για τα νωπά προϊόντα. Είναι η τελευταία ενέργεια που κάνει ο αγρότης στο χωράφι και το επιστέγασμα των προσπαθειών όλης της χρονιάς. Είναι προφανές ότι λάθη στη συγκομιδή μπορεί να κοστίσουν ακριβά. Γιά αυτό θα προσπαθήσω στα επόμενα σημειώματα να δώσω στοιχεία για την καλύτερη δυνατή εκτέλεση του έργου της συγκομιδής. Η συγκομιδή μπορεί να γίνει με τα χέρια ή με μηχανές, κάτι πολύ βολικό καθώς εργατικά χέρια δεν υπάρχουν πλέον σε αφθονία. Γενικότερα το κόστος συγκομιδής με μηχανές είναι χαμηλότερο από τη συγκομιδή με το χέρι. Τα νωπά όμως προϊόντα που είναι και τα πιο ευαίσθητα συγκομίζονται με το χέρι. Γιατί η επίπτωση της χρήσης μηχανών στην ποιότητα του προϊόντος είναι τέτοια που κάνει αντιοικονομική τη χρήση μηχανών. Οι πρόοδοι που σημειώνονται στη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων και της ρομποτικής φαίνεται να δίνουν καλές προοπτικές να εκμηχανιστούν και πολλές από τις εργασίες συγκομιδής που σήμερα γίνονται με τα χέρια. Σε κάθε περίπτωση η καλή οργάνωση και εκτέλεση παίζουν κυρίαρχο ρόλο στο θετικό αποτέλεσμα. Ένα πρώτο στοιχείο που θέλω να τονίσω είναι ότι η συγκομιδή δεν αρχίζει όταν ωριμάσει ο καρπός και μπούμε στο χωράφι για τη συγκομιδή αλλά πολύ νωρίτερα. Ουσιαστικά από τότε που θα σχεδιάσουμε την παραγωγή. Από τότε που θα αποφασίσουμε να κάνουμε μια καλλιέργεια. Η επιλογή της ποικιλίας, της πυκνότητας του πληθυσμού που θα επιδιώξουμε να πετύχουμε, οι αποστάσεις μεταξύ των σειρών, η μέθοδος κατεργασίας είναι αποφάσεις που επηρεάζουν ουσιαστικά τη συγκομιδή. Αν έχετε μια βαμβακοσυλλετκική που έχει τις μονάδες στο 1 μέτρο, τότε θα πρέπει να σπείρετε τις σειρές ανά ένα μέτρο, ενώ αν η μηχανή έχει τις μονάδες ανά 75 εκατοστά θα πρέπει να σπείρετε τις σειρές ανά 75 εκατοστά. Όταν κάνετε μηχανική συγκομιδή στο βαμβάκι, πρέπει να σπείρετε τα φυτά πυκνά για να τα αναγκάσετε να καρποφορήσουν υψηλότερα ώστε να λειτουργεί η συλλεκτική μνάδα μακρύτερα από το έδαφος. Σε αυτό βοηθά και ένα πρώιμο πότισμα ανάπτυξης. Αν καλλιεργήσετε πατάτες για να αποφύγετε να κάνετε βαθιά εκσκαφή στο έδαφος, κάνετε αναχώματα για αναπτυχθούν εκεί οι κόνδυλοι και να γίνει εύκολη η συγκομιδή. Αν η συγκομιδή γίνει με μηχανήματα που λειτουργούν κοντά στο έδαφος (χορτοδοτικά, αρακάς) καλό είναι να ισοπεδώνετε καλά το έδαφος για να συγκομίζετε το λιγότερο δυνατό χώμα με την παραγωγή. Αλλά και κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου πρέπει να φροντίζετε ό,τι κάνετε να μη δυσκολεύει τη μηχανική συγκομιδή. Αποτυχημένη καταπολέμηση ζιζανίων μπορεί να δυσκολέψει τη μηχανική συγκομιδή ή να μειώσει την ποιότητα του προϊόντος όπως π.χ. η προσβολή από αγριοντοματιές τη μηχανική συγκομιδή του βαμβακιού. Τέλος, πολλές φορές η μηχανική συγκομιδή απαιτεί κατάλληλη προετοιμασία της φυτείας. Για παράδειγμα η μηχανική συγκομιδή του βαμβακιού απαιτεί αποφύλλωση των φυτών, δηλαδή απομάκρυνση των φύλλων, με ψεκασμό αποφυλλωτικού. Παρ’ όλο που πολλές φορές οι αγρότες μας αποφεύγουν είναι βέβαιο ότι αυτή είναι μια κακή πρακτική που αυξάνει τη υγρασία του βαμβακιού ενώ «λερώνει» την ίνα με πρασίνισμα. Συγκομιδή με μεγαλύτερη υγρασία κάνει δύσκολη ή επικίνδυνη την αποθήκευση. Στη πατάτα πρέπει να καταστρέψουμε το υπέργειο τμήμα του φυτού, για να μην συγκομιστεί με τους κονδύλους και προκαλέσει δυσκολίες στην αποθήκευση. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η επιτυχημένη μηχανική συγκομιδή ξεκινά από την όλη διαχείριση της καλλιέργειας, από την προετοιμασία της καλλιέργειας (επιλογή ποικιλίας), Κατεργασία του εδάφους και σπορά, καλλιεργητικές φροντίδες και τέλος την προετοιμασία για τη συγκομιδή. Η καλύτερη μηχανή συγκομιδής και η καλύτερη οργάνωση της συγκομιδής δεν μπορεί να διορθώσει τα λάθη και ο παραγωγός θα πληρώσει ένα σημαντικό τίμημα στη μορφή αυξημένων απωλειών της παραγωγής ή μειωμένη ποιότητα του συγκομιζόμενου προϊόντος. Σε κάθε περίπτωση θα έχει μείωση του εισοδήματός του και κυρίως του κέρδους γιατί όλες οι δαπάνες της παραγωγής έχουν γίνει.
* Γράφει ο Φάνης Γέμτος
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
