3. Στο κόστος παραγωγής καθώς τα φυτοφάρμακα κοστίζουν ακριβά
4. Στο περιβάλλον καθώς τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα επηρεάζουν μια σειρά οργανισμών και τον ίδιο τον άνθρωπο.
Θα πρέπει επομένως να δούμε τη φυτοπροστασία ως ένα αναγκαίο κακό και να βρούμε μεθόδους για να περιορίσουμε τις αρνητικές πλευρές και να μεγιστοποιήσουμε τις θετικές.
Η ΓΑ μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση της εφαρμογής των φυτοφαρμάκων και να συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων μας. Η συμβολή αυτή μπορεί να προέλθει από διάφορες δράσεις:
1. Από την καλύτερη κατάσταση των φυτών με ορθολογική λίπανση και άρδευση που θα κάνουν λιγότερο επιζήμιες τις προσβολές.
2. Από καλύτερη και έγκαιρη απεικόνιση των παρασίτων και προσβολών που θα βοηθήσει στην κατάλληλη εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
3. Από τον καλύτερο έλεγχο της λειτουργίας των μηχανημάτων εφαρμογής (ψεκαστικών κλπ) και επίτευξη πιο εντοπισμένων εφαρμογών που θα μειώσουν την εφαρμογή εκτός των στόχων.
4. Χρήση εναέριων μέσων χωρίς χειριστές (drones) για εντοπισμένους ψεκασμούς.
Θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα των εφαρμογών αυτών για να πάρει μια ιδέα ο αναγνώστης τόσο του τι υπάρχει αλλά και τι έρχεται στο προσεχές μέλλον.
Η καλύτερη διαχείριση των καλλιεργειών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καλύτερη διαχείριση των καλλιεργειών μας δημιουργεί πιο εύρωστα φυτά που είναι πιο ανθεκτικά στις προσβολές. Ιδιαίτερα μέρη του αγρού με μεγάλες εφαρμογές λιπασμάτων δημιουργούν πιο ευαίσθητα φυτά. Επομένως η ΓΑ ακριβείας με την ορθή ποσοτική και χρονική εφαρμογή των εισροών λιπασμάτων και νερού περιορίζει τις ζημίες από παράσιτα. Η ορθή και έγκαιρη προετοιμασία των αγρών και η σπορά με τους επιθυμητούς πληθυσμούς ευνοεί την ανταγωνιστικότητα των φυτών μας ως προς τα ζιζάνια. Η ορθή εφαρμογή δηλαδή οι σωστές ποσότητες στα σωστά σημεία των ρυθμιστών ανάπτυξης ή των αποφυλλωτικών βοηθά στην επιτυχία των δράσεων και συμβάλλει στις καλύτερες αποδόσεις και ποιότητα των προϊόντων.
Η καλύτερη και έγκαιρη απεικόνιση των προσβολών.
Η καταγραφή των δεδομένων του χωραφιού που κάνει η ΓΑ μπορεί να μας βοηθήσει σε πολλές περιπτώσεις στο να σχεδιάσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά τις επεμβάσεις μας. Σε προηγούμενο σημείωμα είχα δείξει ότι οι αισθητήρες χαρτογράφησης της παραγωγής έχουν τη δυνατότητα να σημειώνουν τμήματα του αγρού με κάποια χαρακτηριστικά, Είναι κάποια κουμπιά που όταν τα πατήσουμε σημειώνουν τη θέση που βρισκόμαστε στο χάρτη. Μια τέτοια εφαρμογή είναι να σημειώνουμε θέσεις του χωραφιού με ζιζάνια έτσι ώστε την επόμενη χρονιά να μπορούμε να κάνουμε εντοπισμένους ψεκασμούς ζιζανιοκτόνων. Είναι γνωστό ότι ορισμένα ζιζάνια εμφανίζονται σε σημεία του χωραφιού και από εκεί διαδίδονται. Εάν αυτό το εντοπίσουμε και το καταγράψουμε έγκαιρα τότε την επόμενη χρονιά κάνουμε εντοπισμένες εφαρμογές του κατάλληλου ζιζανιοκτόνου με βάση τις θέσεις που σημειώσαμε στο χάρτη παραγωγής. Αυτό είναι εύκολο να το κάνουμε με ακρίβεια καθώς γνωρίζουμε τις συντεταγμένες των σημείων. Στο χάρτη της Εικόνας 1 είναι προφανές ότι η συγκέντρωση των ζιζανίων είναι στο Βόρειο και Δυτικό τμήμα του αγρού. Ο αγρότης γνωρίζοντας τα επικρατούντα ζιζάνια μπορεί να σχεδιάσει τις εφαρμογές του επόμενου έτους για μέγιστο αποτέλεσμα με χαμηλό κόστος.
Διαθέτουμε σήμερα αισθητήρες που μετρούν και καταγράφουν τις ανακλώμενες από τα φυτά ακτινοβολίες. Οι αισθητήρες αυτοί μπορούν να τοποθετηθούν σε δορυφόρους, σε άλλα αέρια μέσα (drones, αεροπλάνα) ή σε επίγεια μέσα. Οι αισθητήρες αυτοί είναι διαφόρων κατηγοριών. Σε προηγούμενα σημειώματα μιλήσαμε για αισθητήρες που μετρούν δείκτες βλάστησης, ή θερμοκρασία φυλλώματος ή άλλες ιδιότητες. Πολλοί από τους αισθητήρες αυτούς μπορούν να μας δώσουν ενδείξεις για τη κατάσταση των φυτών. Πολλές φορές μια ασθένεια αλλάζει το χρώμα του φυλλώματος. Δεδομένου ότι μπορούμε να δούμε πολύ νωρίς μια ακόμα και μικρή αλλαγή του χρώματος μπορούμε να διαγνώσουμε πολύ νωρίς μια προσβολή. Επομένως μια συνεχής παρακολούθηση του ανακλώμενου φωτός από τα φυτά μπορεί να μας δώσει έγκαιρες ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά ώστε να το εντοπίσουμε και να κάνουμε τις απαραίτητες επεμβάσεις.
Η αναζήτηση αισθητήρων και ενδείξεων για έγκαιρη διάγνωση προσβολών έχει καταλήξει σε λύσεις που θα δούμε στα επόμενα.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
