί 1,75 αδέλφια πρέπει να βάλουμε στο χωράφι 450.000 σπόρους το στρέμμα. Είναι εύκολο να το υπολογίσουμε από το βάρος 1000 σπόρων που συνήθως υπάρχει στο καρτελάκι με τα χαρακτηριστικά του σπόρου. Σε αυτό τον υπολογισμό πρέπει να αυξήσουμε τη ποσότητα αν το χωράφι δεν είναι καλά προετοιμασμένο ή η σπαρτική δεν είναι καλή ή αν έχουμε κάποιο άλλο πρόβλημα. Συνήθως ποσότητες 18-20 κιλά σπόρου το στρέμμα είναι αρκετές και η συνήθεια πολλών παραγωγών να σπέρνουν 25 και 30 κιλά το στρέμμα απόλυτα λανθασμένες.
Η σπαρτική μηχανή κάνει τελικά την τοποθέτηση του σπόρου στο έδαφος. Η καλή της λειτουργία είναι βασικός παράγοντας επιτυχίας της εγκατάστασης της φυτείας. Η μηχανή πρέπει να είναι καλής ποιότητας κατασκευής που είναι η αρχική συνθήκη. Από εκεί και πέρα η καλή συντήρηση και ρύθμιση είναι τα στοιχεία που πρέπει να προσέξει ο παραγωγός. Επαναλαμβάνω ότι θα πρέπει:
1. Μετά το τέλος της δουλειάς κάθε χρόνο καλό καθάρισμα της μηχανής από σπόρο, χώματα κλπ και καλό γρασάρισμα.
2. Στη διάρκεια του χειμώνα καλή συντήρηση και επισκευή μερών που έχουν φθορές και οποιαδήποτε βλάβη.
3. Ρύθμιση της μηχανής πριν από τη σπορά στην αποθήκη και μόνο επιβεβαίωση της ρύθμισης να γίνεται στο χωράφι.
Αν γίνουν όλα αυτά ο γεωργός θα έχει κάνει σωστά τη δουλειά του, με το μικρότερο δυνατό κόστος και θα έχει επιτύχει τη βάση της καλής παραγωγής και ποιότητας.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
